Zawady (gmina Pisz)

Zawady
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	80
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zawady
Położenie na mapie Polski Zawady
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zawady (niem. Sawadden, od 1938 r. Ottenberge) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 80 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Edward Prusinowski.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 13 km na południowy wschód od Pisza, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie mazowieckim.

Dzieje miejscowości

Osada istniała już przed wojną trzynastoletnią (1454–1466). Przywilej na dobra służebne w Zawadach zakupił w 1473 roku niejaki Stanisław Bogumił wraz z bratem na prawie magdeburskim, lecz o nieznanym dziś obszarze. Wiadomo natomiast, że już w 1474 roku wieś powiększyła się o 5 łanów, zaś w 1536 roku o ponad jeden łan. W XV i XVI wieku nazywana była początkowo Bogomil od nazwiska jednego z właścicieli, zaś później Saffaden, Sabayda, ostatecznie utrwaliła się nazwa Sawadden. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Piszu. W połowie XVII wieku osiedlili się w Zawadach arianie (bracia polscy).

Początki szkolnictwa w Zawadach sięgają XIX wieku. Szkoła we wsi powstała w 1809 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 43 dzieci, pracował jeden nauczyciel.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

• 1857 r. – 154 osoby

• 1864 r. – 158 osób

• 1867 r. – 148 osób

• 1933 r. – 172 osoby

• 1939 r. – 176 osób

• 1988 r. – 82 osoby

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XX wieku
• na cmentarzu kwatera wojenna 2 żołnierzy rosyjskich poległych w okresie I wojny światowej

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [25.08.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [25.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Pisz [25.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [25.08.2013]