Józef Ambroży Geritz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | + | Józef Ambroży Geritz początkowe nauki pobierał w szkółce parafialnej. W 1794 r. uczęszczał do gimnazjum reszelskiego. W 1800 r. rozpoczął studia w [[Braniewo|Braniewie]]. W 1802 r. otrzymał z rąk [[Andrzej Stanisław Hatten|Andrzeja Stanisława Hattena]] niższe święcenia kapłańskie. Kontynuował studia w Warszawie przy zakonie pijarów. W 1843 r. uzyskał doktorat z teologii na uniwersytecie w Münster. | |
<br/> | <br/> | ||
=== Praca === | === Praca === | ||
| − | + | Geritz był nauczycielem w gimnazjum reszelskim. W 1806 r. otrzymał wyższe święcenia kapłańskie. W 1812 r. Józef został sekretarzem [[kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]]. W 1823 r. mianowano go kanonikiem i kustoszem [[kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]]. W 1835 r. został dziekanem, a w1840 r. biskupem tytularnym Abdery i biskupem pomocniczym warmińskim. | |
| + | <br/> | ||
| + | Sakrę biskupią przyjął w Królewcu w obecności króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Po śmierci biskupa [[Andrzej Stanisław Hatten |Andrzeja Stanisława von Hattena]], 21 czerwca 1841 r. został wybrany na biskupa warmińskiego. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | ||
| + | Biskup otoczył opieką duszpasterską katolików w diasporze mazurskiej i kłajpedzkiej. W diasporach budował kościoły i erygował parafie. | ||
| + | Zwracał się do władz państwowych o zakaz publikowania artykułów atakujących Kościół katolicki. Geritz znał język polski. W 1844 r. rozdał w polskich parafiach 289 egzemplarzy polskiego katechizmu. Zaangażował się w prowadzenie polskich śpiewników i modlitewników. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Za jego czasów rozwinęła się działalność bractw i stowarzyszeń religijnych: Bractwo Rotarowe, Koło Związku Boromeusza, Związek św. Elżbiety, Związek św. Wincentego a Paulo. Biskup założył Stowarzyszenie św. Wojciecha (Albertusverein), które wspierało budownictwo kościelne. Otaczał opieką chorych i potrzebujących. | ||
| + | Ufundował dla sierot i ociemniałych zakład opiekuńczy św. Józefa w Lidzbarku Warmińskim. Nowocześnie wyposażył szpitale w Braniewie, Fromborku i Lidzbarku Warmińskim. W Jezioranach, w swoim mieście rodzinnym, zainicjował budowę szkoły dla dziewcząt i domu dla biednych. Wykazywał zrozumienie dla ludności polskiej. Listy pasterskie drukował w języku niemieckim i w języku polskim. Wydawał polskie śpiewniki, m.in. w opracowaniu dziekana sztumskiego ks. Franciszka Kręckiego. Zmarł w dniu 16 sierpnia 1867 r. Został pochowany w katedrze fromborskiej, w kaplicy Zbawiciela. | ||
<br/> | <br/> | ||
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| − | + | Geritz był synem kupca Józefa i Barbary z domu Krämer. Jego dwaj jego bracia, starszy Roch i młodszy Franciszek, zostali również kapłanami i [[wikariusz katedralny| wikariuszami katedralnymi]]. | |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 15:41, 4 sty 2014
| Józef Ambroży Geritz | |
| | |
 Józef Ambroży Geritz, źródło:Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
| |
| Data i miejsce urodzenia | 3 kwiecień 1783 Jeziorany |
| Data i miejsce śmierci | 16 sierpień 1867 |
| Zawód | biskup warmiński |
Józef Ambroży Geritz (3 kwietnia 1783 r. w Jezioranach, zm. 16 sierpnia 1867 r.) – duchowny katolicki, biskup warmiński w latach 1842-1867.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Józef Ambroży Geritz początkowe nauki pobierał w szkółce parafialnej. W 1794 r. uczęszczał do gimnazjum reszelskiego. W 1800 r. rozpoczął studia w Braniewie. W 1802 r. otrzymał z rąk Andrzeja Stanisława Hattena niższe święcenia kapłańskie. Kontynuował studia w Warszawie przy zakonie pijarów. W 1843 r. uzyskał doktorat z teologii na uniwersytecie w Münster.
Praca
Geritz był nauczycielem w gimnazjum reszelskim. W 1806 r. otrzymał wyższe święcenia kapłańskie. W 1812 r. Józef został sekretarzem kapituły warmińskiej. W 1823 r. mianowano go kanonikiem i kustoszem kapituły warmińskiej. W 1835 r. został dziekanem, a w1840 r. biskupem tytularnym Abdery i biskupem pomocniczym warmińskim.
Sakrę biskupią przyjął w Królewcu w obecności króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Po śmierci biskupa Andrzeja Stanisława von Hattena, 21 czerwca 1841 r. został wybrany na biskupa warmińskiego.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Biskup otoczył opieką duszpasterską katolików w diasporze mazurskiej i kłajpedzkiej. W diasporach budował kościoły i erygował parafie.
Zwracał się do władz państwowych o zakaz publikowania artykułów atakujących Kościół katolicki. Geritz znał język polski. W 1844 r. rozdał w polskich parafiach 289 egzemplarzy polskiego katechizmu. Zaangażował się w prowadzenie polskich śpiewników i modlitewników.
Za jego czasów rozwinęła się działalność bractw i stowarzyszeń religijnych: Bractwo Rotarowe, Koło Związku Boromeusza, Związek św. Elżbiety, Związek św. Wincentego a Paulo. Biskup założył Stowarzyszenie św. Wojciecha (Albertusverein), które wspierało budownictwo kościelne. Otaczał opieką chorych i potrzebujących.
Ufundował dla sierot i ociemniałych zakład opiekuńczy św. Józefa w Lidzbarku Warmińskim. Nowocześnie wyposażył szpitale w Braniewie, Fromborku i Lidzbarku Warmińskim. W Jezioranach, w swoim mieście rodzinnym, zainicjował budowę szkoły dla dziewcząt i domu dla biednych. Wykazywał zrozumienie dla ludności polskiej. Listy pasterskie drukował w języku niemieckim i w języku polskim. Wydawał polskie śpiewniki, m.in. w opracowaniu dziekana sztumskiego ks. Franciszka Kręckiego. Zmarł w dniu 16 sierpnia 1867 r. Został pochowany w katedrze fromborskiej, w kaplicy Zbawiciela.
Ciekawostki
Geritz był synem kupca Józefa i Barbary z domu Krämer. Jego dwaj jego bracia, starszy Roch i młodszy Franciszek, zostali również kapłanami i wikariuszami katedralnymi.
Bibliografia
Obłąk Jan, Kopiczko Andrzej,Historia Diecezji i Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2010, 261 ss.
Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
