Brzozie Lubawskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś lokował w 1310 r. biskup płocki. Ziemię tą otrzymał od biskupa chełmińskiego - Wernera. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała parafia, która wzmiankowana jest w dokumentach w 1378 r. Kościół ostał się do XVI w. Na jego miejscu w XVIII postawiono nową murowaną świątynię. W XVII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W XIX w. wieś zajmowała 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637 a w tym 634 katolików. Okres II wojny światowej przyniósł częściowe wysiedlenie ludności zamieszkującej wieś do Potulic. Wiadomo również, że w 1944 r. w Brzozie mieścił się podośrodek pracy obozu koncentracyjnego w | + | Wieś lokował w 1310 r. biskup płocki. Ziemię tą otrzymał od biskupa chełmińskiego - Wernera. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała parafia, która wzmiankowana jest w dokumentach w 1378 r. Kościół ostał się do XVI w. Na jego miejscu w XVIII postawiono nową murowaną świątynię. W XVII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W XIX w. wieś zajmowała 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637 a w tym 634 katolików. Okres II wojny światowej przyniósł częściowe wysiedlenie ludności zamieszkującej wieś do Potulic. Wiadomo również, że w 1944 r. w Brzozie mieścił się podośrodek pracy obozu koncentracyjnego w Stutthofie. W tym samym roku do wsi przetransportowano około 500 Żydówek z Kamiennika Wielkiego, które skierowano do pracy przy budowie umocnień wojskowych. Następnie przeniesiono je do Wielkiego Głęboczka (do pięciu drewnianych baraków nad jeziorem), a jesienią do Jajkowa. Pod koniec XX w. sołectwo obejmowało 1708,8 ha, w tym 91 gospodarstw z 586 mieszkańcami. Obecnie wieś leży na planie ulicówki, a wokół niej znajdują się trzy osady: Brzozak, Mechacz, Wygoda. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 18:52, 2 lis 2013
| Brzozie Lubawskie | |
| | |
| Cmentarz z XIV/XV w., źródło: Janusz Laskowski ,www.schulzbratian.republika.pl, 12.09.2013. Cmentarz z XIV/XV w., źródło: Janusz Laskowski ,www.schulzbratian.republika.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Kurzętnik |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Brzozie Lubawskie | |
| Położenie na mapie Polski  Brzozie Lubawskie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Brzozie Lubawskie (Brosa, Deutsche Brosau, Brzuzie Deutsche, Broza, Brosau, niem. Brozie, a w latach 1920-1945 Brzozie Niemieckie, w okresie międzywojennym było też Brzozie Polskie, po II wojnie światowej Brzozie Lubawskie) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś znajduje się na południowo – zachodnim skraju Garbu Lubawskiego. Miejscowość leży na terenie gminy, która obejmuje swoim zasięgiem wschodni kraniec Pojezierza Brodnickiego. W obszar gminy wchodzi 17% lasów i 71 % użytków rolnych. Ponadto miejscowość znajduje się na obszarze powiatu nowomiejskiego, który rozciąga się na pograniczu Pojezierza Chełmińskiego, Pojezierza Iławskiego, Garbu Lubawskiego i Pojezierza Dobrzyńskiego, w południowo – zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego.
Dzieje miejscowości
Wieś lokował w 1310 r. biskup płocki. Ziemię tą otrzymał od biskupa chełmińskiego - Wernera. Najprawdopodobniej w tym samym czasie powstała parafia, która wzmiankowana jest w dokumentach w 1378 r. Kościół ostał się do XVI w. Na jego miejscu w XVIII postawiono nową murowaną świątynię. W XVII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W XIX w. wieś zajmowała 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637 a w tym 634 katolików. Okres II wojny światowej przyniósł częściowe wysiedlenie ludności zamieszkującej wieś do Potulic. Wiadomo również, że w 1944 r. w Brzozie mieścił się podośrodek pracy obozu koncentracyjnego w Stutthofie. W tym samym roku do wsi przetransportowano około 500 Żydówek z Kamiennika Wielkiego, które skierowano do pracy przy budowie umocnień wojskowych. Następnie przeniesiono je do Wielkiego Głęboczka (do pięciu drewnianych baraków nad jeziorem), a jesienią do Jajkowa. Pod koniec XX w. sołectwo obejmowało 1708,8 ha, w tym 91 gospodarstw z 586 mieszkańcami. Obecnie wieś leży na planie ulicówki, a wokół niej znajdują się trzy osady: Brzozak, Mechacz, Wygoda.
Gospodarka
W miejscowości działają firmy z zakresu motoryzacji, elektroniki i transportu.
Kultura
We wsi znajduje się Szkoła Podstawowa. W II poł XIX w. w miejscowości założono Ochotniczą Straż Pożarną, która do 1920 r. nosiła nazwę Stowarzyszenie Świętego Floriana. Ponadto w XX w. w Brzoziu powstało kółko rolnicze z biblioteką i sztandarem.
Ludzie związani z miejscowością:
Ponadto ze wsią związane są postacie takie jak: ks. Ludwik Chyliński – członek Towarzystwa Naukowego Toruńskiego, członek Rady Ludowej Działdowie w latach 1918-1920, kuratus w Mikołajkach; Mieczysław Tomasz Malinowski - działacz społeczny, poseł do Sejmu V kadencji (1938-1939); Bolesław Krajnik - działacz ludowcy, członek PSL-Piast. Na kartach historii miejscowości zapisali się także księża z parafii Brzozie Lubawskie: Kejdrowski, Kopicki, Stanisław Zabrocki, Lemańczyk, Bernard Zakrzewski. W dziejach wsi odznaczyli się także nauczyciele: Gronest - niemiecki katolik, Iwicki, Marian Kriks. Przed wojną sołtysami we wsi byli: Rezmerowski, Kroplewski, Bronisław Leski. Po wojnie zaś: Kazimierz Lisiński, Teodor Paczkowski, Nikodem Brózda, Tadeusz Brózda. Obecnie (2013 r.) sołtysem jest Zbigniew Burzacki.
Zabytki:
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół neoromański z XIX w., gotycka kaplica na cmentarzu przykościelnym z przełomu XIV i XV w.
Bibliografia:
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 1995, 171 ss.
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008, 287 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss.
