Przerwanki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Przerwanki''' (niem. ''Przerwanken'', od 1907 r. ''Wiesental'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[gmina | + | ''' Przerwanki''' (niem. ''Przerwanken'', od 1907 r. ''Wiesental'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad | + | Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad [[Rzeka Sapina |rzeką Sapiną]], na północno-zachodnim brzegu jeziora [[Jezioro Gołdopiwo|Gołdopiwo]], 16 km na południowy wschód od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], w pobliżu granicy z [[Powiat giżycki|powiatem giżyckim]]. W jej pobliżu znajdują się również jeziora [[Jezioro Pozezdrze|Pozezdrze]], [[Jezioro Wilkus|Wilkus]], [[Jezioro Brząs|Brząs]], [[Jezioro Biała Kuta|Biała Kuta]], [[Jezioro Smolak|Smolak]], [[Jezioro Mszar|Mszar]] (Kacze), [[Jezioro Piecek|Piecek]], [[Jezioro Głęboka Kuta|Głęboka Kuta]], [[Jezioro Krzywa Kuta|Krzywa Kuta]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Osada istniała tutaj już w 1544 roku. Została lokowana w 1549 roku na 30 łanach, z których trzy zajął sołtys Andrzej Sikora z [[Wyłudy|Wyłud]] (''Muscowiter''). Początkowo wieś nazywano ''Spitzen Orthe'', ''Spitzenorts'', ''Spitzingen'', a w XVII wieku – ''Przerwancken'', ''Przerwanken''. W 1572 roku osada otrzymała dodatkowe 3 łany nad pobliskim jeziorkiem. Wieś po kilku latach od lokacji była już zasiedlona 18 rodzinami chłopskimi. Świadczyli oni powinności na rzecz majątku państwowego w [[Przytuły|Przytułach]]. | + | Osada istniała tutaj już w 1544 roku. Została lokowana w 1549 roku na 30 łanach, z których trzy zajął sołtys Andrzej Sikora z [[Wyłudy|Wyłud]] (''Muscowiter''). Początkowo wieś nazywano ''Spitzen Orthe'', ''Spitzenorts'', ''Spitzingen'', a w XVII wieku – ''Przerwancken'', ''Przerwanken''. W 1572 roku osada otrzymała dodatkowe 3 łany nad pobliskim jeziorkiem. Wieś po kilku latach od lokacji była już zasiedlona 18 rodzinami chłopskimi. Świadczyli oni powinności na rzecz majątku państwowego w [[Przytuły |Przytułach]]. |
| − | W 1710 roku na [[ | + | W 1710 roku na [[Epidemia dżumy 1709-1711|dżumę]] zmarła większość mieszkańców wsi (122 osoby). W połowie XIX wieku obszar wsi wynosił 22 łany. W 1858 roku Przerwanki były zamieszkane przez 293 osoby. W 1910 roku na rzece Sapinie przy jej ujściu z jeziora Gołdopiwo wybudowano śluzę, aby powstrzymać odpływ wód z jeziora, które miało pełnić funkcję zbiornika retencyjnego dla [[Kanał Mazurski|Kanału Mazurskiego]]. Śluza w dalszym ciągu jest używana. |
W roku 1939 miejscowość liczyła 364 mieszkańców. | W roku 1939 miejscowość liczyła 364 mieszkańców. | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (brak dokładnej daty, z pewnością po 1737 r.). W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 47 dzieci, a w roku 1935 – 55 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy. . | Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (brak dokładnej daty, z pewnością po 1737 r.). W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 47 dzieci, a w roku 1935 – 55 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy. . | ||
| − | Po [[II wojna światowa | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] wieś stała się siedzibą [[Nadleśnictwo Przerwanki|Nadleśnictwa Przerwanki]]. Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Funkcję sołtysa sprawuje [[Lidia Sobczak]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/[data dostępu: 30.08.2013]</ref>.Przysiółkiem wsi jest [[Jasieńczyk]]. |
| + | <br/> | ||
| + | [[File:Przerwanki. Rzeka Sapina.jpg|thumb|200px|Przerwanki. Rzeka Sapina]] | ||
| + | [[File:Spływ kajakowy rzeką Sapiną.jpg|thumb|200px|Spływ kajakowy rzeką Sapiną]] | ||
| + | ===Kultura=== | ||
