Chrośle: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 34: | Linia 34: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | Miejscowość położona jest około 6 km od Nowego Miasta Lubawskiego, nieopodal jeziora [[Jezioro Szaleniec|Szaleniec]]. | |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był Tileman Freymfal. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - kruszyna. W XIV w. we wsi funkcjonowała [[Parafia pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Chrośle|Parafia pw. św. Wawrzyńca]]. W jej skład wchodził również [[Nowy Dwór Bratiański]] i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w [[Bratian |Bratianie]]. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg | + | Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był [[Tileman Freymfal]]. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - ''kruszyna''. W XIV w. we wsi funkcjonowała [[Parafia pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Chrośle|Parafia pw. św. Wawrzyńca]]. W jej skład wchodził również [[Nowy Dwór Bratiański]] i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w [[Bratian |Bratianie]]. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojną światową]] wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby. |
<br/> | <br/> | ||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
| − | + | We wsi działa [[Kółko Rolnicze w Chrośle |Kółko Rolnicze]], które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego. | |
<br/> | <br/> | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | + | W miejscowości znajduje się świetlica. | |
<br/> | <br/> | ||
==Bezpieczeństwo== | ==Bezpieczeństwo== | ||
| − | + | We wsi działa najstarsza w gminie [[Ochotnicza Straż Pożarna w Chrośle|Ochotnicza Straż Pożarna]]. | |
<br/> | <br/> | ||
== Ludzie związani z miejscowością== | == Ludzie związani z miejscowością== | ||
| − | Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano [[Jan Działyński|Jana Działyńskiego]] - starostę bratiańskiego. Po 1945 r. sołtysami byli: Marek Elminowski, Józef Kwiatkowski, Józef Kuczmarski, Franciszek Jastrzębski, Władysław Maliszewski, Alfons Maliszewski. | + | Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano [[Jan Działyński|Jana Działyńskiego]] - starostę bratiańskiego. Po 1945 r. sołtysami byli:[[ Marek Elminowski]], [[Józef Kwiatkowski]], [[Józef Kuczmarski]], [[Franciszek Jastrzębski]], [[Władysław Maliszewski]],[[ Alfons Maliszewski]]. We wsi urodził się [[ks. Leonard Marchlewski]] - męczennik [[Kościół katolicki na Warmii i Mazurach| Kościoła katolickiego na Warmii i Mazurach]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki== | == Zabytki== | ||
*[[Cmentarz ewangelicki w Chrośle|cmentarz ewangelicki]] z XIX w. | *[[Cmentarz ewangelicki w Chrośle|cmentarz ewangelicki]] z XIX w. | ||
| − | *kapliczka XX w. | + | *kapliczka z XX w. |
*budynek szkoły z XX w. | *budynek szkoły z XX w. | ||
*domy murowane z XIX w. | *domy murowane z XIX w. | ||
[[File:Chrośle1.jpg|290px|thumb|Zakończenie roku w szkole w Chrośle - 1969 r. [http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.]] | [[File:Chrośle1.jpg|290px|thumb|Zakończenie roku w szkole w Chrośle - 1969 r. [http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.]] | ||
| − | |||
== Bibliografia== | == Bibliografia== | ||
#''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997, 82 ss. | #''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997, 82 ss. | ||
| Linia 65: | Linia 64: | ||
#[http://gminanml.pl/ Gmina Nowe Miasto Lubawskie] | #[http://gminanml.pl/ Gmina Nowe Miasto Lubawskie] | ||
#[http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.] | #[http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.] | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat nowomiejski]][[Kategoria: Gmina Nowe Miasto Lubawskie]][[Kategoria: Wieś sołecka]] | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat nowomiejski]][[Kategoria: Gmina Nowe Miasto Lubawskie]][[Kategoria: Wieś sołecka]] | ||
Wersja z 15:20, 15 cze 2014
| Chrośle | |
| | |
![Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.Internetowe Archiwum [12.09.2013]](/index.php/Plik:Chro%C5%9Ble.jpg) Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.Internetowe Archiwum [12.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Nowe Miasto Lubawskie |
| Sołectwo | Chrośle |
| Liczba ludności (2012) | 341 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Chrośle | |
| Położenie na mapie Polski  Chrośle | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Chrośle (Kruszell, Crossel, Chróśle) - wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2012 roku wieś liczyła 341 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Marek Miecznikowski[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest około 6 km od Nowego Miasta Lubawskiego, nieopodal jeziora Szaleniec.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był Tileman Freymfal. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - kruszyna. W XIV w. we wsi funkcjonowała Parafia pw. św. Wawrzyńca. W jej skład wchodził również Nowy Dwór Bratiański i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w Bratianie. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed II wojną światową wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby.
Gospodarka
We wsi działa Kółko Rolnicze, które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego.
Kultura
W miejscowości znajduje się świetlica.
Bezpieczeństwo
We wsi działa najstarsza w gminie Ochotnicza Straż Pożarna.
Ludzie związani z miejscowością
Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano Jana Działyńskiego - starostę bratiańskiego. Po 1945 r. sołtysami byli:Marek Elminowski, Józef Kwiatkowski, Józef Kuczmarski, Franciszek Jastrzębski, Władysław Maliszewski,Alfons Maliszewski. We wsi urodził się ks. Leonard Marchlewski - męczennik Kościoła katolickiego na Warmii i Mazurach.
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX w.
- kapliczka z XX w.
- budynek szkoły z XX w.
- domy murowane z XIX w.
Bibliografia
- Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy, Toruń 1997, 82 ss.
- Grabowski Stanisław, W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie, Warszawa 2010, 343 ss.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss.
- Witkowski Zbigniew, Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu, Olsztyn 1963, 240 ss.
- Gmina Nowe Miasto Lubawskie
- Internetowe Archiwum [12.09.2013.]
Przypisy
- ↑ Gmina Nowe Miasto Lubawskie [15.06.2014]
