Liwa: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | |nazwa = | + | |nazwa = Liwa |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Liwy |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 705 | + | |liczba ludności = 705 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 89 | |strefa numeracyjna =(+48) 89 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Liwa''' (niem. ''Bieberswalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Miłomłyn (gmina miejsko-wiejska)|gminie Miłomłyn]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców<ref>łącznie Liwa, [[Glimy]], Lubień</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Joanna Karabinowska ]]<ref>[http://www.bip.milomlyn.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=5&bip_sid=pyfOUrver5IrXRbT6cX1aL2HO4y3T1/ Strona Urzędu Gminy Miłomłyn] [29.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko–Ostródzkie]]), w odległości 5 km na południe od [[Miłomłyn| Miłomłyna]]. [[Kanał Elbląski]] oddalony jest o 1,5 km na wschód od wsi. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Miejscowość | + | Data powstania wsi nie jest znana. Nazwa miejscowości ma z pewnością staropruskie korzenie. W XIII-XIV wieku spotykamy się z odmianami ''Lywa'' i ''Lyue''. Miejscowość z polecenia [[Krzysztof Bieber|Krzysztofa Biebera]] założył [[Jan Thalers]]. Otrzymał on nadanie, zobowiązując się do założenia wsi na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na obszarze liczącym 50 łanów. Okolice były zasiedlane przez kolonistów niemieckich sprowadzanych przez [[Zakon Krzyżacki]]. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. W 1686 roku Liwa liczyła zaledwie 3 [[Włóka| włóki]]. W XVIII wiek omawiany obszar dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej [[Prusy Książęce |Prusy]] w latach 1709–1711. Nieznana jest jednak liczba ofiar z Liwy. W 1783 roku wieś składała się z 67 domów. W 1883 roku w miejscowości działała polska biblioteka. W 1895 roku Liwę zamieszkiwało 1145 osób, a sama miejscowość zajmowała obszar 1616 ha. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 1027 osób. |
| − | + | Przed 1939 rokiem w Liwie znany był podobno starosłowiański obrzęd ''kuli'', mający polegać na uderzaniu ścian chaty za pomocą drewnianej laski, zwanej ''kulą''. Tym sposobem miano przekazywać sobie informacje dotyczące spraw organizacyjnych we wsi. | |
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| − | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Liwie|parafii rzymskokatolickiej | + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Liwie|parafii rzymskokatolickiej]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w Liwie]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Liwie|szkoła podstawowa]] |
| − | |||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | *[[Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Liwie | | + | *[[Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Liwie |kościół ]] wybudowany przed 1914 r. |
| − | *[[Cmentarz ewangelicki w Liwie| | + | *[[Cmentarz ewangelicki w Liwie|cmentarz ewangelicki]] z połowy XIX wieku, wpisany do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]] |
| − | *[[Pomnik ku czci poległych w Liwie | | + | *[[Pomnik ku czci poległych w Liwie |pomnik ku czci poległych]], zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do [[Boguszewo|Boguszewa]] i Miłomłyna; wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] |
| − | * | + | *na wiejskim cmentarzu symboliczny grób niemieckiego żołnierza poległego w Rosji w 1941 roku; na grobie czarna stela z dedykacją matki żołnierza |
| − | *[[Wiatrak paltrak w Liwie| | + | *[[Wiatrak paltrak w Liwie| wiatrak paltrak]] z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych |
| − | |||
| − | + | == Turystyka == | |
| − | * | + | *niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym – przebieg trasy: [[Zalewo]] – [[Rąbity]] – [[Międzychód]] – [[Śliwa]] – [[Boreczno]] – [[Duba]] – [[Mózgowo]] – [[Karnity]] – [[Dębinka]] – Miłomłyn – [[Lubień]] – Liwa – [[Zalewo]] – [[Gil Mały]] – [[Gil Wielki]] – [[Wiewiórka]] – [[Frednowy]] – [[Tynwałd]] – [[Jezierzyce]] – [[Jażdżówki]] – [[Kwiry]] – [[Szałkowo]] – [[Iława]] |
