Uroki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 15: | Linia 15: | ||
}} | }} | ||
| − | ''' | + | ''' Uroki''' - uroczenie, zauroczenie, rzucenie uroku, położenie uroku; sprowadzenie przez człowieka patrzącego ''uroczymi oczami'' choroby na ludzi lub zwierzęta (głównie bydło). |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zwyczaje na Warmii i Mazurach == | == Zwyczaje na Warmii i Mazurach == | ||
| − | + | Na terenie [[Mazury|Mazur]] uroki utożsamiano często z [[Czary|czarami]]. Natomiast na [[Warmia|Warmii] podkreślało się odrębność zjawiska. Jednak na całym obszarze ludność wierzyła w zły, niebezpieczny wpływ ''uroczych oczu''. | |
| − | Funkcjonowało kilka wersji genezy ludowego wierzenia. Na Warmii | + | Funkcjonowało kilka wersji genezy ludowego wierzenia. Na Warmii istniało przekonanie, że urok mogła rzucić osoba, która w kościele nie spoglądała na ołtarz i nieustannie kręciła się w trakcie nabożeństwa. [[Mazurzy]] natomiast twierdzili, że zły wzrok pojawiał się u dziecka odstawionego od piersi, którego matka po pewnym czasie ponownie zaczęła je w ten sposób karmić. Poza tym o zdolność rzucania uroku posądzano kobiety o czerwonych oczach, a przy tym milczące. Również starsze niewiasty narażone były na podejrzliwe spojrzenia najbliższego otoczenia. |
| − | Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane | + | Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane za powstanie kołtuna. |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
==Wierzenia== | ==Wierzenia== | ||
| − | ... | + | Istniało sporo środków zapobiegania urokom, podobnie jak metod odczyniania, które nawiązywały do środków stosowanych w przypadku czarów. |
| + | Najpopularniejszym, pojawiającym się również na terenie całej Polski był zwyczaj przywiązywania niemowlętom i młodym zwierzakom czerwonej wstążeczki. Równie skuteczne miało być liczenie na wspak od 10 do 1 oraz jednoczesne spluwanie i pocieranie ręką zauroczonego zwierzęcia od ogona do łba. W przypadku noworodków równie popularne były srebrne medaliki, pierścionki lub złote monety. W przypadku starej kobiety, która mogła rzucić urok, należało zastosować prosty środek zapobiegawczy - kobietę zachodziło się od tyłu, a za jej plecami kiwało się trzy razy palcem wskazującym lewej ręki. Nie można było w tym momencie wymówić ani słowa. W celu ochrony przez zauroczeniem zalecano także noszenie koszuli odwróconej na lewą stronę. | ||
| + | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Wersja z 22:33, 1 lip 2014
| Uroki | |
| | |
| Inne nazwy | Uroczenie, Zauroczenie, Rzucenie uroku, Położenie uroku |
Uroki - uroczenie, zauroczenie, rzucenie uroku, położenie uroku; sprowadzenie przez człowieka patrzącego uroczymi oczami choroby na ludzi lub zwierzęta (głównie bydło).
Zwyczaje na Warmii i Mazurach
Na terenie Mazur uroki utożsamiano często z czarami. Natomiast na [[Warmia|Warmii] podkreślało się odrębność zjawiska. Jednak na całym obszarze ludność wierzyła w zły, niebezpieczny wpływ uroczych oczu.
Funkcjonowało kilka wersji genezy ludowego wierzenia. Na Warmii istniało przekonanie, że urok mogła rzucić osoba, która w kościele nie spoglądała na ołtarz i nieustannie kręciła się w trakcie nabożeństwa. Mazurzy natomiast twierdzili, że zły wzrok pojawiał się u dziecka odstawionego od piersi, którego matka po pewnym czasie ponownie zaczęła je w ten sposób karmić. Poza tym o zdolność rzucania uroku posądzano kobiety o czerwonych oczach, a przy tym milczące. Również starsze niewiasty narażone były na podejrzliwe spojrzenia najbliższego otoczenia.
Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane za powstanie kołtuna.
Wierzenia
Istniało sporo środków zapobiegania urokom, podobnie jak metod odczyniania, które nawiązywały do środków stosowanych w przypadku czarów. Najpopularniejszym, pojawiającym się również na terenie całej Polski był zwyczaj przywiązywania niemowlętom i młodym zwierzakom czerwonej wstążeczki. Równie skuteczne miało być liczenie na wspak od 10 do 1 oraz jednoczesne spluwanie i pocieranie ręką zauroczonego zwierzęcia od ogona do łba. W przypadku noworodków równie popularne były srebrne medaliki, pierścionki lub złote monety. W przypadku starej kobiety, która mogła rzucić urok, należało zastosować prosty środek zapobiegawczy - kobietę zachodziło się od tyłu, a za jej plecami kiwało się trzy razy palcem wskazującym lewej ręki. Nie można było w tym momencie wymówić ani słowa. W celu ochrony przez zauroczeniem zalecano także noszenie koszuli odwróconej na lewą stronę.
Bibliografia
- Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
- Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy M. Łapo, Dąbrówno 2008.
- Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
Przypisy
<references>
