Warmińskie przysłowia ludowe

Warmińskie przysłowia ludowe

Przysłowia na określony czas

• "Świętego Pawła pustelnika (15 stycznia) - mawiają, pu (pół) zimy - pu chleba, z sąsieków, z szopy połowa precz".
• "Będzie lichym panem, kto roli nie orze przed św. Janem (24 czerwca)".
• "Michałkowe siano, a Marcinkowe zboże, pożal się Boże"!
• "Św.Lucy (13.XII) dnia przyrzuci".
• "Do Gód - tysiąc pogód".
• "Na Św.Szczepan - każdy jest pan".
• "Na Nowy Rok pogoda - w polu uroda".
• "W dzień św. Trzech Króli - człek w kożuch się tuli. Na Trzy Króle dzień w kurzej stopce dłuższy".
• "Kiedy w Gromnicę słonko świeci, choć jeno tak długo, jek chłop na konia siada, to się len obrodzi, a kiedy chmurno to nie. (bo nastąpi upał i wypali go)".
• "Kiedy św. Walentego (14.II) deszcze, będzie ostry mróz jeszcze".
• "Św. Maciej (24.II) zimę traci, albo ją zbogaci. Św. Macieja - niosą gęsi pierwsze jaja".
• "Św. Kazimierza (4.III) dzień z nocą przymierza".
• "Św. Grzegorza (12.III) wszystka zima do morza".
• "Na św. Józef (19.III) wiezie się trawy wózek; ale czasem zasmuci, bo śniegiem przyrzuci".
• "Kiedy św. Józef zamknie powietrze Najśw. Panna roztworzy (N.P. roztwornej 25.III)".
• "Na Matkę Bożą (25.III) gnoje wożą".

Przysłowia moralizatorskie

• "Zgniły i rączy, razem skończy".
• "Wszyscym chorzy, jeno garkom to nagorzy". (I w chorobie jeść się chce)
• "Pomrze ubogi, szkoda za drogi(dla organisty), pomrze bogaty - kieby i jutro taki".
• "Kto się czemu poświęci, niech się w koło tego kręci".
• "Kto komu ujmie czci i sławy, ten sam tam jest kulawy".
• "Kto jest taki, daje drugiemu znaki".
• "Błądzisz - póki dążysz".
• "W społecznej rzeczy, zawdy złe skrzeczy".
• "Kręci się jak kurek na kościele".
• "Bez pracy ni ma kołaczy".
• "Lepsi (lepiej) ze swojemi płakać, niż z cudzemi skakać".
• "Pies, a szurek - szczeka i ucieka a swoje porze". (robi)
• "Przykład lepszy niż nauka. Czyń co możesz, to mi sztuka. Słowa pouczają - przykłady porywają".
• "Bądź pracowitym jak pszczółka - a wszędzie wkoło Ciebie pełno miodu będzie".
• "Idź do brata co trzy lata. A do siostry co rok szósty. Po trzech dniach śmierdzi ryba i gość".
• "Od wódki - rozum krótki".
• "Gdzie dwóch szaleje trzeci się śmieje".
• "Nie uzierzy (uwierzy) zdrowy choremu, a syty głodnemu".
• "Kto w Kościół wrzuci, duszy nie zasmuci".
• "Z małego talerzyka, a zierzkiem, to nak lepsi podje, niż z duży mnisy, a z próżny".
• "Gdzie buł, to buł - ale doma, to nalepsi".
• " Każdy domek - ma swój ułomek".
• "Idzie mu jek z płatka".
• "Wełna doleży się błota - len złota".(Kiedy wełna długo leży, dostaje mole, len starszy - lepszy)
• "W biedzie tłusty opada - chudy przepada".
• "Gdzie dwóch szaleje, trzeci się śmieje".
• "Czego sia za młodu skorupka napsije, to sia z ni potam nigdy nie wymyje".
• "Ubogiemu zawdy zietrz w łoczy zieje".

Bibliografia

Barczewski Walenty, Geografia polskiej Warmii, Olsztyn 1918-2008, s. 118-121.

Drej Szymon, Święta Warmia, Olsztyn 2007, s. 70-71.