Wiatrowiec: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Wiatrowiec ''' (niem. ''Wöterkeim'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[gmina | + | ''' Wiatrowiec ''' (niem. ''Wöterkeim'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Sępopol (gmina miejsko-wiejska)|gminie Sępopol]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 336 mieszkańców (łącznie z [[Łobzowo|Łobzowem]] i [[Tałowo|Tałowem]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Wiatrowiec, Łobzowo i [[Pieny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Teresa Podrez]]<ref>[http://free.of.pl/s/sepopol/jedorg.htm free.of.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | {{Galeria|Nazwa=Wiatrowiec|wielkość=290|pozycja=right | ||
| + | |File:Willa w Wiatrowcu.jpg|Willa w Wiatrowcu | ||
| + | |File: Dworzec Wiatrowiec.jpg|Dworzec Wiatrowiec | ||
| + | |File:Szkoła w Wiatrowcu.jpg|Szkoła w Wiatrowcu | ||
| + | }} | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 11 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]], przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce - [[Kętrzyn]]. Las rozciągający się na zachód od wsi, na lewym brzegu [[Pisa (dopływ Łyny)|Pisy]], nazywany jest [[Tałowo (las)|Tałowem]]. | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 11 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]], przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce - [[Kętrzyn]]. Las rozciągający się na zachód od wsi, na lewym brzegu [[Pisa (dopływ Łyny)|Pisy]], nazywany jest [[Tałowo (las)|Tałowem]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Jej nazwa wskazuje na odległy rodowód, bowiem pochodzi z języka [[Prusowie|pruskiego]]: ''wutris'' - kowal. Prawdopodobnie od początku swego istnienia był to majątek ziemski. W 1820 roku zakupili go Kobylińscy, polska rodzina szlachecka. Trzy lata później dokupili również jego folwarki Pieny i Tałowo. W 1889 roku cały klucz obejmował 757 ha. Poprzez małżeństwo Kobylińscy szybko związali się potężnym rodem von Tettau. | Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Jej nazwa wskazuje na odległy rodowód, bowiem pochodzi z języka [[Prusowie|pruskiego]]: ''wutris'' - kowal. Prawdopodobnie od początku swego istnienia był to majątek ziemski. W 1820 roku zakupili go Kobylińscy, polska rodzina szlachecka. Trzy lata później dokupili również jego folwarki Pieny i Tałowo. W 1889 roku cały klucz obejmował 757 ha. Poprzez małżeństwo Kobylińscy szybko związali się potężnym rodem von Tettau. | ||
| − | + | ||
[[Dwór w Wiatrowcu]] wzniesiono jeszcze przed pojawieniem się Kobylińskich, w drugiej połowie XVIII wieku. Otoczony rozległym parkiem, należał do piękniejszych założeń tego typu. Szczególną uwagę zwracały płaskorzeźby zdobiące front i wnętrza, pochodzące z XVIII i XIX wieku. Zarówno płaskorzeźby, jak i płyty nagrobne Piotra Kobylińskiego (zm. 1834) i jego żony Emilii von Tettau Kobylińskiej (zm. 1864) jeszcze w latach 80 XX wieku były zachowane, jednak w większości zostały porozbijane. Obecnie dwór jest przekształcony do tego stopnia, iż trudno rozpoznać w nim pierwotną bryłę. Park został wycięty. | [[Dwór w Wiatrowcu]] wzniesiono jeszcze przed pojawieniem się Kobylińskich, w drugiej połowie XVIII wieku. Otoczony rozległym parkiem, należał do piękniejszych założeń tego typu. Szczególną uwagę zwracały płaskorzeźby zdobiące front i wnętrza, pochodzące z XVIII i XIX wieku. Zarówno płaskorzeźby, jak i płyty nagrobne Piotra Kobylińskiego (zm. 1834) i jego żony Emilii von Tettau Kobylińskiej (zm. 1864) jeszcze w latach 80 XX wieku były zachowane, jednak w większości zostały porozbijane. Obecnie dwór jest przekształcony do tego stopnia, iż trudno rozpoznać w nim pierwotną bryłę. Park został wycięty. | ||
| Linia 49: | Linia 51: | ||
