Bukowiec (gmina Górowo Iławeckie)

Bukowiec
Bukowiec – szkoła, kościół, karczma. Pocztówka z 1942 r. Źródło www.bildarchiv-ostpreussen.de
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Górowo Iławeckie
Liczba ludności (2010)	267
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Bukowiec
Położenie na mapie Polski Bukowiec
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bukowiec (niem. Buchholz) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego.

Miejscowość w 2010 r. liczyła 267 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grażyna Winiarczyk.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wzniesień Górowskich, 30 km na zachód od Bartoszyc i 7 km na zachód od Górowa Iławeckiego, na północ od drogi wojewódzkiej nr 512.

Miejscowość zachowała dawny układ rzędówki.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Dokładna data jej założenia nie jest znana. Została ona poważnie zniszczona podczas wojny polsko-krzyżackiej 1414 r. Należała wówczas do zakonu i obejmowała 64 łany. W drugiej połowie XV w. zakon oddał ją w zastaw dowódcy wojsk zaciężnych Mikołajowi Taubenheimowi. W następnym stuleciu znalazła się w posiadaniu rodziny von Kreytzenów, lecz przed reformami uwłaszczeniowymi z początku XIX w. ponownie należała do państwa (jako wieś królewska).

Miejscowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela (dziś kościół filialny parafii w Kandytach) wybudowano już w XVI w., lecz po gruntownej przebudowie na początku XIX w. utracił on wiele cech pierwotnej budowli. Do 1945 r. znajdowała się tu siedziba parafii ewangelickiej, a następnie filia parafii rzymskokatolickiej w Górowie.

Szkołę we wsi założono wkrótce po wybudowaniu kościoła; po 1737 r. oddano ją pod nadzór państwowy. W 1935 r. uczęszczało do niej 112 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w 1946 r.; organizatorem i pierwszym kierownikiem szkoły był Mieczysław Skoczeń.

Nowi osadnicy pojawili się w Bukowcu już w 1945 r.; w roku następnym założono tu spółdzielnię rolniczo-handlową. Do 1954 r. we wsi znajdowała się siedziba gminy Bukowiec (pierwszym wójtem był Franciszek Furmankiewicz), a następnie – gromady (do 1972 r.).

W 1983 r. Bukowiec składał się z 84 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 1000 ha; było tu 76 budynków mieszkalnych. Znajdowały się tu wówczas: urząd pocztowy, klub, filia biblioteczna, świetlica, sala kinowa na 110 miejsc, boisko sportowe, dwa sklepy spożywcze, sklep przemysłowy, działały dwa zakłady remontowo-budowlane.

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1857 – 643 osoby
• 1933 – 603 osoby
• 1939 – 587 osób
• 1983 – 318 osób

Zabytki

• kościół pw. św. Jana Chrzciciela wraz z cmentarzem przykościelnym z drugiej połowy XIX w. położony w centrum wsi, w pobliżu szosy i zabudowań gospodarczych
• dawny cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX w. zlokalizowany za wsią, na wzgórzu; zaniedbany i zapuszczony
• przykłady budownictwa wiejskiego z pierwszej ćwierci XX w. (domy i budynki gospodarcze)

Zobacz też

• Bukowiec (Bukowiec Wielki) w gminie Janowiec Kościelny
• Bukowiec w gminie Zalewo

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
wuoz.olsztyn.pl, Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie 2008 gorowoil-ug.bip-wm.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]