Szkody

Szkody
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Biała Piska
Liczba ludności (2010)	314
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-230
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szkody
Położenie na mapie Polski Szkody
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Szkody (niem. Skodden, od 1938 r. Schoden) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 4 km na południe od Białej Piskiej.

Dzieje miejscowości

W pobliżu wsi znajduje się pagórek, na którym zachowały się ślady wałów i szańców staropruskiego grodu obronnego, który z trzech stron otoczony był podmokłymi łąkami, a z czwartej zamykał ją łańcuch wzniesień.

Osada istniała już przed 1471 rokiem, wymieniana była przy okazji przywilejów dla okolicznych wsi. Przywilej otrzymała w 1480 roku na prawie magdeburskim na 38 łanach oraz dodatkowo 2 łany łąk. W 1526 roku jednym z mieszkańców był niejaki Jędrzej Gryczan ze swoimi synami, który otrzymał tu 4 łany i dodatkowo jakieś łąki. Mieszkańcy Szkód w początkach XVI wieku stali się właścicielami innych dóbr w okolicy: Michał ze Szkód zakupił 6 łanów na prawie magdeburskim w Bielicach (na północnym brzegu Jeziora Roś), zaś bracia Jan i Maciej ze Szkód w 1515 roku otrzymali nadanie w Falęcinie (na wschód od Jeziora Roś). W XV i XVI wieku wieś występowała pod nazwami Schoden, Scoden, później utrwaliła się nazwa Skodden. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy, która dotarła tu w sierpniu 1710 roku; zmarło wówczas 92 mieszkańców. Szkody należały do parafii ewangelickiej w Białej Piskiej.

Szkoła powstała w 1820 roku. W 1935 roku jeden nauczyciel uczył w niej 66 dzieci. Biblioteka we wsi powstała w latach 1965-1966.

Liczba mieszkańców

1857 – 205 osób

1864 – 211 osób

1867 – 221 osób

1933 – 324 osoby

1939 – 301 osób

1988 – 302 osoby (łącznie z Radysami i Szkodami-Kolonią)

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku

Bibliografia:

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
3. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
4. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
5. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 7.08.2013].
7. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 7.08.2013].
8. Gminna Ewidencja Zabytków: bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 7.08.2013].

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 16:55, 24 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 16:55, 24 wrz 2013 (CEST)