Truszczyny

Truszczyny
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Rybno
Liczba ludności (2010)	271
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Truszczyny
Położenie na mapie Polski Truszczyny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Truszczyny (niem. Truszczyn) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Rybno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. W 2010 roku liczyła 271 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Kozicki. W Truszczynach funkcjonuje od 2012 roku Obserwatorium Astronomiczne, którego pomysłodawcą, twórcą oraz właścicielem jest Robert Szaj .

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 6 km na północny zachód od Rybna, na północ od drogi wojewódzkiej nr 538, przy granicy z powiatem nowomiejskim.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona na gruntach należących do dóbr stołowych biskupa chełmińskiego. W 1336 roku biskup Otto nadał Hojkowi z Mgowa 50 łanów na prawie chełmińskim. W zamian Hojko zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej; posiadał on ponadto prawo połowu ryb na jeziorach Rumian i Rybno. Wieś początkowo miała nazywać się Hoykenwalde od nazwiska pierwszego właściciela, ale nazwa nie przyjęła się i z czasem osadę zaczęto nazywać Truszczynami. Ród Hojki wymarł w XVI wieku. W następnym stuleciu tutejszy majątek należał do biskupa Łukasza Dębieńskiego. Stąd też wywodzi się rodzina Grzymała–Truszczyńskich.

W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej; do 1932 roku wchodziła w skład powiatu lubawskiego. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1858 r. – 344 osoby

• 1905 r. – 425 osób

• 1910 r. – 445 osób

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Zwiniarzu.

Przyroda

We wsi znajdują się pomniki przyrody - głazy narzutowe: 1, 2, 3.

Zabytki

• budynek dawnej szkoły z początków XX w.
• przykłady budownictwa murowanego z czerwonej cegły

Ludzie związani z miejscowością

• Łukasz Dębiański – biskup w Ołomuńcu na Morawach, rodem z Dębienia, właściciel dóbr w Truszczynach
• Mateusz Truszczyński (1794–1862) – ksiądz, poeta, wieloletni proboszcz w Zniwiarzu

Bibliografia

Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1966.
Przewodnik po zabytkach kultury materialnej Welskiego Parku Krajobrazowego, tekst Jarosław Kapiński, Wanda Grodzka, Lidzbark 2001.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Westpreussen.de [12.11.2013]