Strzelniki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Strzelniki | |nazwa = Strzelniki | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Strzelników lub Strzelnik |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Strzelniki''' (niem. ''Strzelniken'', od 1930 r. ''Schützenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Orzysz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 90 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mirosław Gwiazdowski]]<ref> [http://www.bip.orzysz.pl/index.php?k=323/ Strona Urzędu Gminy Orzysz] [30.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich |Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]] i [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]]; 7 km na wschód od [[Orzysz|Orzysza]], nad jeziorem [[Jezioro Strzelniki|Strzelniki]], które łączy się rowem przepływowym z jeziorem [[Jezioro Orzysz|Orzysz]]. Na północ od wsi leży pagórek zwany [[Sowia Góra|Sowią Górą]] (134 m n.p.m.). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Wieś została lokowana w 1487 roku jako dobra służebne na [[Prawo magdeburskie| prawie magdeburskim]] nadane Michałowi Cwalinie, pochodzącemu ze szlachty mazowieckiej. Obejmowały one 50 łanów oraz dodatkowo 2 łany pod założenie młyna. Synowie Michała, Stańko i Jan kupili w 1524 roku 6 łanów, na których powstała nowa osada – [[Kamieńskie]]. Wieś od początku występowała pod nazwą ''Strelnicken'', ''Strzelniken'', ''Strzelnicken'', ''Strelinken'', jedynie przejściowo na przełomie XV i XVI wieku od nazwiska właściciela: ''Swelin'', ''Czwalinen'', ''Schwalingen''. Dobra w Strzelnikach powoli ulegały rozdrobnieniu: w 1540 roku było tu już 14 wolnych. W 1599 roku wieś liczyła ponad 62 łany. Podczas wojen szwedzkich, jesienią 1656 roku, wieś ucierpiała w wyniku najazdu Tatarów. W jasyr poszło wówczas m.in. pięciu mieszkańców, w tym jedna kobieta. W połowie XVII wieku 9 łanów w Strzelnikach posiadał polski szlachcic [[Jan Strzelnicki]], zaś w 1666 roku owe 9 łanów zakupił kapitan polski i brandenburski [[Godfryd von Ölssen]]. Wieś należała do [[Parafia ewangelicka w Orzyszu|parafii ewangelickiej w Orzyszu]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Wieś została lokowana w 1487 roku jako dobra służebne na prawie magdeburskim | ||
Przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojną światową]] znajdował się we wsi wiatrak drewniany typu holenderskiego. | Przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojną światową]] znajdował się we wsi wiatrak drewniany typu holenderskiego. | ||
Szkoła w Strzelnikach powstała w 1737 roku. W 1935 pracowało w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało 69 dzieci. | Szkoła w Strzelnikach powstała w 1737 roku. W 1935 pracowało w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało 69 dzieci. | ||
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 – 317 osób | + | *1857 r. – 317 osób |
| − | 1864 – 378 osób | + | *1864 r. – 378 osób |
| − | 1867 – 425 osób | + | *1867 r. – 425 osób |
| − | 1933 – 403 osoby | + | *1933 r. – 403 osoby |
| − | 1939 – 416 osób | + | *1939 r. – 416 osób |
| − | 1988 – 120 osób | + | *1988 r. – 120 osób |
| − | |||
| − | + | ==Religia== | |
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Orzyszu|parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Orzyszu|parafii rzymskokatolickiej w Orzyszu]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na południowy zachód od wsi, na skraju lasu |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
#Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996. | #Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996. | ||
| − | #Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr | + | #Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. |
| − | #Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, | + | #Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121. |
#Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, ''Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych'', Orzysz 2004. | #Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, ''Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych'', Orzysz 2004. | ||
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/lyck.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [21.09.2013]. |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [21.09.2013]. |
| − | # | + | #[http://www.orzysz.pl/index.php?k=631&p=17/ Strona Gminy Orzysz] [21.09.2013]. |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 19:52, 10 lis 2014
| Strzelniki | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Orzysz |
| Liczba ludności (2010) | 90 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-250 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Strzelniki | |
| Położenie na mapie Polski  Strzelniki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Strzelniki (niem. Strzelniken, od 1930 r. Schützenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 90 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosław Gwiazdowski[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego; 7 km na wschód od Orzysza, nad jeziorem Strzelniki, które łączy się rowem przepływowym z jeziorem Orzysz. Na północ od wsi leży pagórek zwany Sowią Górą (134 m n.p.m.).
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w 1487 roku jako dobra służebne na prawie magdeburskim nadane Michałowi Cwalinie, pochodzącemu ze szlachty mazowieckiej. Obejmowały one 50 łanów oraz dodatkowo 2 łany pod założenie młyna. Synowie Michała, Stańko i Jan kupili w 1524 roku 6 łanów, na których powstała nowa osada – Kamieńskie. Wieś od początku występowała pod nazwą Strelnicken, Strzelniken, Strzelnicken, Strelinken, jedynie przejściowo na przełomie XV i XVI wieku od nazwiska właściciela: Swelin, Czwalinen, Schwalingen. Dobra w Strzelnikach powoli ulegały rozdrobnieniu: w 1540 roku było tu już 14 wolnych. W 1599 roku wieś liczyła ponad 62 łany. Podczas wojen szwedzkich, jesienią 1656 roku, wieś ucierpiała w wyniku najazdu Tatarów. W jasyr poszło wówczas m.in. pięciu mieszkańców, w tym jedna kobieta. W połowie XVII wieku 9 łanów w Strzelnikach posiadał polski szlachcic Jan Strzelnicki, zaś w 1666 roku owe 9 łanów zakupił kapitan polski i brandenburski Godfryd von Ölssen. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Orzyszu. Przed II wojną światową znajdował się we wsi wiatrak drewniany typu holenderskiego.
Szkoła w Strzelnikach powstała w 1737 roku. W 1935 pracowało w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało 69 dzieci.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 317 osób
- 1864 r. – 378 osób
- 1867 r. – 425 osób
- 1933 r. – 403 osoby
- 1939 r. – 416 osób
- 1988 r. – 120 osób
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Orzyszu.
Zabytki
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na południowy zachód od wsi, na skraju lasu
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
- Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
- Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [21.09.2013].
- Bank Danych Lokalnych GUS [21.09.2013].
- Strona Gminy Orzysz [21.09.2013].
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Orzysz [30.08.2013]