| − | |||
| − | + | ==Ludzie związani z miejscowością== | |
| − | *[[Stanisław Andrzej Gorczyca]] (ur. 1958) — nauczyciel | + | *[[Stanisław Andrzej Gorczyca]] (ur. 1958) — nauczyciel (w latach 1984–1990), samorządowiec, wójt gminy Miłomłyn, burmistrz miasta i gminy Miłomłyn, wykładowca akademicki, polityk, poseł na Sejm IV i V kadencji, senator VII i VIII kadencji |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
#''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | #''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [13.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [13.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1945/warminsko-mazurskie/liwa/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [13.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [13.08.2013] |
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 16:28, 14 wrz 2014
| Liwa | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Miłomłyn |
| Liczba ludności (2010) | 705 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-140 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Liwa | |
| Położenie na mapie Polski  Liwa | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Liwa (niem. Bieberswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłomłyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Joanna Karabinowska [2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie), w odległości 5 km na południe od Miłomłyna. Kanał Elbląski oddalony jest o 1,5 km na wschód od wsi.
Dzieje miejscowości
Data powstania wsi nie jest znana. Nazwa miejscowości ma z pewnością staropruskie korzenie. W XIII-XIV wieku spotykamy się z odmianami Lywa i Lyue. Miejscowość z polecenia Krzysztofa Biebera założył Jan Thalers. Otrzymał on nadanie, zobowiązując się do założenia wsi na prawie chełmińskim na obszarze liczącym 50 łanów. Okolice były zasiedlane przez kolonistów niemieckich sprowadzanych przez Zakon Krzyżacki. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. W 1686 roku Liwa liczyła zaledwie 3 włóki. W XVIII wiek omawiany obszar dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej Prusy w latach 1709–1711. Nieznana jest jednak liczba ofiar z Liwy. W 1783 roku wieś składała się z 67 domów. W 1883 roku w miejscowości działała polska biblioteka. W 1895 roku Liwę zamieszkiwało 1145 osób, a sama miejscowość zajmowała obszar 1616 ha. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 1027 osób. Przed 1939 rokiem w Liwie znany był podobno starosłowiański obrzęd kuli, mający polegać na uderzaniu ścian chaty za pomocą drewnianej laski, zwanej kulą. Tym sposobem miano przekazywać sobie informacje dotyczące spraw organizacyjnych we wsi.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Szkolnictwo
Zabytki
- kościół wybudowany przed 1914 r.
- cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
- pomnik ku czci poległych, zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do Boguszewa i Miłomłyna; wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas I wojny światowej
- na wiejskim cmentarzu symboliczny grób niemieckiego żołnierza poległego w Rosji w 1941 roku; na grobie czarna stela z dedykacją matki żołnierza
- wiatrak paltrak z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych
Turystyka
- niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym – przebieg trasy: Zalewo – Rąbity – Międzychód – Śliwa – Boreczno – Duba – Mózgowo – Karnity – Dębinka – Miłomłyn – Lubień – Liwa – Zalewo – Gil Mały – Gil Wielki – Wiewiórka – Frednowy – Tynwałd – Jezierzyce – Jażdżówki – Kwiry – Szałkowo – Iława
Ludzie związani z miejscowością
- Stanisław Andrzej Gorczyca (ur. 1958) — nauczyciel (w latach 1984–1990), samorządowiec, wójt gminy Miłomłyn, burmistrz miasta i gminy Miłomłyn, wykładowca akademicki, polityk, poseł na Sejm IV i V kadencji, senator VII i VIII kadencji
Bibliografia
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [13.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [13.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [13.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [13.08.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Liwa, Glimy, Lubień
- ↑ Strona Urzędu Gminy Miłomłyn [29.08.2013]
