Kapliczki w Barczewie

Kapliczki w Barczewie – kapliczki graniczne w Barczewie, datowane na XVIII i XIX w., powiat olsztyński.

Kapliczka w Barczewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kapliczka w Barczewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kapliczka w Barczewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

Kapliczki znajdują się w miejscach granicznych miasta.

Opis

Na przykładzie Barczewa widoczna jest czytelna ilustracja kapliczek usytuowanych na dawnych granicach miasta. Najstarszą jest kapliczka przy ul. Warmińskiej, zwieńczona chorągiewką wiatrową z datą 1607 i inicjałami "HM". Kapliczka ta jest jedną z najstarszych na Warmii. Usytuowana na niewielkim wyniesieniu prezentuje typ prostej i skromnej architektury. Tynkowana, o dwóch zróżnicowanych szerokością kondygnacjach, w których znajdują się dwie wnęki. We wnęce dolnej zachowana Pieta, a w górnej krucyfiks.

W pobliżu dawnej synagogi, przy ul. Kościuszki, znajduje się kapliczka o datacji z około 1800 r. Jest ona najbardziej reprezentacyjna i rozbudowana architektonicznie. Jako budowla dwukondygnacyjna jest nakryta czterospadowym dachem. W jednej z blend był zawieszony krucyfiks jaskółczy, który znajduje się obecnie w barczewskim Muzeum Feliksa Nowowiejskiego.

Kapliczka usytuowana przy ul. Granicznej, prezentuje typ prostej architektury o formach nowożytnych. Datowana najpóźniej na początek XIX w. Jest dwukondygnacyjna z trzema wnękami. W górnych dwóch wnękach zabytkowe figury, ukrzyżowanie z Marią i św. Janem Ewangelistą oraz gołębica Ducha Świętego.

W centrum miasta, na dziedzińcu franciszkańskiego zespołu klasztornego, znajduje się kapliczka z dekoracją szczytu nawiązującą do dekoracyjnych form gotyku kamiennego, w przeciwieństwie do powszechnych na Warmii odniesień do gotyku ceglanego. We wnęce figura franciszkańskiego świętego – Antoniego z Padwy.

Kapliczka przy ul. Wojska Polskiego wzniesiona została w 1862 r. W obecne miejsce została przeniesiona z drugiej strony ulicy, w 1978 r. Kapliczka posiada swoją analogiczną formę w pobliskim Wójtowie.

Najskromniej, spośród kapliczek barczewskich, prezentuje się kapliczka przy ul. Olsztyńskiej, która została odbudowana lub wyremontowana w 1949 r. Obecnie otynkowana zacierającym formę grubym tynkiem cementowym. Usytuowana jest na rozdrożu dróg do Olsztyna i Mokin.

W obrębie obecnych granic administracyjnych Barczewa znajduje się także kapliczka z 1898 r., przy drodze prowadzącej do Jezioran. Przed wojną ta budowla o formach neogotyckich przynależała do pobliskiej miejscowości Ruszajny.

Ciekawostki

W Barczewie oprócz kapliczek zostały wzniesione inne obiekty małej architektury. Najstarszym jest ceglana kolumna z XVIII w., na której niegdyś umieszczona była figura Chrystusa niosącego krzyż (obecnie współczesny zastępnik). Przy ul. Mostowej, na dwóch czworobocznych kolumnach, zostały umieszczone figury św. Agaty i Rozalii (obecnie zastępniki oryginalnych figur). Inna figura maryjna z początku XX w. znajduje się przy szpitalu miejskim.

Na starym cmentarzu miejskim znajdują się dwa nagrobki pochowanych tam osób duchownych, które zostały zbudowane na kształt kapliczek.

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.
Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [22.12.2013]