Wymój

Wymój
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Stawiguda
Liczba ludności (2022)	231
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wymój
Położenie na mapie Polski Wymój
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wymój – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda. Miejscowość w 2013 roku liczyła 182 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Aldona Kasińska.

Położenie i przynależność administracyjna

Miejscowość położona jest w środkowej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 3 km na zachód od Stawigudy, nad jeziorem Wymój.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana 2 stycznia 1351 r., kiedy to kapituła warmińska nadała Prusowi Tucteykenowi 20 łanów na prawie chełmińskim. W Wymoju znajduje się stara szkoła, zbudowana w 1930 r. Na mocy „porozumienia o szkolnictwie”, zawartego przez ówczesne władze w 1926 r., na koloniach wymojskich powstała szkoła polska (zamknięta 20 sierpnia 1939). W 1935 r. otwarto świetlicę. Nie powiodła się natomiast próba otwarcia polskiego przedszkola. Z zapisków Edwarda Cyfusa wynika, że we wsi szczególnie dbano o kwestię wychowania młodzieży, zwłaszcza dziewcząt, które miały możliwość poznania zasad dobrego wychowania przyszłych gospodyń. W Wymoju były organizowane kursy gotowania, szydełkowania, haftu, sporządzania i podawania posiłków. Ponadto ważnym aspektem dla mieszkańców było utrzymanie religijności, porządku i prawości. Zasady te kultywowano z pokolenia na pokolenie.

Szkoła polska

Staraniem polskich patriotów Katolicka Szkoła Polska została otwarta 23 października 1930 r. w prywatnym domu Marty Stinkowej. Potem przeniesiono ją do domu Makolów. Pierwszym kierownikiem był Konrad Sikora, potem Piotr Jasiek. Nauczycielami byli Małgorzata i Bolesław Chabowscy, Bolesław i Maria Jeziołowiczowie oraz Wiktor Bina. W czerwcu 1936 r. Wymój gościł zlot dzieci i młodzieży ze wszystkich szkół polskich na Warmii. Szkoła stale była szykanowana przez hitlerowców. Ostatecznie została zlikwidowana 20 sierpnia 1939 r. Piotr Jasiek został osadzony w Hohenbruch, Bronisław Chabowski w Stuthofie, a Wiktora Binę rozstrzelano pod Fordonem.

Po 1979 r. we wsi zamieszczono tablicę upamiętniającą szkołę polską. Zawisła ona jednak na dawnym budynku szkoły niemieckiej.

Bibliografia

Edward Cyfus, A życie toczy się dalej, Olsztyn 2003.
Edward Cyfus, A życie toczy się dalej cz. 2 Olsztyn 2006.
Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007.
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
Urząd Gminy Stawiguda [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]