Olszyny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Olszyny''' (niem. ''Olschienen'', od 1938 r. ''Ebendorf'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. | + | <big>''' Olszyny''' (niem. ''Olschienen'', od 1938 r. ''Ebendorf'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat szczycieński | powiecie szczycieńskim]], w [[gmina Szczytno |gminie Szczytno]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
| − | |||
| − | W latach 1975-1998 miejscowość | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś położona jest w makroregionie Pojezierza Mazurskiego na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 8 km na wschód od Szczytna, przy drodze krajowej nr 53 w kierunku Rozogów; stacja kolejowa na linii Olsztyn-Ełk. | + | Wieś położona jest w makroregionie [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] na granicy dwóch mezoregionów: [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży w odległości 8 km na wschód od [[Szczytno|Szczytna]], przy drodze krajowej nr 53 w kierunku [[Rozogi|Rozogów]]; stacja kolejowa na linii [[Olsztyn]]-[[Ełk]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś została założona w 1687 roku na prawie chełmińskim na 45 łanach; zasadźcą wsi był Fryderyk Speka (zob. Piasutno). Wieś dość szybko stała się jedną z największych w okolicy (i taką pozostaje do dziś). W połowie XIX wieku obejmowała ona 161 łanów. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była ośrodkiem handlu runem leśnym. Została częściowo zniszczona podczas I wojny światowej (17 domów i 22 zabudowania gospodarcze). Szkoła we wsi – dwuklasowa – działała już w pierwszej połowie XIX wieku. | + | Wieś została założona w 1687 roku na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na 45 łanach; zasadźcą wsi był Fryderyk Speka (zob. Piasutno). Wieś dość szybko stała się jedną z największych w okolicy (i taką pozostaje do dziś). W połowie XIX wieku obejmowała ona 161 łanów. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była ośrodkiem handlu runem leśnym. Została częściowo zniszczona podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] (17 domów i 22 zabudowania gospodarcze). Szkoła we wsi – dwuklasowa – działała już w pierwszej połowie XIX wieku. |
Olszyny były jednym z największych ośrodków gromadkarskich na terenie powiatu szczycieńskiego. | Olszyny były jednym z największych ośrodków gromadkarskich na terenie powiatu szczycieńskiego. | ||
| − | Wieś zachowała charakter ulicówki. | + | Wieś zachowała charakter ulicówki.Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Bolc]]<ref> http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]</ref>. W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Olszynach| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
| + | |||
| + | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | |||
ok. 1700 – 30 gospodarstw | ok. 1700 – 30 gospodarstw | ||
| + | |||
1782 – 52 gospodarstwa | 1782 – 52 gospodarstwa | ||
| + | |||
1818 – 463 osoby, 65 gospodarstw | 1818 – 463 osoby, 65 gospodarstw | ||
| + | |||
1858 – 644 osoby, 92 gospodarstw | 1858 – 644 osoby, 92 gospodarstw | ||
| + | |||
1939 – 861 osób | 1939 – 861 osób | ||
| + | <br/> | ||
| + | ===Sport=== | ||
| + | W miejscowości działa [[klub piłkarski]] [[''Weteran'' Olszyny]] uczestniczący w rozgrywkach ligi sołeckiej. | ||
| + | <br/> | ||
| + | ===Szkolnictwo=== | ||
| + | W miejscowości funkcjonuje [[Zespół Szkół w Olszynach| zespół szkół]]<ref> http://www.zsolszyny.szkolnastrona.pl[data dostępu: 10.09.2013]</ref> i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Olszynach| oddział przedszkolny]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
*Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 14, 16, 26, 32, 49, 62) | *Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 14, 16, 26, 32, 49, 62) | ||
*Dobrze zachowane budynki murowane z 1911 roku, z czerwonej cegły, jeden z nich z drewnianym gankiem | *Dobrze zachowane budynki murowane z 1911 roku, z czerwonej cegły, jeden z nich z drewnianym gankiem | ||
| − | *Dawny cmentarz ewangelicki, obecnie katolicki; za wsią. Obok niego, w lesie, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej: zawiera jedną zbiorową mogiłę, w której pochowany jest jeden żołnierz armii niemieckiej i ośmiu żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 30 sierpnia 1914 roku; napisy na grobach zatarte, słabo czytelne | + | *Dawny [[cmentarz ewangelicki w Olszynach|cmentarz ewangelicki]], obecnie katolicki; za wsią. Obok niego, w lesie, cmentarz wojenny z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]]: zawiera jedną zbiorową mogiłę, w której pochowany jest jeden żołnierz armii niemieckiej i ośmiu żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 30 sierpnia 1914 roku; napisy na grobach zatarte, słabo czytelne |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 73: | Linia 82: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
<br/> | <br/> | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 17:20, 28 paź 2013 (CET) | |
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:24, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:24, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat szczycieński]] [[Kategoria: gmina Szczytno]] |
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:17, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:17, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 18:20, 28 paź 2013
| Olszyny | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 898 (łącznie Olszyny i Wikno) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Olszyny | |
| Położenie na mapie Polski  Olszyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Olszyny (niem. Olschienen, od 1938 r. Ebendorf) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w makroregionie Pojezierza Mazurskiego na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 8 km na wschód od Szczytna, przy drodze krajowej nr 53 w kierunku Rozogów; stacja kolejowa na linii Olsztyn-Ełk.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1687 roku na prawie chełmińskim na 45 łanach; zasadźcą wsi był Fryderyk Speka (zob. Piasutno). Wieś dość szybko stała się jedną z największych w okolicy (i taką pozostaje do dziś). W połowie XIX wieku obejmowała ona 161 łanów. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była ośrodkiem handlu runem leśnym. Została częściowo zniszczona podczas I wojny światowej (17 domów i 22 zabudowania gospodarcze). Szkoła we wsi – dwuklasowa – działała już w pierwszej połowie XIX wieku. Olszyny były jednym z największych ośrodków gromadkarskich na terenie powiatu szczycieńskiego. Wieś zachowała charakter ulicówki.Wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Bolc[1]. W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
ok. 1700 – 30 gospodarstw
1782 – 52 gospodarstwa
1818 – 463 osoby, 65 gospodarstw
1858 – 644 osoby, 92 gospodarstw
1939 – 861 osób
Sport
W miejscowości działa klub piłkarski ''Weteran'' Olszyny uczestniczący w rozgrywkach ligi sołeckiej.
Szkolnictwo
W miejscowości funkcjonuje zespół szkół[2] i oddział przedszkolny.
Zabytki:
- Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 14, 16, 26, 32, 49, 62)
- Dobrze zachowane budynki murowane z 1911 roku, z czerwonej cegły, jeden z nich z drewnianym gankiem
- Dawny cmentarz ewangelicki, obecnie katolicki; za wsią. Obok niego, w lesie, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej: zawiera jedną zbiorową mogiłę, w której pochowany jest jeden żołnierz armii niemieckiej i ośmiu żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 30 sierpnia 1914 roku; napisy na grobach zatarte, słabo czytelne
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
- Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 30-37.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 23.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 23.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]
- Skocz do góry ↑ http://www.zsolszyny.szkolnastrona.pl[data dostępu: 10.09.2013]
Zobacz też
Emes (dyskusja) 17:20, 28 paź 2013 (CET) Emes (dyskusja) 16:24, 21 wrz 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 16:17, 21 wrz 2013 (CEST)
