Jaśkowo (gmina Zalewo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Miejscowość została założona na obszarze dawnej [[Prusowie|pruskiej]] osady w 1308 roku przez Henryka Bartmanna. Wystawcą przywileju lokacyjnego był komtur dzierzgoński [[Sieghardt von Schwarzburg]]. Jaśkowo obejmowało wówczas 60 łanów. W okresie [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] Jaśkowo stało się własnością Paula von Fasolt. W 1660 roku wieś została zakupiona przez rodzinę Kohne-Jaskich. Potomkowie rodu w 1721 roku wybudowali miejscowy pałac, który został przebudowany w 1776 roku. Od 1747 roku Jaśkowo należało do rodu [[von Schoneich]]. Wreszcie, w latach 1791-1945 majątek stanowił własność rodziny przedstawicieli rodu [[Finck von Finckenstein]], którzy posiadali również sąsiednie [[Gubławki]]. Rodzina utworzyła w miejscowych dobrach majorat, powiększając jego obszar o blisko 2000 ha. Do Jaśkowa należały cztery folwarki oraz cegielnia. | Miejscowość została założona na obszarze dawnej [[Prusowie|pruskiej]] osady w 1308 roku przez Henryka Bartmanna. Wystawcą przywileju lokacyjnego był komtur dzierzgoński [[Sieghardt von Schwarzburg]]. Jaśkowo obejmowało wówczas 60 łanów. W okresie [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] Jaśkowo stało się własnością Paula von Fasolt. W 1660 roku wieś została zakupiona przez rodzinę Kohne-Jaskich. Potomkowie rodu w 1721 roku wybudowali miejscowy pałac, który został przebudowany w 1776 roku. Od 1747 roku Jaśkowo należało do rodu [[von Schoneich]]. Wreszcie, w latach 1791-1945 majątek stanowił własność rodziny przedstawicieli rodu [[Finck von Finckenstein]], którzy posiadali również sąsiednie [[Gubławki]]. Rodzina utworzyła w miejscowych dobrach majorat, powiększając jego obszar o blisko 2000 ha. Do Jaśkowa należały cztery folwarki oraz cegielnia. | ||
| − | + | ||
W 1770 roku wzniesiony został kościół, przebudowany następnie w stylu neogotyku angielskiego. Większość ówczesnych pastorów pochodziła z [[Mazury|Mazur]]. W XVII i XVIII wieku w świątyni odprawiano nabożeństwa w języku polskim. W 1782 roku Jaśkowo składało się z 26 budynków mieszkalnych. W roku 1939 ówczesna gmina Jaśkowo była zamieszkana przez 407 osób i liczyła 88 gospodarstw domowych. 339 osób utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 17 mieszkańców było zatrudnionych w przemyśle lub rzemiośle, natomiast 6 pracowało w handlu i komunikacji. W tym czasie na terenie gminy istniało jedno gospodarstwo o powierzchni powyżej 100 ha. Do 1945 roku w Jaśkowie funkcjonowała jednoklasowa szkoła, do której uczęszczały także dzieci z gajówki Rozdroże oraz folwarków Nowe Jaśkowo i Surzyki Małe. | W 1770 roku wzniesiony został kościół, przebudowany następnie w stylu neogotyku angielskiego. Większość ówczesnych pastorów pochodziła z [[Mazury|Mazur]]. W XVII i XVIII wieku w świątyni odprawiano nabożeństwa w języku polskim. W 1782 roku Jaśkowo składało się z 26 budynków mieszkalnych. W roku 1939 ówczesna gmina Jaśkowo była zamieszkana przez 407 osób i liczyła 88 gospodarstw domowych. 339 osób utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 17 mieszkańców było zatrudnionych w przemyśle lub rzemiośle, natomiast 6 pracowało w handlu i komunikacji. W tym czasie na terenie gminy istniało jedno gospodarstwo o powierzchni powyżej 100 ha. Do 1945 roku w Jaśkowie funkcjonowała jednoklasowa szkoła, do której uczęszczały także dzieci z gajówki Rozdroże oraz folwarków Nowe Jaśkowo i Surzyki Małe. | ||
Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w dworze mieścił się ośrodek wczasowy Ministerstwa Obrony Narodowej. Później budowla stanowiła własność stadniny koni w [[Plękity|Plękitach]]. | Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w dworze mieścił się ośrodek wczasowy Ministerstwa Obrony Narodowej. Później budowla stanowiła własność stadniny koni w [[Plękity|Plękitach]]. | ||
Wersja z 19:55, 26 paź 2014
| Jaśkowo | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Zalewo |
| Liczba ludności (2010) | 209 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jaśkowo | |
| Położenie na mapie Polski  Jaśkowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jaśkowo (niem. Jäskendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946-1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 209 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jerzy Brodowski[1].
