Olszyny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Olszyny''' (niem. ''Olschienen'', od 1938 r. ''Ebendorf'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[ | + | <big>''' Olszyny''' (niem. ''Olschienen'', od 1938 r. ''Ebendorf'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Szczytno (gmina wiejska)|gminie Szczytno]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś została założona w 1687 roku na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na 45 łanach; zasadźcą wsi był Fryderyk Speka (zob. Piasutno). Wieś dość szybko stała się jedną z największych w okolicy (i taką pozostaje do dziś). W połowie XIX wieku obejmowała ona 161 łanów. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była ośrodkiem handlu runem leśnym. Została częściowo zniszczona podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] (17 domów i 22 zabudowania gospodarcze). Szkoła we wsi – dwuklasowa – działała już w pierwszej połowie XIX wieku. | + | Wieś została założona w 1687 roku na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na 45 łanach; zasadźcą wsi był Fryderyk Speka (zob. Piasutno). Wieś dość szybko stała się jedną z największych w okolicy (i taką pozostaje do dziś). W połowie XIX wieku obejmowała ona 161 łanów. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była ośrodkiem handlu runem leśnym. Została częściowo zniszczona podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] (17 domów i 22 zabudowania gospodarcze). Szkoła we wsi – dwuklasowa – działała już w pierwszej połowie XIX wieku. |
Olszyny były jednym z największych ośrodków gromadkarskich na terenie powiatu szczycieńskiego. | Olszyny były jednym z największych ośrodków gromadkarskich na terenie powiatu szczycieńskiego. | ||
Wieś zachowała charakter ulicówki.Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Bolc]]<ref> http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]</ref>. W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Olszynach| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | Wieś zachowała charakter ulicówki.Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Bolc]]<ref> http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]</ref>. W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Olszynach| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | ||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
1939 – 861 osób | 1939 – 861 osób | ||
| + | <br/> | ||
| + | === Kultura === | ||
| + | W miejscowości znajduje się [[Muzeum Rolnicze w Olszynach | Muzeum Rolnicze]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
===Sport=== | ===Sport=== | ||
| − | + | Działa tutaj klub piłkarski [["Weteran" Olszyny]] uczestniczący w rozgrywkach ligi sołeckiej. | |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
===Szkolnictwo=== | ===Szkolnictwo=== | ||
W miejscowości funkcjonuje [[Zespół Szkół w Olszynach| zespół szkół]]<ref> http://www.zsolszyny.szkolnastrona.pl[data dostępu: 10.09.2013]</ref> i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Olszynach| oddział przedszkolny]]. | W miejscowości funkcjonuje [[Zespół Szkół w Olszynach| zespół szkół]]<ref> http://www.zsolszyny.szkolnastrona.pl[data dostępu: 10.09.2013]</ref> i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Olszynach| oddział przedszkolny]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
*Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 14, 16, 26, 32, 49, 62) | *Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 14, 16, 26, 32, 49, 62) | ||
*Dobrze zachowane budynki murowane z 1911 roku, z czerwonej cegły, jeden z nich z drewnianym gankiem | *Dobrze zachowane budynki murowane z 1911 roku, z czerwonej cegły, jeden z nich z drewnianym gankiem | ||
| − | *Dawny [[ | + | *Dawny [[Cmentarz ewangelicki w Olszynach|cmentarz ewangelicki]], obecnie katolicki; za wsią. Obok niego, w lesie, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej: zawiera jedną zbiorową mogiłę, w której pochowany jest jeden żołnierz armii niemieckiej i ośmiu żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 30 sierpnia 1914 roku; napisy na grobach zatarte, słabo czytelne |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 85: | Linia 91: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat szczycieński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Szczytno (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1601-1700]] |
| − | [[ | ||
Wersja z 11:06, 4 sie 2014
| Olszyny | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 898 (łącznie Olszyny i Wikno) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Olszyny | |
| Położenie na mapie Polski  Olszyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Olszyny (niem. Olschienen, od 1938 r. Ebendorf) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w makroregionie Pojezierza Mazurskiego na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 8 km na wschód od Szczytna, przy drodze krajowej nr 53 w kierunku Rozogów; stacja kolejowa na linii Olsztyn-Ełk.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1687 roku na prawie chełmińskim na 45 łanach; zasadźcą wsi był Fryderyk Speka (zob. Piasutno). Wieś dość szybko stała się jedną z największych w okolicy (i taką pozostaje do dziś). W połowie XIX wieku obejmowała ona 161 łanów. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była ośrodkiem handlu runem leśnym. Została częściowo zniszczona podczas I wojny światowej (17 domów i 22 zabudowania gospodarcze). Szkoła we wsi – dwuklasowa – działała już w pierwszej połowie XIX wieku. Olszyny były jednym z największych ośrodków gromadkarskich na terenie powiatu szczycieńskiego. Wieś zachowała charakter ulicówki.Wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Bolc[1]. W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
ok. 1700 – 30 gospodarstw
1782 – 52 gospodarstwa
1818 – 463 osoby, 65 gospodarstw
1858 – 644 osoby, 92 gospodarstw
1939 – 861 osób
Kultura
W miejscowości znajduje się Muzeum Rolnicze.
Sport
Działa tutaj klub piłkarski "Weteran" Olszyny uczestniczący w rozgrywkach ligi sołeckiej.
Szkolnictwo
W miejscowości funkcjonuje zespół szkół[2] i oddział przedszkolny.
Zabytki:
- Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 14, 16, 26, 32, 49, 62)
- Dobrze zachowane budynki murowane z 1911 roku, z czerwonej cegły, jeden z nich z drewnianym gankiem
- Dawny cmentarz ewangelicki, obecnie katolicki; za wsią. Obok niego, w lesie, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej: zawiera jedną zbiorową mogiłę, w której pochowany jest jeden żołnierz armii niemieckiej i ośmiu żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 30 sierpnia 1914 roku; napisy na grobach zatarte, słabo czytelne
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
- Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 30-37.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 23.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 23.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]
- Skocz do góry ↑ http://www.zsolszyny.szkolnastrona.pl[data dostępu: 10.09.2013]