W 1945 roku Wiatrowiec stał się siedzibą sołectwa, zaś w latach 1954-1961 znajdowała się tu siedziba [[gromada Wiatrowiec|gromady]]. Przy wsi funkcjonowało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Pieny]], utworzone na bazie dawnego majątku. Według spisu powszechnego z 1978 roku Wiatrowiec posiadał 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 117 ha. Następny spis, z 1983 roku, wykazał, że we wsi są 33 budynki mieszkalne, a ponadto: urząd pocztowy, przedszkole, żłobek, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny oraz sklep wielobranżowy. | W 1945 roku Wiatrowiec stał się siedzibą sołectwa, zaś w latach 1954-1961 znajdowała się tu siedziba [[gromada Wiatrowiec|gromady]]. Przy wsi funkcjonowało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Pieny]], utworzone na bazie dawnego majątku. Według spisu powszechnego z 1978 roku Wiatrowiec posiadał 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 117 ha. Następny spis, z 1983 roku, wykazał, że we wsi są 33 budynki mieszkalne, a ponadto: urząd pocztowy, przedszkole, żłobek, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny oraz sklep wielobranżowy. | ||
| − | |||
Liczba mieszkańców | Liczba mieszkańców | ||
| Linia 60: | Linia 61: | ||
1983 - 213 osób | 1983 - 213 osób | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Wiatrowcu]] | *[[Szkoła Podstawowa w Wiatrowcu]] | ||
*[[Zespół Wychowania Przedszkolnego w Wiatrowcu]] | *[[Zespół Wychowania Przedszkolnego w Wiatrowcu]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Kultura == | == Kultura == | ||
*Filia [[Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Sępopolu|Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Sępopolu]] | *Filia [[Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Sępopolu|Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Sępopolu]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
*Przez wieś przebiega szlak rowerowy '''Doliną rzeki Łyny''': Sępopol – [[Smolanka]] – [[Liski (gmina Sępopol)|Liski]] – Bartoszyce – Wiatrowiec – Sępopol | *Przez wieś przebiega szlak rowerowy '''Doliną rzeki Łyny''': Sępopol – [[Smolanka]] – [[Liski (gmina Sępopol)|Liski]] – Bartoszyce – Wiatrowiec – Sępopol | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
*[[Jan Kantowicz]] - weteran hiszpańskiej wojny domowej, osiedlił się w Wiatrowcu po 1945 roku i był pracownikiem tutejszego pegeeru | *[[Jan Kantowicz]] - weteran hiszpańskiej wojny domowej, osiedlił się w Wiatrowcu po 1945 roku i był pracownikiem tutejszego pegeeru | ||
*[[lkwim: Paweł Ulaniuk| Paweł Ulaniuk]] (ur. 1971) - fotografik amator; mieszka i pracuje w Wiatrowcu | *[[lkwim: Paweł Ulaniuk| Paweł Ulaniuk]] (ur. 1971) - fotografik amator; mieszka i pracuje w Wiatrowcu | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
*[[Dwór w Wiatrowcu]] z XVIII wieku, z płaskorzeźbami tworzącymi balustradę, obecnie w dużym stopniu zniszczonymi; dwór uległ przekształceniom | *[[Dwór w Wiatrowcu]] z XVIII wieku, z płaskorzeźbami tworzącymi balustradę, obecnie w dużym stopniu zniszczonymi; dwór uległ przekształceniom | ||
| Linia 90: | Linia 77: | ||
*Cmentarz ewangelicki w parku dworskim z XIX wieku, rodzinny właścicieli, zachowały się fragmenty nagrobków, zdewastowany | *Cmentarz ewangelicki w parku dworskim z XIX wieku, rodzinny właścicieli, zachowały się fragmenty nagrobków, zdewastowany | ||
*Willa (nr 20) z drugiej połowy XIX wieku, jednokondygnacyjna, murowana, podpiwniczona | *Willa (nr 20) z drugiej połowy XIX wieku, jednokondygnacyjna, murowana, podpiwniczona | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/428/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_miasta_i_gminy_Sepopol/| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol], Sępopol 2005 [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
*[http://wiatrowiec.bartoszyce.info/| Strona internetowa Wiatrowca] | *[http://wiatrowiec.bartoszyce.info/| Strona internetowa Wiatrowca] | ||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | + | |
| + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Sępopol (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] | ||
Wersja z 00:38, 22 wrz 2014
| Wiatrowiec | |
| | |
 Dwór w Wiatrowcu
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Sępopol |
| Liczba ludności (2010) | 336[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wiatrowiec | |
| Położenie na mapie Polski  Wiatrowiec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wiatrowiec (niem. Wöterkeim) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 336 mieszkańców (łącznie z Łobzowem i Tałowem). W skład sołectwa wchodzą wsie: Wiatrowiec, Łobzowo i Pieny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Podrez[2].
