Tylkowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Tylkowo | |nazwa = Tylkowo | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Tylkowa | |dopełniacz wsi = Tylkowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Tylkowo''' (niem. ''Scheufelsdorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Pasym (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pasym]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 400 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Małgorzata Kamińska]]<ref> [http://bip.visacom.pl/umig_pasym/ Strona Urzędu Miasta i Gminy Pasym] [10.09.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego. Miejscowość leży nad rzeką [[Rzeka Kalwa|Kalwą]] (Tylkówką), w odległości około 4 km na zachód od [[Pasym|Pasymia]], przebiega przez nią droga krajowa nr 53 w kierunku [[Olsztyn|Olsztyna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | W pobliżu wsi odkryto [[Grób kurhanowy w Tylkowie |grób kurhanowy]] z epoki brązu oraz urnę z okresu wędrówek ludów. | |
| + | Wieś została założona w 1384 roku na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na 30 łanach nadanych Ditrykowi bratu Tyla Schuwenpflugka. To właśnie od brata zasadźcy pochodzi nazwa wsi. Jest to jedna z najstarszych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego. | ||
| + | Wieś zachowała dawny charakter ulicówki. | ||
| − | + | Aktualnie miejscowość jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 28 gospodarstw | + | *1782 r. – 28 gospodarstw |
| − | 1818 – 161 osób, 27 gospodarstw | + | *1818 r. – 161 osób, 27 gospodarstw |
| − | 1939 – 417 osób | + | *1939 r. – 417 osób |
| − | |||
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością== | |
| − | *[[August Kiwicki]] ( | + | *[[August Kiwicki]] (1879–1950) – urodzony w Tylkowie działacz polityczno-społeczny na [[Mazury| Mazurach]] |
| − | *[[Marcin Nikuta]] ( | + | *[[Marcin Nikuta]] (1741–1812) – filozof, pedagog, filantrop, profesor Szkoły Rycerskiej w Warszawie, urodził się w Tylkowie |
| − | |||
| − | + | ==Zabytki== | |
| − | * | + | *budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku, murowany, z czerwonej cegły, na kamiennych fundamentach |
| − | * | + | *dawny [[Zespół młyński w Tylkowie|zespół młyński]] – młyn, spichlerz, urządzenia, młynarzówka – z początku XX wieku |
| − | * | + | *zabytkowa przydrożna kapliczka |
| − | * | + | *głaz pamiątkowy nad rzeczką Kalwa poświęcony pobytowi w tej okolicy Karola Wojtyły |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | #Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim | + | #Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939'', Olsztyn 2005. |
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | ||
#Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Pasym'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, 16-20. | #Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Pasym'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, 16-20. | ||
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | ||
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [24.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [24.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [24.08.2013] |
| − | + | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
Wersja z 08:08, 28 lis 2014
| Tylkowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Pasym |
| Liczba ludności (2010) | 400 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-130 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Tylkowo | |
| Położenie na mapie Polski  Tylkowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Tylkowo (niem. Scheufelsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Pasym. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 400 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Małgorzata Kamińska[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego. Miejscowość leży nad rzeką Kalwą (Tylkówką), w odległości około 4 km na zachód od Pasymia, przebiega przez nią droga krajowa nr 53 w kierunku Olsztyna.
Dzieje miejscowości
W pobliżu wsi odkryto grób kurhanowy z epoki brązu oraz urnę z okresu wędrówek ludów. Wieś została założona w 1384 roku na prawie chełmińskim na 30 łanach nadanych Ditrykowi bratu Tyla Schuwenpflugka. To właśnie od brata zasadźcy pochodzi nazwa wsi. Jest to jedna z najstarszych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego. Wieś zachowała dawny charakter ulicówki.
Aktualnie miejscowość jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 28 gospodarstw
- 1818 r. – 161 osób, 27 gospodarstw
- 1939 r. – 417 osób
Ludzie związani z miejscowością
- August Kiwicki (1879–1950) – urodzony w Tylkowie działacz polityczno-społeczny na Mazurach
- Marcin Nikuta (1741–1812) – filozof, pedagog, filantrop, profesor Szkoły Rycerskiej w Warszawie, urodził się w Tylkowie
Zabytki
- budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku, murowany, z czerwonej cegły, na kamiennych fundamentach
- dawny zespół młyński – młyn, spichlerz, urządzenia, młynarzówka – z początku XX wieku
- zabytkowa przydrożna kapliczka
- głaz pamiątkowy nad rzeczką Kalwa poświęcony pobytowi w tej okolicy Karola Wojtyły
Bibliografia
- Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939, Olsztyn 2005.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Pasym, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, 16-20.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Miasta i Gminy Pasym [10.09.2013]
