Julius Dinder

Julius Dinder
Julius Dinder. Źródło: www.commons.wikimedia.org
Data i miejsce urodzenia	9 marca 1830 r. Reszel
Data i miejsce śmierci	30 maja 1890 r. Poznań

Julius Dinder (ur. 9 marca 1830 r. w Reszlu, zm. 30 maja 1890 r. w Poznaniu) – duchowny rzymskokatolicki, kanonik warmiński, arcybiskup poznański i gnieźnieński.

Życiorys

Pochodził z rodziny niemieckiej. Był synem krawca Józefa i Katarzyny z domu Fox.

Szkoła i wykształcenie

Kształcił się w progimnazjum w Reszlu i gimnazjum w Braniewie, w którym w 1852 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Następnie podjął studia teologiczne w Liceum Hosianum w Braniewie. Święcenia kapłańskie przyjął l czerwca 1856 r. we Fromborku.

Praca

Po przyjęciu święceń pracował w parafiach polskich na Warmii – dziewięć lat jako wikariusz w Biskupcu, a następnie jako proboszcz w Gryźlinach (1865 r.). Pracował również jako katecheta w gimnazjum w Olsztynku. W 1868 r. został proboszczem w Królewcu, mianowano go też kapelanem wojskowym i dziekanem sambijskim. W 1883 r. został honorowym kanonikiem warmińskim. Mając poparcie władz pruskich został w 1886 r. arcybiskupem poznańskim i gnieźnieńskim, co spowodowało oburzenie społeczeństwa polskiego.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Dinder uważał się za Niemca, znał jednak język polski i wygłaszał w nim kazania. Powoływał Polaków do administracji kościelnej, bronił praw Kościoła, którego oddziaływanie w okresie kulturkampfu było ograniczane, ale wprowadził w archidiecezji nauczanie religii do szkół w języku niemieckim nawet w trzech niższych klasach gimnazjum. Po wielu staraniach otworzył seminaria duchowne w Gnieźnie (1888 r.) i w Poznaniu (1889 r.) oraz alumnat w Trzemesznie; wyjednał zezwolenie u władz pruskich na powrót do archidiecezji zakonów żeńskich, dbał o budowę kościołów i konserwację zabytków sztuki sakralnej, ożywił działalność bractw kościelnych.

Bibliografia

1. Chłosta Jan, Biografie Niemców z Prus Wschodnich : leksykon, Olsztyn 2010, Studio Poligrafii Komputerowej "SQL", s. 42-44.
2. Chłosta Jan, Słownik Warmii : (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2003, Littera, s. 73.
3. Nitecki Piotr, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999 : słownik biograficzny, Warszawa 2000, PAX, s. 75-76.
4. Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983, Pax, s. 86.

Zobacz też

• Bernadeta Kruszyk, Juliusz Dinder, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.archidiecezja.pl, dostęp 14.01.2015 r.