Miłomłyn: Różnice pomiędzy wersjami
(→Sport) |
|||
Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Miłomłyna | |dopełniacz wsi = Miłomłyna | ||
− | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Kościół pw. św. Bartłomieja w Miłomłynie.jpg |
− | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Bartłomieja w Miłomłynie |
|rodzaj miejscowości = miasto | |rodzaj miejscowości = miasto | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie |
Wersja z 02:00, 1 lis 2013
Miłomłyn | |||
| |||
| |||
Kościół pw. św. Bartłomieja w Miłomłynie
| |||
Rodzaj miejscowości | miasto | ||
Państwo | Polska | ||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
Powiat | ostródzki | ||
Gmina | Miłomłyn | ||
Liczba ludności (2012) | 2431 | ||
Strefa numeracyjna | (+48) 89 | ||
Kod pocztowy | 14-140 | ||
Tablice rejestracyjne | NOS | ||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Miłomłyn (niem. Liebemühl, prus. Liwasmaluns)- miasto w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Miłomłyn.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich, we wschodniej części Pojezierza Iławskiego, nad Kanałem Elbląskim. Miasto jest oddalone o 14 km na północny zachód od Ostródy.
Dzieje miejscowości
Na przestrzeni stuleci pojawiały się liczne wersje nazwy miejscowości, mającej staropruskie korzenie: Lybenmühle, Liebemühle, Liebemohle, Liwemühle. Nazwa w dosłownym tłumaczeniu oznaczała Młyn nad Liwą. Ostatecznie przyjęła się przekształcona wersja Liebemühle, którą Polacy przetłumaczyli jako Miłomłyn . Nazwa miejscowości spotykana jest już w źródłach z XV wieku.Pierwsze wzmianki dotyczące Miłomłyna pochodzą z 1315 roku . Na przełomie XIII i XIV wieku obok Liwy, osady pruskiej wzniesiono warownię krzyżacką, strzegącą przejścia między jeziorami. Na początku XIV wieku Zakon zbudował zamek i młyn. Wokół zamku rozwijało się osiedle targowe - Liwmühle . Po 1310 roku zaczęto osiedlać kolonistów niemieckich, sprowadzanych głównie z Turyngii i Saksonia|Saksonii]]. W 1335 roku komtur dzierzgoński Hartung von Sonnenborn nadał Miłomłynowi herb i przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim. W czasach krzyżackich miejscowość należała do komturstwa dzierzgońskiego. Od połowy XIV wieku Miłomłyn posiadał władze miejskie i sąd miejski.Zamek pełnił funkcję siedziby prokuratora podległej komturstwu w Dzierzgoniu. W latach 1466-1525 miasto pozostawało w rękach Zakonu Krzyżackiego. Od 1525 do 1657 roku miasto należało do Prus Książęcych. W 1552 roku starostwo w Miłomłynie trafiło w ręce Albrechta von Finckensteina, który otrzymał je w zastaw w zamian za udzieloną pruskiemu księciu pożyczkę . Do przełomu XVI i XVII wieku Miłomłyn był miastem niemieckim. Oprócz Polaków, w drugiej połowie XIX wieku do miejscowości przybyła nieliczna grupa kupców żydowskich. Od czasów reformacji do połowy XIX stulecia Miłomłyn był miastem protestanckim .W 1628 roku miasto zniszczyli Szwedzi, a w 1710 roku kolejne spustoszenia poczyniła epidemia dżumy, szalejąca w Prusach w latach 1709-1711. Miasto na przestrzeni stuleci padało kilkakrotnie ofiarą pożarów: 1414, 1591, 1633, 1700 . Kolejny pożar strawił miasto na początku XIX wieku. W 1808 zabudowano obszar nowego rynku, a w 1824 postawiono ratusz. W 1801 miasto liczyło 141 domów, a 1856 liczba ta wzrosła do 175.W 1807 i 1813 Miłomłyn zajmowały kolejno wojska francuskie, a następnie pruskie i rosyjskie. Prawdopodobnie już w XVI wieku w mieście działała szkoła. W ciągu kolejnych stuleci miała charakter świecko-kościelny, ze względu na fakt, iż była podlegała kontroli miejscowego pastora . Pod koniec XIX wieku została przekształcona w szkołę powszechną. Za sprawą otwarcia Kanału Ostródzko-Elbląskiego (1860) oraz zbudowania linii kolejowej łączącej miasto z Elblągiem i Ostródą (1893), Miłomłyn stał się ważnym ośrodkiem handlu drewnem oraz węzłem dróg wodnych . Po II wojnie światowej Miłomłyn był zniszczony w 90%. Liczba ludności z 2434 w 1939 roku zmalała do 430 osób w roku 1946 . Obecnie funkcję wójta sprawuje [[ ]] [1].
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
1740 – 583
1782 – 1100
1816 – 1200
1852 – 1777
1890 – 2150
1900 – 2398
1925 – 2159
Kultura
W miejscowości działa Gminny Ośrodek Kultury i Gminna Biblioteka Publiczna.
Sport
W mieście działa klub piłkarski LKS Tęcza Miłomłyn.
Szkolnictwo
Zabytki:
- Pozostałości murów miejskich wzniesionych XVI wieku
- Neogotycki kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, wzniesiony w latach 1898-1901.
- Kaplica ewangelicka (przy ul Twardej) z XIX wieku, zlokalizowana przy ul. Twardej
- Neogotycka kaplica cmentarna z początku XX wieku
- Domy z XVIII i XIX wieku przy ul. Kościelnej, Rynkowej i Twardej.
- Dawny folwark ''Przejazd'': dwór wybudowany w XIX wieku, położony przy śluzie Miłomłyn
- Dawny cmentarz ewangelicki, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2011.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach, Olsztyn 2006.
- Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939, Olsztyn 2005.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r., Warszawa 2012: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13647_PLK_HTML.htm [data dostępu: 29.08.2013]
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html [data dostępu: 29.08.2013]
- Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 29.08.2013]
- Urząd Miasta i Gminy Miłomłyn: http://www.milomlyn.pl/ [data dostępu: 29.08.2013]
Przypisy
- ↑ [data dostępu: 10.09.2013]
Zobacz też
Emzet (dyskusja) 13:08, 28 wrz 2013 (CEST) Emzet (dyskusja) 01:45, 28 wrz 2013 (CEST)