Wlewsk

Wlewsk
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Lidzbark
Liczba ludności (2010)	369
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wlewsk
Położenie na mapie Polski Wlewsk
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wlewsk (niem. Wlewsk) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Lidzbark. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. W 2010 roku liczyła 369 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Tadeusz Angerhoefer.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, na północ od Jeziora Lidzbarskiego i na zachód od rzeki Wel, 3 km na zachód od Lidzbarka; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 544.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. Początkowo znajdowały się tu dobra należące do Zakonu i obejmujące 80 łanów, ale już w 1408 roku przeszły w ręce rycerskie i rozpadły się na mniejsze działy. Dwa stulecia później na tym obszarze było już dziewięć takich działów, które znajdowały się w posiadaniu m.in. rodzin Trzcińskich, Dębińskich, Zaleskich, Bojanowskich i Arctowskich. W drugiej połowie XVII wieku całe dobra znalazły się w rękach rodziny Chełstowskich, a pod koniec tego stulecia zakupił je kasztelan Sierakowski. Później właścicielami majątku była rodzina Różyckich - aż do zakończenia II wojny światowej. Jeszcze w drugiej połowie XIX wieku staraniem Władysława Różyckiego dobra zostały uprzemysłowione: wybudowano gorzelnię, młyn parowy i cegielnię.

Kościół we wsi istniał już za czasów krzyżackich. Został poważnie zniszczony podczas wojen szwedzkich i w 1690 roku odbudowany staraniem Pawła Chełstowskiego. Kościół znajdował się pod patronatem właściciela majątku. Proboszcz posiadał trzy łany ziemi oraz pobierał dziesięcinę ze wsi Wlewsk, Klonowo i Młyniki. W 1804 roku kościół spłonął i nie został już odbudowany.

W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej; do 1932 roku należała do powiatu brodnickiego. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:

• 1783 r. - 17 gospodarstw

• 1858 r. - 203 osoby

• 1880 r. - 338 osób

• 1905 r. - 290 osób

• 1910 r. - 292 osoby

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Lidzbarku Welskim.

Ludzie związani z miejscowością

• Władysław Różycki – właściciel Wlewska, działacz polski w zaborze pruskim, poseł do parlamentu Rzeszy
• Bogumiła Stachowiak (ur. 1945) – bibliotekarka, poetka, kronikarka, regionalistka

Bibliografia

Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Westpreussen.de [12.11.2013