Koszelewy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Koszelewy ''' (niem. ''Gross Koschlau'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[gmina | + | ''' Koszelewy ''' (niem. ''Gross Koschlau'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Rybno (gmina wiejska)|gminie Rybno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo ciechanowskie|województwa ciechanowskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 595 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bogumiła Ankiewicz]]<ref>http://bip.gminarybno.pl/ [data dostępu: 5.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 595 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bogumiła Ankiewicz]]<ref>http://bip.gminarybno.pl/ [data dostępu: 5.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
Pierwszy drewniany kościół powstał już w połowie XIV wieku, lecz został zniszczony podczas wojny 1410 roku. W 1481 roku Bernat Babiszewski ufundował nowy drewniany kościół; po reformacji przekształcony został w świątynię ewangelicką. Zaczął z czasem popadać w ruinę; został odbudowany w 1774 roku. Ostatecznie rozebrano go w latach 60. XX wieku, pozostawiając jedynie wieżę. Kościół katolicki zbudowano w Koszelewach w okresie międzywojennym; stojącą obok niego dzwonnicę drewnianą wzniesiono w 1997 roku. | Pierwszy drewniany kościół powstał już w połowie XIV wieku, lecz został zniszczony podczas wojny 1410 roku. W 1481 roku Bernat Babiszewski ufundował nowy drewniany kościół; po reformacji przekształcony został w świątynię ewangelicką. Zaczął z czasem popadać w ruinę; został odbudowany w 1774 roku. Ostatecznie rozebrano go w latach 60. XX wieku, pozostawiając jedynie wieżę. Kościół katolicki zbudowano w Koszelewach w okresie międzywojennym; stojącą obok niego dzwonnicę drewnianą wzniesiono w 1997 roku. | ||
| − | W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. Pałac zaczął niszczeć, a majątek był zadłużony i zaniedbany. W 1935 roku kupił go Jan Rutkowski, który rozpoczął prace nad przywróceniem mu dawnej świetności; przerwał je wybuch [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. Po wojnie na bazie dawnego majątku założono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Koszelewy]]; pałac, park i zabudowania dworskie z upływem lat zaczęły stopniowo niszczeć; ostatni remont przeprowadzono w 1957 roku. W połowie lat 50. Koszelewy były krótko siedzibą [[ | + | W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. Pałac zaczął niszczeć, a majątek był zadłużony i zaniedbany. W 1935 roku kupił go Jan Rutkowski, który rozpoczął prace nad przywróceniem mu dawnej świetności; przerwał je wybuch [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojny światowej]]. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. Po wojnie na bazie dawnego majątku założono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne| Państwowe Gospodarstwo Rolne Koszelewy]]; pałac, park i zabudowania dworskie z upływem lat zaczęły stopniowo niszczeć; ostatni remont przeprowadzono w 1957 roku. W połowie lat 50. Koszelewy były krótko siedzibą [[Gromada Koszelewy|gromady]]. |
| Linia 69: | Linia 69: | ||
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Koszelewach|Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego]] z lat 1926-1927 | *[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Koszelewach|Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego]] z lat 1926-1927 | ||
*[[Pałac w Koszelewach|Zespół pałacowy]]: pałac z drugiej połowy XVIII wieku, przebudowany około 1830 roku w stylu neogotyckim | *[[Pałac w Koszelewach|Zespół pałacowy]]: pałac z drugiej połowy XVIII wieku, przebudowany około 1830 roku w stylu neogotyckim | ||
| − | *Park podworski z XIX wieku, | + | *Park podworski z XIX wieku, zaniedbany, szczątkowo zachowane oczko wodne; wśród drzewostanu ponad stuletnie kasztanowce, lipy, topole |
*Zabudowania gospodarcze w zespole pałacowym: kuźnia, stodoła, stajnia z wozownią (obecnie przebudowana), dwa czworaki, dwie obory | *Zabudowania gospodarcze w zespole pałacowym: kuźnia, stodoła, stajnia z wozownią (obecnie przebudowana), dwa czworaki, dwie obory | ||
