Warmińskie Towarzystwa Rolne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|Grafika = | |Grafika = | ||
|Opis_grafiki = | |Opis_grafiki = | ||
| − | |Rodzaj_organizacji = | + | |Rodzaj_organizacji = stowarzyszenia gospodarcze |
|Profil_dzialalnosci = spółdzielnie rolnicze, kasy oszczędnościowo-pożyczkowe | |Profil_dzialalnosci = spółdzielnie rolnicze, kasy oszczędnościowo-pożyczkowe | ||
|Rok_zalozenia = koniec XIX oraz przełom XIX i XX wieku | |Rok_zalozenia = koniec XIX oraz przełom XIX i XX wieku | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' Warmińskie Towarzystwa Rolne''' – stowarzyszenia gospodarcze powstawałe pod koniec XIX i na przełomie XIX i XX wieku. | |
| − | ''' Warmińskie Towarzystwa Rolne''' | + | <br/><br/> |
| − | <br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Inspiratorem powoływania tego typu towarzystw na obszarze [[Warmia|Warmii]] był [[Bernhard Lehmann]]. Lehmann został przeniesiony służbowo do [[Reszel|Reszla]], gdzie 11 marca 1885 roku założył pierwszą kasę oszczędnościowo-pożyczkową | + | Inspiratorem powoływania tego typu towarzystw na obszarze [[Warmia|Warmii]] był [[Bernhard Lehmann]]. Lehmann został przeniesiony służbowo do [[Reszel|Reszla]], gdzie 11 marca 1885 roku założył pierwszą kasę oszczędnościowo-pożyczkową – ''Spar- und Darlehnkasse''. |
| − | + | Dzięki aktywności Lehmanna oraz wspierającego go [[August Schacht|ks. Augusta Schachta]] do 1890 roku udało się uruchomić 44 oddziały kasy. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Do najważniejszych oddziałów należał ''[[Ermländischer Bauerverein]]'' utworzony w 1903 roku po przekształceniu wcześniejszej organizacji ''[[Ost- und Westpreussicher Bauerverein]]''. W tym okresie towarzystwo zrzeszało 5253 [[Warmiacy|Warmiaków]]. Co istotne, inicjatywa była wspierana przez większość miejscowych proboszczów diecezji warmińskiej. Towarzystwo rolne zapoczątkowało również proces tworzenia różnych form spółdzielczości na Warmii. W początkach swej działalności posiadało oddziały praktycznie w każdej parafii. ''Ermländischer Bauerverein'' stawał niejednokrotnie w obronie praw samodzielnych rolników, oferował także szkolenia rolnicze. | |
| + | W roku 1904 utworzono [[Główna Spółdzielnia Warmińska do spraw Kupna i Sprzedaży Artykułów Rolniczych w Pieniężnie|Główną Spółdzielnię Warmińską do spraw Kupna i Sprzedaży Artykułów Rolniczych w Pieniężnie]] (''Ermländische Hauptgenossenschaft zu An- und Verkauf Landwirtschaftlicher Bedarfartikel e.G.m.b.H. zu Melsack''). Spółdzielnia zajmowała się skupem, sprzedażą i pośrednictwem w zaopatrywaniu i zbyciu płodów rolnych, jak również w zakupie maszyn rolniczych i nawozów sztucznych. | ||
Wśród innych towarzystw rolnych na Warmii warto zwrócić uwagę na kilka ciekawych przykładów. | Wśród innych towarzystw rolnych na Warmii warto zwrócić uwagę na kilka ciekawych przykładów. | ||
| − | W 1890 roku w [[orneta| Ornecie]] działała szkoła gospodarstwa domowego, którą prowadziły siostry ze [[Zgromadzenie Katarzynek|Zgromadzenia Katarzynek]]. | + | W 1890 roku w [[orneta| Ornecie]] działała szkoła gospodarstwa domowego, którą prowadziły siostry ze [[Zgromadzenie Katarzynek|Zgromadzenia Katarzynek]]. Ponad czterdzieści lat później, 19 lutego 1932 roku w [[Leginy|Leginach]] koło [[Reszel|Reszla]], otwarta została sezonowa szkoła rolnicza przeznaczona dla synów gospodarzy z najbliższych okolic. Zajęcia prowadzone były w pałacu właściciela rozparcelowanego majątku. W otwarciu placówki uczestniczył ówczesny biskup warmiński [[Maksymilian Kaller]], prezes ''Ermländischer Bauerverein'' [[Antoni Lingk]] oraz [[Walenty Kranich]] – dyrektor [[Związek Towarzystw Gospodarczych w Ornecie|Związku Towarzystw Gospodarczych w Ornecie]]. Interesująca inicjatywa, jaką była bez wątpienia szkoła, miała niestety krótki żywot. Wiosną 1934 roku pałac został przekształcony w ośrodek szkoleniowy dla hitlerowskiego związku dziewcząt ''[[Bund Deutscher Mädel]]''. Kierownikiem szkoły rolniczej został wybrany [[Ewald Weigand]], natomiast zajęcia z religii powierzono księdzu Alojzemu Steinke. |
