Jeruty

Jeruty
Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2010)	326
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-140
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jeruty
Położenie na mapie Polski Jeruty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jeruty (niem. Gross Jerutten) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego. Miejscowość leży w odległości 5,5 km na zachód od Świętajna, około 1 km na południe od drogi nr 53 na odcinku Szczytno-Rozogi i stacji kolejowej Jeruty na linii Olsztyn-Ełk.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1703 roku jako osada szkatułowa na 4 łanach; sołtysem był Fryderyk Spek z Marksewa. Mieszkańcy zajmowali się – oprócz rolnictwa – także sitarstwem oraz wyrobem chodaków z łyka drzewnego, czyli łykarstwem. W połowie XIX wieku wieś liczyła już 63 łany – powiększenie areału uzyskano dzięki karczunkowi lasów oraz osuszaniu bagien.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa, w skład którego wchodzi również osada Chajdyce. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Jabłonowska.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych

1782 – 40 gospodarstw

1818 – 287 osób, 45 gospodarstw

1858 – 57 gospodarstw

1939 – 486 osób

Zabytki:

• Zabudowa murowana i drewniana z przełomu XIX i XX wieku (m.in. chałupa, obora, stodoła, kostnica)
• Budynek szkoły z 1920 r. (poprzedni został zniszczony w 1914 r.)

Bibliografia:

1. Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Świętajno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 38-43.
2. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
4. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
5. Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 9.09.2013]
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 9.09.2013]
7. Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 9.09.2013]

Przypisy

<references>