Budzewo

Budzewo
Budzewo Wikipedia [03.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Budry
Liczba ludności (2010)	251
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-606
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Budzewo
Położenie na mapie Polski Budzewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Budzewo (niem. Budschen, Budzen, Gross Budschen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Budry. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 251 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Wojtczuk.

Położenie

Wieś położona jest w Krainie Węgorapy, będącej naturalnym przedłużeniem obniżenia Wielkich Jezior Mazurskich; oddalona jest o 13 km na północny wschód od Węgorzewa i około 2 km na południe od rzeki Węgorapy.

Dzieje miejscowości

Wieś prawdopodobnie została założona w 1582 roku na ośmiu łanach. W 1599 roku – na skutek wniesionej przez mieszkańców skargi – zamieniono im pańszczyznę na czynsz. Wieś obejmowała wówczas 12 łanów. W tym samym czasie zamieszkało tu kilku osadników z Litwy. W połowie XIX wieku wieś liczyła 13 łanów i 15 mórg. W roku 1858 mieszkało w niej 147 osób.

W Budzewie w XIX wieku znajdował się niewielki (około 200 ha) majątek, który obejmował jeden folwark (Zawady Małe) i należał do ogromnych dóbr von Lehndorffów. W latach 20. XX wieku przeszedł na własność rodziny Preuss, a następnie niejakiego Waszkalnisa (do 1945 roku). W drugiej połowie XIX wieku wybudowano tu niewielki dworek z parkiem. Około 2 km od Budzewa działał inny nieduży (około 500 ha) majątek z trzema folwarkami. W latach 20. XX wieku należał do Waltera Ehlerta. Dwór wzniesiono na przełomie XIX i XX wieku.

Szkołę we wsi założono w 1753 roku; sto lat później uczyło się w niej 46 dzieci, a w 1935 roku – 52 dzieci. Szkołę ponownie otwarto w 1948 roku, w połowie lat 60. była ona czteroklasowa.

W roku 1939 Budzewo liczyło przez 443 mieszkańców.

Kultura

We wsi działa zespół ludowy Budzewiaki.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii w Budrach.

Zabytki

• klasycystyczny dworek z drugiej połowy XIX wieku, całkowicie niezmieniony od swego powstania; przyległy park (obecnie własność prywatna)
• dworek ok. 2 km od Budzewa z przełomu XIX i XX wieku; po gruntownym remoncie w latach 90. XX wieku nabrał wyglądu współczesnej wiejskiej willi (własność prywatna)
• mogiła zbiorowa z czasów I wojny światowej, pochowano w niej trzech żołnierzy rosyjskich

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
3. Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [30.07.2013]
5. Deutsche Verwaltungsgeschichte [30.07.2013]
6. Wikipedia [03.07.2014]