| + | W miejscowym ośrodku wypoczynkowym zorganizowano [[lkwim:Plener Malarski „Garbno” |Plener Malarski „Garbno”]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ===Religia=== | |
| − | [[ | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu]], a także [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach |parafii greckokatolickiej pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach]]. |
| + | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *[[Śluza Przerwanki]] z 1910 roku – na [[ | + | *[[Śluza Przerwanki]] z 1910 roku – na [[Szlak kajakowy rzeki Sapiny|szlaku kajakowym rzeki Sapiny]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 75: | Linia 77: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat węgorzewski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Pozezdrze (gmina wiejska)]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
| − | |||
Wersja z 17:08, 18 sie 2014
| Przerwanki | |
| | |
[[Plik: Śluza w Przerwankach
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Gmina | Pozezdrze |
| Liczba ludności (2009) | 130 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-610 |
| Tablice rejestracyjne | NWE |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Przerwanki | |
| Położenie na mapie Polski  Przerwanki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Przerwanki (niem. Przerwanken, od 1907 r. Wiesental) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad rzeką Sapiną, na północno-zachodnim brzegu jeziora Gołdopiwo, 16 km na południowy wschód od Węgorzewa, w pobliżu granicy z powiatem giżyckim. W jej pobliżu znajdują się również jeziora Pozezdrze, Wilkus, Brząs, Biała Kuta, Smolak, Mszar (Kacze), Piecek, Głęboka Kuta, Krzywa Kuta.
Dzieje miejscowości
Osada istniała tutaj już w 1544 roku. Została lokowana w 1549 roku na 30 łanach, z których trzy zajął sołtys Andrzej Sikora z Wyłud (Muscowiter). Początkowo wieś nazywano Spitzen Orthe, Spitzenorts, Spitzingen, a w XVII wieku – Przerwancken, Przerwanken. W 1572 roku osada otrzymała dodatkowe 3 łany nad pobliskim jeziorkiem. Wieś po kilku latach od lokacji była już zasiedlona 18 rodzinami chłopskimi. Świadczyli oni powinności na rzecz majątku państwowego w Przytułach.
W 1710 roku na dżumę zmarła większość mieszkańców wsi (122 osoby). W połowie XIX wieku obszar wsi wynosił 22 łany. W 1858 roku Przerwanki były zamieszkane przez 293 osoby. W 1910 roku na rzece Sapinie przy jej ujściu z jeziora Gołdopiwo wybudowano śluzę, aby powstrzymać odpływ wód z jeziora, które miało pełnić funkcję zbiornika retencyjnego dla Kanału Mazurskiego. Śluza w dalszym ciągu jest używana.
W roku 1939 miejscowość liczyła 364 mieszkańców.
Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (brak dokładnej daty, z pewnością po 1737 r.). W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 47 dzieci, a w roku 1935 – 55 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy. .
Po II wojnie światowej wieś stała się siedzibą Nadleśnictwa Przerwanki. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Funkcję sołtysa sprawuje Lidia Sobczak[1].Przysiółkiem wsi jest Jasieńczyk.
Kultura
W miejscowym ośrodku wypoczynkowym zorganizowano Plener Malarski „Garbno”.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu, a także parafii greckokatolickiej pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach.
Zabytki:
- Śluza Przerwanki z 1910 roku – na szlaku kajakowym rzeki Sapiny.
Bibliografia:
- Grzegorz Białuński, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Andrzej Wakar, Bohdan Wilamowski, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6085&p_token=0.08154695304939308 [data dostępu: 30.07.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html [data dostępu: 30.07.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/[data dostępu: 30.08.2013]
