Łąkorz

Łąkorz
[[Plik: Muzeum w Łąkorzu, źródłó: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013. |240px|Muzeum w Łąkorzu]] Muzeum w Łąkorzu
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nowmiejski
Gmina	Biskupiec (Biskupiec Pomorski)
Sołectwo	Łąkorz
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Łąkorz
Położenie na mapie Polski Łąkorz
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Łąkorz (przed 1415 r. – Linker, Alde Linkor, Lynkorn, Gross Linker, 1570 – Łąkorz Wielki, niem. Lonkorz) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego. Do 1954 roku istniała gmina Łąkorz.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się nad Jeziorem Łąkorz. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.

Dzieje miejscowości

Nazwa pochodzi prawdopodobnie od słów: ”łąki oraz „orka”.Wieś powstała w średniowieczu, prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV w. Niestety, nie zachował się dokument lokacyjny, dlatego nie możemy ustalić dokładnej daty jej początków. Liczne wykopaliska wskazują, iż ludność z terenów gminy Biskupiec utrzymywała kontakty z odległymi krajami. Pierwsze wzmianki o terenach zamieszkałych w pobliżu wsi Łąkorz pochodzą jeszcze z czasów epoki rzymskiej (0 – 400 n.e.). Z tego okresu znaleziono pod Łąkorzem dwie monety rzymskie: Antoniusa Piusa (131-161 r. n.e.) i jego żony Faustyny ( † 141). Podobne monety odnaleziono w ostródzkiej Gierłoży, pierścienie pod Byszwałdem oraz srebrny naszyjnik w Rybnie. Według wszelkiego prawdopodobieństwa na początku nowej ery główne szlaki handlowe przebiegały przez teren dzisiejszego powiatu nowomiejskiego, w tym również przez tereny Łąkorza. Kupcy z odległych stron ciągnęli tędy nad Bałtyk do Sambii, po niezwykle wówczas cenny jantar. Przebiegał pewnie przez powiat także szlak wiodący od ujścia Wisły przez Wołyń nad Morze Czarne. Prawdopodobnie w średniowieczu wieś Łąkorz była własnością Zakonu Krzyżackiego i należała pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego. Pierwsza wzmianka w źródłach pochodzi dopiero z czasów wojny polsko – krzyżackiej w 1414 r. Wieś liczyła wtedy 67 łanów i w wyniku poniosła szkody wycenione na cztery grzywny. Inne źródło wspomina, iż w 1439 r. wielki mistrz Paweł Russdorf nadał Hanskowi Kaschlo siedem łanów ziemi, opustoszałych w Łąkorzu . Ziemię wielki mistrz nadał jedynie dożywotni. Wydał także przywilej do swobodnego połowu ryb z jeziora Płowęż .Po 1466 r. Łąkorz stał się własnością Królestwa Polskiego i pod względem administracyjnym wszedł w skład starostwa radzyńskiego. Od 1899 r. Łąkorz został odrębnym obwodem duszpasterskim. Na przełomie XIX/XX w. wieś obejmowała 4892 morgi z 134 budynkami i 64 dymami . W tym okresie mieszkało tutaj 534 katolików i 91 ewangelików. W czasie II wojny światowej 1939 – 1945 r. we wsi Łąkorz zginęło 87 osób narodowości polskiej. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.

Gospodarka

We wsi znajduje się przedsiębiorstwo Autostrefa Rocar, Zakład Produkcji Stolarki Budowlanej „Rydpol”, Drewtur, usługi transportowe, punkt unasieniania zwierząt, salon fryzjerski, agroturystyka.

Kultura

Działa tu muzeum założone w 1995 r., Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II, Stowarzyszenie Ochrony Przyrody i Dziedzictwa Kulturowego oraz Ochotnicza Straż Pożarna.

Zabytki:

We wsi znajduje się: gotycki kościół, ołtarz późnorenesansowy - ufundowany przez Samuela Łaskiego w 1695 r., pomnik pamięci pomordowanych w II wojnie światowej - mieszkańców parafii w Łąkorzu oraz cmentarz parafialny z zabytkowymi grobami.

Kościół w Łąkorzu, źródłó: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.

Bibliografia:

Kulpa Joanna, Łąkorz, mała wieś w wielkiej historii, Poligraf 2011, 240 ss.

http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=121&strona=1, 12.09.2013.
Kinlis (dyskusja) 13:57, 6 wrz 2013 (CEST)