Willa w Wiatrowcu
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 11 km na wschód od Bartoszyc i 6 km na południowy zachód od Sępopola, przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce - Kętrzyn. Las rozciągający się na zachód od wsi, na lewym brzegu Pisy, nazywany jest Tałowem.
Dzieje miejscowości
Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Jej nazwa wskazuje na odległy rodowód, bowiem pochodzi z języka pruskiego: wutris - kowal. Prawdopodobnie od początku swego istnienia był to majątek ziemski. W 1820 roku zakupili go Kobylińscy, polska rodzina szlachecka. Trzy lata później dokupili również jego folwarki Pieny i Tałowo. W 1889 roku cały klucz obejmował 757 ha. Poprzez małżeństwo Kobylińscy szybko związali się potężnym rodem von Tettau.
Dwór w Wiatrowcu wzniesiono jeszcze przed pojawieniem się Kobylińskich, w drugiej połowie XVIII wieku. Otoczony rozległym parkiem, należał do piękniejszych założeń tego typu. Szczególną uwagę zwracały płaskorzeźby zdobiące front i wnętrza, pochodzące z XVIII i XIX wieku. Zarówno płaskorzeźby, jak i płyty nagrobne Piotra Kobylińskiego (zm. 1834) i jego żony Emilii von Tettau Kobylińskiej (zm. 1864) jeszcze w latach 80 XX wieku były zachowane, jednak w większości zostały porozbijane. Obecnie dwór jest przekształcony do tego stopnia, iż trudno rozpoznać w nim pierwotną bryłę. Park został wycięty.
W 1869 roku w Wiatrowcu wybudowano stację kolejową na linii Bartoszyce - Kętrzyn, zaś w 1907 roku przeprowadzono stąd linię do Sępopola. Połączenie do Bartoszyc i Kętrzyna uruchomiono ponownie już w 1945 roku, a do Sępopola - cztery lata później.
Tutejsza szkoła istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 70 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie, a w latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę, m.in. dzięki staraniom kierownika placówki Wiktora Nowickiego.
W 1945 roku Wiatrowiec stał się siedzibą sołectwa, zaś w latach 1954-1961 znajdowała się tu siedziba gromady. Przy wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne Pieny, utworzone na bazie dawnego majątku. Według spisu powszechnego z 1978 roku Wiatrowiec posiadał 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 117 ha. Następny spis, z 1983 roku, wykazał, że we wsi są 33 budynki mieszkalne, a ponadto: urząd pocztowy, przedszkole, żłobek, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny oraz sklep wielobranżowy.
Liczba mieszkańców
1857 - 119 osób
1933 - 412 osób
1939 - 543 osoby
1983 - 213 osób
Edukacja
Kultura
Turystyka
- Przez wieś przebiega szlak rowerowy Doliną rzeki Łyny: Sępopol – Smolanka – Liski – Bartoszyce – Wiatrowiec – Sępopol
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Kantowicz - weteran hiszpańskiej wojny domowej, osiedlił się w Wiatrowcu po 1945 roku i był pracownikiem tutejszego pegeeru
- Paweł Ulaniuk (ur. 1971) - fotografik amator; mieszka i pracuje w Wiatrowcu
Zabytki
- Dwór w Wiatrowcu z XVIII wieku, z płaskorzeźbami tworzącymi balustradę, obecnie w dużym stopniu zniszczonymi; dwór uległ przekształceniom
- Park dworski z XVIII wieku (1,6 ha), zaniedbany, układ kompozycji słabo czytelny
- Zabudowania folwarczne: oficyna, stajnia koni wyjazdowych, dwie obory, owczarnia, kolonia domów robotników folwarcznych
- Cmentarz ewangelicki w parku dworskim z XIX wieku, rodzinny właścicieli, zachowały się fragmenty nagrobków, zdewastowany
- Willa (nr 20) z drugiej połowy XIX wieku, jednokondygnacyjna, murowana, podpiwniczona
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Przypisy
- ↑ Łącznie Wiatrowiec, Łobzowo i Tałowo.
- ↑ free.of.pl [05.03.2014]