*Dawny ewangelicki dom parafialny z 1912 roku | *Dawny ewangelicki dom parafialny z 1912 roku | ||
| Linia 91: | Linia 91: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat działdowski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Rybno (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 08:56, 15 lip 2014
| Koszelewy | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Gmina | Rybno |
| Liczba ludności (2010) | 595 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Koszelewy | |
| Położenie na mapie Polski  Koszelewy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Koszelewy (niem. Gross Koschlau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Rybno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 595 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogumiła Ankiewicz[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 7,5 km na południe od Rybna i 14 km na północny wschód od Lidzbarka.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1328 roku polscy rycerze Dobiesław i Więcesław otrzymali od Zakonu 120 łanów na prawie chełmińskim. Po bezpotomnej śmierci owych rycerzy włości powróciły w ręce Zakonu. W 1481 roku 40 łanów w Koszelewach nadano Bernatowi Babiszewskiemu, który w zamian zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej. Od 1544 roku przez niemal dwa stulecia wieś należała do rodziny von Oelsnitz (Oleśnickich), a na początku XVIII wieku do Ostaszewskich i Zamięckich; później właścicielami byli Niemcy. Na początku XVII wieku istniał tu prawdopodobnie dwór myśliwski, natomiast istniejący do dziś pałac wzniósł w drugiej połowie XVIII wieku ówczesny właściciel Samuel von Haubnitz; w 1830 roku pałac został przebudowany w stylu neogotyckim. Pod koniec XIX wieku część majątku rozparcelowano między osadników przybyłych z Niemiec. W 1880 roku folwark w Koszelewach dysponował gorzelnią i dwoma tartakami.
Pierwszy drewniany kościół powstał już w połowie XIV wieku, lecz został zniszczony podczas wojny 1410 roku. W 1481 roku Bernat Babiszewski ufundował nowy drewniany kościół; po reformacji przekształcony został w świątynię ewangelicką. Zaczął z czasem popadać w ruinę; został odbudowany w 1774 roku. Ostatecznie rozebrano go w latach 60. XX wieku, pozostawiając jedynie wieżę. Kościół katolicki zbudowano w Koszelewach w okresie międzywojennym; stojącą obok niego dzwonnicę drewnianą wzniesiono w 1997 roku.
W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. Pałac zaczął niszczeć, a majątek był zadłużony i zaniedbany. W 1935 roku kupił go Jan Rutkowski, który rozpoczął prace nad przywróceniem mu dawnej świetności; przerwał je wybuch II wojny światowej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. Po wojnie na bazie dawnego majątku założono Państwowe Gospodarstwo Rolne Koszelewy; pałac, park i zabudowania dworskie z upływem lat zaczęły stopniowo niszczeć; ostatni remont przeprowadzono w 1957 roku. W połowie lat 50. Koszelewy były krótko siedzibą gromady.
Liczba mieszkańców
1858 - 291 osób
1880 - 400 osób
1910 - 1860 osób
1931 - 593 osoby
Edukacja
Zabytki
- Kościół ewangelicki z drugiej połowy XVIII wieku; rozebrany w 1966 roku, pozostawiono jedynie wieżę
- Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego z lat 1926-1927
- Zespół pałacowy: pałac z drugiej połowy XVIII wieku, przebudowany około 1830 roku w stylu neogotyckim
- Park podworski z XIX wieku, zaniedbany, szczątkowo zachowane oczko wodne; wśród drzewostanu ponad stuletnie kasztanowce, lipy, topole
- Zabudowania gospodarcze w zespole pałacowym: kuźnia, stodoła, stajnia z wozownią (obecnie przebudowana), dwa czworaki, dwie obory
- Dawny ewangelicki dom parafialny z 1912 roku
- Cmentarz ewangelicki przykościelny z XVIII wieku, zdewastowany
- Cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku, zdewastowany
Bibliografia
- Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1966.
- Przewodnik po zabytkach kultury materialnej Welskiego Parku Krajobrazowego, tekst Jarosław Kapiński, Wanda Grodzka, Lidzbark 2001.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.gminarybno.pl/ [data dostępu: 5.12.2013]
