Warmińska chata drewniana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Warmińska chata drewniana''' - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w.. | '''Warmińska chata drewniana''' - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w.. | ||
| − | [[Plik:MBL_Olsztynek_-_24a._ChaC5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.png| | + | [[Plik:MBL_Olsztynek_-_24a._ChaC5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.png|240px|thumb|right|<<Chata warmińska>>br/źródło:adres zdjęcia,dostęp7.12.2013]] |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Do XVIII w. drewniane chałupy na Warmii i Mazurach były głównie asymetryczne-szerokofrontowe, czyli dwudzielne – z wyróżnioną większą częścią mieszkalną i mniejszą częścią inwentarzową oraz poddaszem służącym za spichlerz. Dach pokryty był trzciną, kąt dachu wynosił około 40 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje - chałupy symetryczne-szerokofrontowe – trójdzielne, oraz materiały np. kamienną podmurówkę. Wnętrze typowej chaty warmińskiej w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była za zwyczaj [[czarna kuchnia]] – komin, którą otaczały pozostałe pomieszczenia. Wejście przez sień znajdowało się za zwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły niebieskie lub bordowe okiennice. Warmińskie chaty od mazurskich wyróżnia większa ilość detali architektonicznych i większe zróżnicowanie form np. chata podcieniowa. Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane. | + | Do XVIII w. drewniane chałupy na Warmii i Mazurach były głównie asymetryczne-szerokofrontowe, czyli dwudzielne – z wyróżnioną większą częścią mieszkalną i mniejszą częścią inwentarzową oraz poddaszem służącym za spichlerz. Dach pokryty był trzciną, kąt dachu wynosił około 40 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje - chałupy symetryczne-szerokofrontowe – trójdzielne, oraz materiały np. kamienną podmurówkę. Wnętrze typowej chaty warmińskiej w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była za zwyczaj [[czarna kuchnia]] – komin, którą otaczały pozostałe pomieszczenia. Wejście przez sień znajdowało się za zwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły niebieskie lub bordowe okiennice. Warmińskie chaty od mazurskich wyróżnia większa ilość detali architektonicznych i większe zróżnicowanie form np. [[chata podcieniowa]]. Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane. |
Wersja z 09:28, 7 gru 2013
Warmińska chata drewniana - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w..
[[Plik:MBL_Olsztynek_-_24a._ChaC5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.png|240px|thumb|right|<<Chata warmińska>>br/źródło:adres zdjęcia,dostęp7.12.2013]]
Historia
Do XVIII w. drewniane chałupy na Warmii i Mazurach były głównie asymetryczne-szerokofrontowe, czyli dwudzielne – z wyróżnioną większą częścią mieszkalną i mniejszą częścią inwentarzową oraz poddaszem służącym za spichlerz. Dach pokryty był trzciną, kąt dachu wynosił około 40 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje - chałupy symetryczne-szerokofrontowe – trójdzielne, oraz materiały np. kamienną podmurówkę. Wnętrze typowej chaty warmińskiej w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była za zwyczaj czarna kuchnia – komin, którą otaczały pozostałe pomieszczenia. Wejście przez sień znajdowało się za zwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły niebieskie lub bordowe okiennice. Warmińskie chaty od mazurskich wyróżnia większa ilość detali architektonicznych i większe zróżnicowanie form np. chata podcieniowa. Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane.
Bibliografia
- Marian Pokropek, Osadnictwo i budownictwo, w: red. Józef Burszta, Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, Wrocław 1976, s. 111-181.
- Edward Cyfus, Moja Warmia, Dąbrówno 2012, s. 13-18.
