Tuszewo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Tuszewo | |nazwa = Tuszewo | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Tuszewa | |dopełniacz wsi = Tuszewa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
|opis zdjęcia = | |opis zdjęcia = | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = iławski | |powiat = iławski | ||
|gmina = Lubawa | |gmina = Lubawa | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 646 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 89 | |strefa numeracyjna = (+48) 89 | ||
|kod pocztowy = 14-260 | |kod pocztowy = 14-260 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Tuszewo''' (niem. ''Tuszewo'', w latach 1903–1942 miejscowość nosiła nazwę ''Tuschau''. Nazwę tę zmieniono w 1942 na ''Tinnwalde''. Funkcjonowała ona do 1945 roku.) – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Lubawa (gmina wiejska)|gminie Lubawa]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Obecnie sołtysem wsi jest [[Ewa Budzińska]]<ref>[http://lubawa.wm.pl/94137,Tuszewo-ma-nowego-soltysa-Zobacz-kto-nim-zostal.html#axzz3IyqICBtI/ Portal Miejski Gazety Olsztyńskiej] [13.11.2014]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Tuszewo leży w odległości 5 km na południowy wschód od [[Lubawa|Lubawy]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| + | Pierwsza wzmianka o Tuszewie pochodzi z 1223 roku. W XIV i XV wieku Tuszewo było [[Wieś rycerska |wsią rycerską]] na [[Prawo lenne |prawie lennym]]. Jego właściciele mieli obowiązek pełnienia służby wojskowej na rzecz biskupa chełmińskiego. W latach 1321-1338 właścicielem Tuszewa został rycerz Ludwik. W roku 1321 biskup chełmiński Mikołaj nadał mu na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] 30 łanów ziemi położonej nad rzeką [[Rzeka Prątnica| Prątnicą]] w pobliżu Tuszewa. Ponadto zezwolił rycerzowi na wybudowanie młyna na wspomnianej rzece. Młyn łącznie z okolicą nazwano ''Olszan''. | ||
| − | + | W 1452 roku doszło do sporu między biskupem chełmińskim [[Jan Morgenau|Janem Morgenau]] a panami Mortęskimi o założony młyn. W XVI wieku młyn Olszan był w posiadaniu biskupiego klucza lubawskiego. | |
| − | |||
| − | W | + | W roku 1759 dzierżawcą młyna został [[Adam Piegoński]]. W 1570 roku w Tuszewie mieszkało 14 chłopów, którzy nie posiadali łanów wymierzonych. W 1789 roku Tuszewo było szlacheckim majątkiem, posiadało dziesięć zagród. W 1885 roku w Tuszewie było 156 mieszkańców. |
| − | + | W 1976 roku wieś otrzymała pierwsze miejsce w konkursie zorganizowanym przez władze wojewódzkie pod tytułem ''Wzorowa wieś'', uzyskując przy tym 200 tysięcy złotych na potrzeby ogólnospołeczne. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Gospodarka == | |
| − | Intensyfikacją produkcji rolnej w znaczącym stopniu uwarunkowana jest gospodarka wodna. Duże znaczenie dla rozwoju rolnictwa na tym obszarze mają melioracje, zwłaszcza ze względu na urozmaiconą konfigurację powierzchni oraz obfitość terenów podmokłych i rzek. Przed pierwszą wojną światową w Tuszewie zostały przeprowadzone drenowania. Od początku lat siedemdziesiątych rolnicy byli nastawieni na specjalizację w produkcji | + | Intensyfikacją produkcji rolnej w znaczącym stopniu uwarunkowana jest gospodarka wodna. Duże znaczenie dla rozwoju rolnictwa na tym obszarze mają melioracje, zwłaszcza ze względu na urozmaiconą konfigurację powierzchni oraz obfitość terenów podmokłych i rzek. Przed pierwszą wojną światową w Tuszewie zostały przeprowadzone drenowania. Od początku lat siedemdziesiątych rolnicy byli nastawieni na specjalizację w produkcji rolno–spożywczej, w której osiągnęli wysokie wyniki. Jednym z prekursorów olsztyńskiego sadownictwa był specjalista sadownik [[Bronisław Knoblauch]] pochodzący z Tuszewa, którego 3,5 hektarowy sad doskonale świadczy o produkcyjnych możliwościach tego regionu. W 1978 roku do najbardziej wyspecjalizowanych producentów należał [[Roman Czacharowski]]. Wyprodukował 4079 kg żywca wieprzowego, ponadto [[Leon Karkut]] – wyprodukował 2580 kg. W produkcji owczarskiej wyspecjalizował się [[Jan Kowalkowski]], który uzyskał 300 kg mięsa i 40 kg wełny oraz [[Stanisław Długokęcki]] – 250 kg mięsa i 30 kg wełny. W zbiorze owoców przodowali natomiast [[Czesław Zapora]] i [[Czesław Niewielski]] – po 25 ton. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła w Lubawie |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła w Lubawie |parafii rzymskokatolickiej w Lubawie]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Zabytki == | |
| − | + | *młyn wybudowany nad rzeką Prątnicą, pochodzący z okresów średniowiecza | |
| − | + | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | #Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969. | ||
| + | #Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968. | ||
| + | #Śliwiński Józef, ''Lubawa, z dziejów miasta i okolic'', Józef Śliwiński, Olsztyn 1982. | ||
| + | #''Tuszewo'', [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892. | ||
| + | #[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [13.11.2014] | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| − | + | <references/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Powiat iławski]] | [[Kategoria: Powiat iławski]] | ||
Wersja z 21:02, 13 lis 2014
| Tuszewo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Lubawa |
| Liczba ludności (2010) | 646 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-260 |
| Tablice rejestracyjne | NIL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Tuszewo | |
| Położenie na mapie Polski  Tuszewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Tuszewo (niem. Tuszewo, w latach 1903–1942 miejscowość nosiła nazwę Tuschau. Nazwę tę zmieniono w 1942 na Tinnwalde. Funkcjonowała ona do 1945 roku.) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Obecnie sołtysem wsi jest Ewa Budzińska[1].