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na północnym brzegu Jeziora Jaśkowskiego, 10 km na południowy wschód od Zalewa, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona na obszarze dawnej pruskiej osady w 1308 roku przez Henryka Bartmanna. Wystawcą przywileju lokacyjnego był komtur dzierzgoński Sieghardt von Schwarzburg. Jaśkowo obejmowało wówczas 60 łanów. W okresie wojny trzynastoletniej Jaśkowo stało się własnością Paula von Fasolt. W 1660 roku wieś została zakupiona przez rodzinę Kohne-Jaskich. Potomkowie rodu w 1721 roku wybudowali miejscowy pałac, który został przebudowany w 1776 roku. Od 1747 roku Jaśkowo należało do rodu von Schoneich. Wreszcie, w latach 1791-1945 majątek stanowił własność rodziny przedstawicieli rodu Finck von Finckenstein, którzy posiadali również sąsiednie Gubławki. Rodzina utworzyła w miejscowych dobrach majorat, powiększając jego obszar o blisko 2000 ha. Do Jaśkowa należały cztery folwarki oraz cegielnia.
W 1770 roku wzniesiony został kościół, przebudowany następnie w stylu neogotyku angielskiego. Większość ówczesnych pastorów pochodziła z Mazur. W XVII i XVIII wieku w świątyni odprawiano nabożeństwa w języku polskim. W 1782 roku Jaśkowo składało się z 26 budynków mieszkalnych. W roku 1939 ówczesna gmina Jaśkowo była zamieszkana przez 407 osób i liczyła 88 gospodarstw domowych. 339 osób utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 17 mieszkańców było zatrudnionych w przemyśle lub rzemiośle, natomiast 6 pracowało w handlu i komunikacji. W tym czasie na terenie gminy istniało jedno gospodarstwo o powierzchni powyżej 100 ha. Do 1945 roku w Jaśkowie funkcjonowała jednoklasowa szkoła, do której uczęszczały także dzieci z gajówki Rozdroże oraz folwarków Nowe Jaśkowo i Surzyki Małe. Po zakończeniu II wojny światowej w dworze mieścił się ośrodek wczasowy Ministerstwa Obrony Narodowej. Później budowla stanowiła własność stadniny koni w Plękitach.
Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych
1818 - 318 osób, 38 domów
1858 - 324 osoby, 24 domy
Zabytki
- Dwór z XVIII wieku; po pożarze w kolejnym stuleciu został odbudowany zgodnie z pierwozorem. Obecnie stanowi własność prywatną.
- Park dworski
- Podworskie założenie gospodarczo-inwentarskie
- Oficyna pałacowa
- Zabytkowe chaty z XIX stulecia
- Neoklasycystyczny dom ogrodnika z XIX wieku
- Zajazd i dom koło zajazdu z XVIII stulecia
- Kościół wybudowany w 1770. We wnętrzu zachował się m.in. ołtarz z 1. połowy XVIII wieku, chór, trzy nagrobki, witraże powstałe w latach 1865-1866)
Bibliografia
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
- Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
- Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [data dostępu: 5.03.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
- Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]
- Polska Niezwykła [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
- ↑ http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67[data dostępu: 5.03.2014]
Zobacz też
- Jaśkowo w gminie Pisz
