Sady: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Sady |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Sadów |zd...") |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Sadów | |dopełniacz wsi = Sadów | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś | |rodzaj miejscowości = wieś | ||
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 48 |sekundN = 0 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 21 |minutE = 34 |sekundE = 0 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Sady'''</big>(niem. Schaden) – wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. | + | <big>'''Sady'''</big> (niem. Schaden) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa suwalskiego. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa suwalskiego. | ||
| Linia 38: | Linia 37: | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). | + | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23 % powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część jeziora Śniadrwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Rudolf von Diepoltskirchen – komtur ryński nadaje w 1499 r. Maciejowi Pomianowi 40 włók na prawie chełmińskim w celu lokacji wsi dannickiej - Sady. 4 włóki przeznaczone zostały dla sołtysa. Czynszownicy otrzymali 13 lat wolnizny. Jednak po 3 latach obowiązywała ich 8 – dniowa tłoka ręczna od każdej włóki . Po 7 latach zobowiązani byli do płacenia dziesięciny na rzecz kościoła. Mieszkańcy wsi mogli łowić ryby na własne potrzeby z Jeziora Tałty. | + | Rudolf von Diepoltskirchen – komtur ryński nadaje w 1499 r. Maciejowi Pomianowi 40 włók na prawie chełmińskim w celu lokacji wsi dannickiej - Sady. 4 włóki przeznaczone zostały dla sołtysa. Czynszownicy otrzymali 13 lat wolnizny. Jednak po 3 latach obowiązywała ich 8 – dniowa tłoka ręczna od każdej włóki. Po 7 latach zobowiązani byli do płacenia dziesięciny na rzecz kościoła. Mieszkańcy wsi mogli łowić ryby na własne potrzeby z Jeziora Tałty. W 1539 r. we wsi była tylko polska ludność. Przed 1740 r. istniała w Sadach szkoła, w której w 1818 r. po polsku uczył Plewa. W 1785 r. było tu 8 dymów, w 1815 r. – 32, w 1838 r. – 34. Pod koniec XIX w. wieś obejmowała 992 ha z 67 domami. W 1815 r. mieszkało we wsi 161 osób, w 1838 r. – 264 , pod koniec XIX w.- 319. W 1860 r. do wsi przyłączoną osadę młyńską Dosie, która powstała w 1733 r. W XX w. były we wsi dwa gospodarstwa dworskie. Pierwsze, Konrada Gorącego, obejmowało 19 włók, drugie rozciągało się na 23 włóki. Sady należały do parafii w Mikołajkach. W 1939 r. było tu 268 mieszkańców. W latach 70 XX w. do sołectwa należały następujące miejscowości: Cimowo, Dybowo i Nowe Sady. |
| − | W 1539 r. we wsi była tylko polska ludność. Przed 1740 r. istniała w Sadach szkoła, w której w 1818 r. po polsku uczył Plewa. W 1785 r. było tu 8 dymów, w 1815 r. – 32, w 1838 r. – 34 . | ||
| − | Pod koniec XIX w. wieś obejmowała 992 ha z 67 domami. W 1815 r. mieszkało we wsi 161 osób, w 1838 r. – 264 , pod koniec XIX w.- 319. W 1860 r. do wsi przyłączoną osadę młyńską Dosie, która powstała w 1733 r. W XX w. były we wsi dwa gospodarstwa dworskie. Pierwsze, Konrada Gorącego, obejmowało 19 włók, drugie rozciągało się na 23 włóki. Sady należały do parafii w Mikołajkach. W 1939 r. było tu 268 mieszkańców . | ||
| − | W latach 70 XX w. do sołectwa należały następujące miejscowości: Cimowo, Dybowo i Nowe Sady. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 53: | Linia 48: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| + | Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel Plewa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| + | We wsi ostał się cmentarz ewangelicki z XIX w. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 66: | Linia 60: | ||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| − | Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1975, | + | ''Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. |
| − | Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, | + | |
| + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. X, Warszawa 1889, 960 ss. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| + | www.mikolajki.pl | ||
| + | <br/> | ||
[[Kategoria: Miejscowość]] | [[Kategoria: Miejscowość]] | ||
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 13:59, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 13:59, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 18:51, 27 wrz 2013
| Sady | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mikołajki |
| Sołectwo | Sady |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Sady | |
| Położenie na mapie Polski  Sady | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Sady (niem. Schaden) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23 % powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część jeziora Śniadrwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.
Dzieje miejscowości
Rudolf von Diepoltskirchen – komtur ryński nadaje w 1499 r. Maciejowi Pomianowi 40 włók na prawie chełmińskim w celu lokacji wsi dannickiej - Sady. 4 włóki przeznaczone zostały dla sołtysa. Czynszownicy otrzymali 13 lat wolnizny. Jednak po 3 latach obowiązywała ich 8 – dniowa tłoka ręczna od każdej włóki. Po 7 latach zobowiązani byli do płacenia dziesięciny na rzecz kościoła. Mieszkańcy wsi mogli łowić ryby na własne potrzeby z Jeziora Tałty. W 1539 r. we wsi była tylko polska ludność. Przed 1740 r. istniała w Sadach szkoła, w której w 1818 r. po polsku uczył Plewa. W 1785 r. było tu 8 dymów, w 1815 r. – 32, w 1838 r. – 34. Pod koniec XIX w. wieś obejmowała 992 ha z 67 domami. W 1815 r. mieszkało we wsi 161 osób, w 1838 r. – 264 , pod koniec XIX w.- 319. W 1860 r. do wsi przyłączoną osadę młyńską Dosie, która powstała w 1733 r. W XX w. były we wsi dwa gospodarstwa dworskie. Pierwsze, Konrada Gorącego, obejmowało 19 włók, drugie rozciągało się na 23 włóki. Sady należały do parafii w Mikołajkach. W 1939 r. było tu 268 mieszkańców. W latach 70 XX w. do sołectwa należały następujące miejscowości: Cimowo, Dybowo i Nowe Sady.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel Plewa.
Zabytki:
We wsi ostał się cmentarz ewangelicki z XIX w.
Bibliografia:
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. X, Warszawa 1889, 960 ss.
Zobacz też
www.mikolajki.pl