| − | |||
| − | Ponad czterdzieści lat później, 19 lutego 1932 roku w [[Leginy|Leginach]] koło [[Reszel|Reszla]] otwarta została sezonowa szkoła rolnicza | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Traba Robert, ''Niemcy, Warmiacy, Polacy 1871-1914. Z dziejów niemieckiego ruchu katolickiego i stosunków polsko-niemieckich w Prusach'', Olsztyn 1994.<br/> | |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | [[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: 1801-1918]] [[Kategoria:1919-1944]][[Kategoria: | + | [[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: 1801-1918]] [[Kategoria:1919-1944]][[Kategoria: Stowarzyszenia]] [[Kategoria: Organizacje polskie przed 1945 rokiem]] |
Wersja z 21:55, 8 sty 2015
| Warmińskie Towarzystwa Rolne | |
| | |
| Rodzaj organizacji | stowarzyszenia gospodarcze |
| Profil działalności | spółdzielnie rolnicze, kasy oszczędnościowo-pożyczkowe |
| Rok założenia | koniec XIX oraz przełom XIX i XX wieku |
Warmińskie Towarzystwa Rolne – stowarzyszenia gospodarcze powstawałe pod koniec XIX i na przełomie XIX i XX wieku.
Historia
Inspiratorem powoływania tego typu towarzystw na obszarze Warmii był Bernhard Lehmann. Lehmann został przeniesiony służbowo do Reszla, gdzie 11 marca 1885 roku założył pierwszą kasę oszczędnościowo-pożyczkową – Spar- und Darlehnkasse. Dzięki aktywności Lehmanna oraz wspierającego go ks. Augusta Schachta do 1890 roku udało się uruchomić 44 oddziały kasy.
Do najważniejszych oddziałów należał Ermländischer Bauerverein utworzony w 1903 roku po przekształceniu wcześniejszej organizacji Ost- und Westpreussicher Bauerverein. W tym okresie towarzystwo zrzeszało 5253 Warmiaków. Co istotne, inicjatywa była wspierana przez większość miejscowych proboszczów diecezji warmińskiej. Towarzystwo rolne zapoczątkowało również proces tworzenia różnych form spółdzielczości na Warmii. W początkach swej działalności posiadało oddziały praktycznie w każdej parafii. Ermländischer Bauerverein stawał niejednokrotnie w obronie praw samodzielnych rolników, oferował także szkolenia rolnicze.
W roku 1904 utworzono Główną Spółdzielnię Warmińską do spraw Kupna i Sprzedaży Artykułów Rolniczych w Pieniężnie (Ermländische Hauptgenossenschaft zu An- und Verkauf Landwirtschaftlicher Bedarfartikel e.G.m.b.H. zu Melsack). Spółdzielnia zajmowała się skupem, sprzedażą i pośrednictwem w zaopatrywaniu i zbyciu płodów rolnych, jak również w zakupie maszyn rolniczych i nawozów sztucznych.
Wśród innych towarzystw rolnych na Warmii warto zwrócić uwagę na kilka ciekawych przykładów. W 1890 roku w Ornecie działała szkoła gospodarstwa domowego, którą prowadziły siostry ze Zgromadzenia Katarzynek. Ponad czterdzieści lat później, 19 lutego 1932 roku w Leginach koło Reszla, otwarta została sezonowa szkoła rolnicza przeznaczona dla synów gospodarzy z najbliższych okolic. Zajęcia prowadzone były w pałacu właściciela rozparcelowanego majątku. W otwarciu placówki uczestniczył ówczesny biskup warmiński Maksymilian Kaller, prezes Ermländischer Bauerverein Antoni Lingk oraz Walenty Kranich – dyrektor Związku Towarzystw Gospodarczych w Ornecie. Interesująca inicjatywa, jaką była bez wątpienia szkoła, miała niestety krótki żywot. Wiosną 1934 roku pałac został przekształcony w ośrodek szkoleniowy dla hitlerowskiego związku dziewcząt Bund Deutscher Mädel. Kierownikiem szkoły rolniczej został wybrany Ewald Weigand, natomiast zajęcia z religii powierzono księdzu Alojzemu Steinke.
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Traba Robert, Niemcy, Warmiacy, Polacy 1871-1914. Z dziejów niemieckiego ruchu katolickiego i stosunków polsko-niemieckich w Prusach, Olsztyn 1994.
