Lembruk

Lembruk
Cmentarz ewangelicki, źródło: Moje Prusy, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Sołectwo	Lembruk
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lembruk
Położenie na mapie Polski Lembruk
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lembruk (niem. Langenbrück) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano w 1371 r. na 10 włókach na prawie chełmińskim. Wielki mistrz Winrych von Kniprode nadał Klawkowi Garnmeisterowi z Elbląga ziemię w okolicy zwanej Ruskayn. Nowy właściciel został zobowiązany do jednej służby zbrojnej. W rejestrze czynszowym z 1437 r. wymieniono 5 dóbr służebnych w Lembruku.

Miejscowość prawdopodobnie opustoszała, w wyniku wojny trzynastoletniej i wojen w latach 1519–1521. Następnie książę Albrecht przekazał Stanisławowi Piotrowskiemu 11 pustych włók, zakupionych w 1532 r. od Jana von der Gablenza (starosty sześcieńskiego). W 1591 r. wieś była w posiadaniu Macieja Kossaka, a później w rękach Walentego Bortackiego. W tym okresie wieś obejmował 40 łanów. W 1651 r. znajdowało się tutaj 18 gospodarstw chłopskich.

Przed 1740 r. powstała w miejscowości szkoła, w której dzieci nauczano w języku polskim. W XIX w. na terenie parafii w Szestnie, do której należała wieś, osiedliło się 800 katolików.

W 1853 r. utworzono majątek o nazwie Paulinenhof-Langenbruck, tj. Pawłowięta, który powstał na obszarze wiejskim Lembruka, w wyniku skupu gruntów chłopskich. W 1904 r. w majątku tym była mleczarnia. Na przełomie XIX i XX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W 1935 r. szkoła we wsi była dwuklasowa. 1939 r. było tu 278 mieszkańców, a na obszarze wsi znajdowało się 60 gospodarstw domowych, w tym 12 rolniczych. W czasie II wojny światowej w Lembruku była duża baza stacji radarowych pierwszej kategorii wykrywania. Baza o kryptonimie "Rozgwiazda" obsługiwała "Wilczy Szaniec". Przebywało w niej ponad 200 osób obsługi. W bazie znajdował ciężki radar typu Fu MG-65 o zasięgu 70 km.

Kultura

We wsi znajduje się świetlica oraz organizowane są tu także pikniki i festyny.

Ludzie związani z miejscowością

Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Winrych von Kniprode. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Tomasz Olszewski.

Zabytki

We wsi zachował się cmentarz ewangelicki.

Bibliografia

Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn, 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. V, 960 ss.

http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.

Zobacz też

http://www.mragowotm.pl
Kinlis (dyskusja) 11:16, 21 wrz 2013 (CEST)