Uroki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Linia 14: | Linia 14: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
− | |||
''' Uroki''' - uroczenie, zauroczenie, rzucenie uroku, położenie uroku; sprowadzenie przez człowieka patrzącego ''uroczymi oczami'' choroby na ludzi lub zwierzęta (głównie bydło). | ''' Uroki''' - uroczenie, zauroczenie, rzucenie uroku, położenie uroku; sprowadzenie przez człowieka patrzącego ''uroczymi oczami'' choroby na ludzi lub zwierzęta (głównie bydło). | ||
− | + | <br/><br/> | |
− | <br/> | ||
− | |||
− | |||
== Zwyczaje na Warmii i Mazurach == | == Zwyczaje na Warmii i Mazurach == | ||
Na terenie [[Mazury|Mazur]] uroki utożsamiano często z [[Czary|czarami]]. Natomiast na [[Warmia|Warmii] podkreślało się odrębność zjawiska. Jednak na całym obszarze ludność wierzyła w zły, niebezpieczny wpływ ''uroczych oczu''. | Na terenie [[Mazury|Mazur]] uroki utożsamiano często z [[Czary|czarami]]. Natomiast na [[Warmia|Warmii] podkreślało się odrębność zjawiska. Jednak na całym obszarze ludność wierzyła w zły, niebezpieczny wpływ ''uroczych oczu''. | ||
Linia 26: | Linia 22: | ||
Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane za powstanie kołtuna. | Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane za powstanie kołtuna. | ||
− | |||
− | |||
<br/> | <br/> | ||
− | |||
==Wierzenia== | ==Wierzenia== | ||
Istniało sporo środków zapobiegania urokom, podobnie jak metod odczyniania, które nawiązywały do środków stosowanych w przypadku czarów. | Istniało sporo środków zapobiegania urokom, podobnie jak metod odczyniania, które nawiązywały do środków stosowanych w przypadku czarów. | ||
Najpopularniejszym, pojawiającym się również na terenie całej Polski był zwyczaj przywiązywania niemowlętom i młodym zwierzakom czerwonej wstążeczki. Równie skuteczne miało być liczenie na wspak od 10 do 1 oraz jednoczesne spluwanie i pocieranie ręką zauroczonego zwierzęcia od ogona do łba. W przypadku noworodków równie popularne były srebrne medaliki, pierścionki lub złote monety. W przypadku starej kobiety, która mogła rzucić urok, należało zastosować prosty środek zapobiegawczy - kobietę zachodziło się od tyłu, a za jej plecami kiwało się trzy razy palcem wskazującym lewej ręki. Nie można było w tym momencie wymówić ani słowa. W celu ochrony przez zauroczeniem zalecano także noszenie koszuli odwróconej na lewą stronę. | Najpopularniejszym, pojawiającym się również na terenie całej Polski był zwyczaj przywiązywania niemowlętom i młodym zwierzakom czerwonej wstążeczki. Równie skuteczne miało być liczenie na wspak od 10 do 1 oraz jednoczesne spluwanie i pocieranie ręką zauroczonego zwierzęcia od ogona do łba. W przypadku noworodków równie popularne były srebrne medaliki, pierścionki lub złote monety. W przypadku starej kobiety, która mogła rzucić urok, należało zastosować prosty środek zapobiegawczy - kobietę zachodziło się od tyłu, a za jej plecami kiwało się trzy razy palcem wskazującym lewej ręki. Nie można było w tym momencie wymówić ani słowa. W celu ochrony przez zauroczeniem zalecano także noszenie koszuli odwróconej na lewą stronę. | ||
− | |||
<br/> | <br/> | ||
− | |||
− | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
− | + | Szyfer Anna, ''Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków'', Olsztyn 1968.<br/> | |
− | + | Toeppen Max P., ''Wierzenia mazurskie'', wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy M. Łapo, Dąbrówno 2008.<br/> | |
− | + | ''Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku'', red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.<br/> | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references> | <references> | ||
− | |||
<br/> | <br/> | ||
− | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
*[[Zamawianie]] | *[[Zamawianie]] | ||
*[[Czary]] | *[[Czary]] | ||
+ | |||
[[Kategoria: Kultura]][[Kategoria: Etnografia]][[Kategoria: Wierzenia i Obyczaje]] | [[Kategoria: Kultura]][[Kategoria: Etnografia]][[Kategoria: Wierzenia i Obyczaje]] |
Wersja z 22:20, 19 wrz 2014
Uroki | |
| |
Inne nazwy | Uroczenie, Zauroczenie, Rzucenie uroku, Położenie uroku |
Uroki - uroczenie, zauroczenie, rzucenie uroku, położenie uroku; sprowadzenie przez człowieka patrzącego uroczymi oczami choroby na ludzi lub zwierzęta (głównie bydło).
Zwyczaje na Warmii i Mazurach
Na terenie Mazur uroki utożsamiano często z czarami. Natomiast na [[Warmia|Warmii] podkreślało się odrębność zjawiska. Jednak na całym obszarze ludność wierzyła w zły, niebezpieczny wpływ uroczych oczu.
Funkcjonowało kilka wersji genezy ludowego wierzenia. Na Warmii istniało przekonanie, że urok mogła rzucić osoba, która w kościele nie spoglądała na ołtarz i nieustannie kręciła się w trakcie nabożeństwa. Mazurzy natomiast twierdzili, że zły wzrok pojawiał się u dziecka odstawionego od piersi, którego matka po pewnym czasie ponownie zaczęła je w ten sposób karmić. Poza tym o zdolność rzucania uroku posądzano kobiety o czerwonych oczach, a przy tym milczące. Również starsze niewiasty narażone były na podejrzliwe spojrzenia najbliższego otoczenia.
Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane za powstanie kołtuna.
Wierzenia
Istniało sporo środków zapobiegania urokom, podobnie jak metod odczyniania, które nawiązywały do środków stosowanych w przypadku czarów.
Najpopularniejszym, pojawiającym się również na terenie całej Polski był zwyczaj przywiązywania niemowlętom i młodym zwierzakom czerwonej wstążeczki. Równie skuteczne miało być liczenie na wspak od 10 do 1 oraz jednoczesne spluwanie i pocieranie ręką zauroczonego zwierzęcia od ogona do łba. W przypadku noworodków równie popularne były srebrne medaliki, pierścionki lub złote monety. W przypadku starej kobiety, która mogła rzucić urok, należało zastosować prosty środek zapobiegawczy - kobietę zachodziło się od tyłu, a za jej plecami kiwało się trzy razy palcem wskazującym lewej ręki. Nie można było w tym momencie wymówić ani słowa. W celu ochrony przez zauroczeniem zalecano także noszenie koszuli odwróconej na lewą stronę.
Bibliografia
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy M. Łapo, Dąbrówno 2008.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
Przypisy
<references>