Spis treści
Położenie
Tuszewo leży w odległości 5 km na południowy wschód od Lubawy
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka o Tuszewie pochodzi z 1223 roku. W XIV i XV wieku Tuszewo było wsią rycerską na prawie lennym. Jego właściciele mieli obowiązek pełnienia służby wojskowej na rzecz biskupa chełmińskiego. W latach 1321-1338 właścicielem Tuszewa został rycerz Ludwik. W roku 1321 biskup chełmiński Mikołaj nadał mu na prawie chełmińskim 30 łanów ziemi położonej nad rzeką Prątnicą w pobliżu Tuszewa. Ponadto zezwolił rycerzowi na wybudowanie młyna na wspomnianej rzece. Młyn łącznie z okolicą nazwano Olszan.
W 1452 roku doszło do sporu między biskupem chełmińskim Janem Morgenau a panami Mortęskimi o założony młyn. W XVI wieku młyn Olszan był w posiadaniu biskupiego klucza lubawskiego.
W roku 1759 dzierżawcą młyna został Adam Piegoński. W 1570 roku w Tuszewie mieszkało 14 chłopów, którzy nie posiadali łanów wymierzonych. W 1789 roku Tuszewo było szlacheckim majątkiem, posiadało dziesięć zagród. W 1885 roku w Tuszewie było 156 mieszkańców.
W 1976 roku wieś otrzymała pierwsze miejsce w konkursie zorganizowanym przez władze wojewódzkie pod tytułem Wzorowa wieś, uzyskując przy tym 200 tysięcy złotych na potrzeby ogólnospołeczne.
Gospodarka
Intensyfikacją produkcji rolnej w znaczącym stopniu uwarunkowana jest gospodarka wodna. Duże znaczenie dla rozwoju rolnictwa na tym obszarze mają melioracje, zwłaszcza ze względu na urozmaiconą konfigurację powierzchni oraz obfitość terenów podmokłych i rzek. Przed pierwszą wojną światową w Tuszewie zostały przeprowadzone drenowania. Od początku lat siedemdziesiątych rolnicy byli nastawieni na specjalizację w produkcji rolno–spożywczej, w której osiągnęli wysokie wyniki. Jednym z prekursorów olsztyńskiego sadownictwa był specjalista sadownik Bronisław Knoblauch pochodzący z Tuszewa, którego 3,5 hektarowy sad doskonale świadczy o produkcyjnych możliwościach tego regionu. W 1978 roku do najbardziej wyspecjalizowanych producentów należał Roman Czacharowski. Wyprodukował 4079 kg żywca wieprzowego, ponadto Leon Karkut – wyprodukował 2580 kg. W produkcji owczarskiej wyspecjalizował się Jan Kowalkowski, który uzyskał 300 kg mięsa i 40 kg wełny oraz Stanisław Długokęcki – 250 kg mięsa i 30 kg wełny. W zbiorze owoców przodowali natomiast Czesław Zapora i Czesław Niewielski – po 25 ton.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Lubawie.
Zabytki
- młyn wybudowany nad rzeką Prątnicą, pochodzący z okresów średniowiecza
Bibliografia
- Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
- Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
- Śliwiński Józef, Lubawa, z dziejów miasta i okolic, Józef Śliwiński, Olsztyn 1982.
- Tuszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
- Bank Danych Lokalnych GUS [13.11.2014]
Przypisy
- ↑ Portal Miejski Gazety Olsztyńskiej [13.11.2014]
