Bagno zwyczajne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Bagno zwyczajne |Nazwa łacińska = Ledum palustre |L = L. |Pusta linia = <br/> |grafika = bagno pokroj.jpg |podpis grafiki =...")
 
Linia 17: Linia 17:
 
  |Gatunek = bagno zwyczajne
 
  |Gatunek = bagno zwyczajne
 
  |Synonimy = Synonimy
 
  |Synonimy = Synonimy
−
  |Lista synonimów = ''Rhododendron tomentosum'' Harmaja }}
+
  |Lista synonimów = ''Rhododendron tomentosum'' Harmaja
 +
bagno pospolite
 +
bagniak
 +
dziki rozmaryn
 +
rozmaryn leśny }}
 
<br/>
 
<br/>
  
−
'''Bagno zwyczajne''' (''Eriophorum vaginatum'' L.), bagno pospolite, bagniak, dziki rozmaryn, rozmaryn leśny – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (Ericaceae)
+
'''Bagno zwyczajne''' (''Eriophorum vaginatum'' L.) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (Ericaceae)
  
 
[[Plik:bagno kwiatostan.jpg|300px|thumb|right|Bagno zwyczajne - kwiatostan]]
 
[[Plik:bagno kwiatostan.jpg|300px|thumb|right|Bagno zwyczajne - kwiatostan]]
Linia 28: Linia 32:
  
  
−
Wełnianka pochwowata jest trwałą byliną, tworzącą rozległe, zwarte kępy,m które łączą się często w gęste darnie. Łodyga jest prosto wzniesiona, wewnątrz pełna, o wysokości od 30 do 60, czasami do 90 cm. Pęd dołem jest obły, w górze nieco trójkanciasty. Liście odziomkowe mają długie cienkie blaszki, na górnej stronie rynienkowate, na dolnej ostrogrzbieciste, szorstkie na brzegach. Liście łodygowe (z reguły dwa) są znacznie krótsze, bezblaszkowe, o silnie rozdętej pochwie (cecha charakterystyczna gatunku). Na szczycie łodygi, w kącie najkrótszego liścia – tzw. podsadki – znajduje się jeden lub kilka kłosów zawierających kilkanaście do kilkudziesięciu kwiatów. Kłosy są jajowate, o długości od 1 do 2,5 cm, zawierają kilkanaście do kilkudziesięciu kwiatów z białosrebrzystymi i wełnistymi włoskami nitkowatego okwiatu. Przysadki kwiatowe są podłużnie lancetowate, zaostrzone, szare, białoszare lub srebrzyste, błoniaste, przejrzyste, jednonerwowe. W Polsce wełnianka pochwowata kwitnie od marca do maja. Owoce wełnianki to niewielkie, około 1 do 2 mm długości orzeszki, z których każdy zawiera tylko jedno nasiono. Małe szczecinki, w które przekształciły się płatki kwiatów, zaczynają wydłużać się podczas owocowania i wyrastają w długie na 1 do 2 cm włoski, tworząc śnieżnobiały puch. Stanowi on aparat lotny nasion, ułatwiający rozsiewanie i roznoszenie nasion na większe odległości przez wiatr. Biały puch utrzymuje się na szczytach łodyg przez znaczną część roku.
+
Bagno zwyczajne to zimozielony, krótkowieczny (dożywający do 30 lat) krzew wysokości 1–1,5 m, o gałązkach wzniesionych lub podnoszących się. Młode pędy są gęsto, rudawo owłosione, z czasem nagie o brązowej korze. Liście są skórzaste, wąsko eliptyczne lub lancetowate, długości do 5 cm i szerokości do 2-5 mm, ułożone skrętolegle. Są krótkoogonkowe, blaszka liściowa jest z wierzchu jest ciemnozielona i połyskująca, od spodu pokryta rudawym kutnerem, brzegiem podwinięta. Liście pozostają na roślinie przez kilka sezonów. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, pięciokrotne, białe, zebrane na końcach ubiegłorocznych pędów w główkowate baldachy. Wyrastają na ogruczolonych szypułkach o długości do 2,5 cm i są szeroko otwarte. Mają 5-działkowy kielich, 5 białych, odwrotnie jajowatych, niezrośniętych płatków korony o długości 5-8 mm i 10 pręcików dłuższych od płatków. Pręciki z długimi nitkami i pylnikami bez rożków. Słupek jest prosty, o szyjce długiej, ale krótszej od pręcików. Roślina kwitnie w maju i czerwcu. Kwiaty zapylane są przez owady. Owoc stanowi torebka długości 4-5 mm, po dojrzeniu zwieszająca się ku dołowi, pękająca od strony szypułki pięcioma klapami. Nasiona są liczne, drobne, spiralnie skręcone.
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 35: Linia 39:
  
  
−
Wełnianka pochwowata występuje od niżu po piętro alpejskie w Europie, Ameryce Północnej i Azji, od strefy umiarkowanej aż po subpolarną. W Polsce występuje na niżu oraz w górach (od regla dolnego po piętro alpejskie). Rośnie na zatorfionych bagnach, w borach bagiennych, na torfowiskach wysokich, rzadziej przejściowych, na glebach kwaśnych. Wymaga stanowisk podmokłych ale nasłonecznionych.
+
Bagno zwyczajne występuje w stanie dzikim w środkowej i północnej Europie oraz w północno-wschodniej Azji. W Polsce osiąga w Polsce południową granicę zasięgu - jest rozpowszechniony na całym niżu, z wyjątkiem Kujaw i Wielkopolski gdzie jest rzadki. W górach występuje rzadko (m.in.: torfowiska Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, Tatry, Pasmo Lubania, Pogórze Dynowskie, Pogórze Wiśnickie, Bieszczady Zachodnie).
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 42: Linia 46:
  
  
−
Puchu z wełnianek używano dawniej w tapicerstwie do wypełniania poduszek, wykonywano z niego knoty do lamp oraz próbowano wyrabiać nici. Dziś rośliny te wykorzystywane są niekiedy na suche bukiety.
 
  
−
Wełnianka pochwowata jest często rośliną pionierską. Pełni ważną funkcję w renaturyzacji torfowisk zasiedlając np. doły po przemysłowym wydobywaniu torfu). Roślina ta tworzy odpowiednie warunki i mikroklimat umożliwiający rozwój innych ważnych roślin torfowisk, przede wszystkim mchów z rodziny torfowcowatych.
+
Bagno zwyczajne od dawna było stosowane jako roślina lecznicza. Właściwości lecznicze bagna opisywał już Karol Linneusz w 1775 r. Surowcem zielarskim były przede wszystkim młode pędy i liście. W medycynie ludowej bagno zwyczajne znane jest jako środek stosowany zewnętrznie o działaniu łagodzącym w zapaleniu stawów, bólach pleców i reumatyzmie i do płukania jamy ustnej w bólach zębów, a także wewnętrznie przeciw astmie i krztuścowi. W homeopatii ziele oraz liście bagna stosuje się jako środek drażniący skórę i przeciwgośćcowy.
  
−
Należy do roślin, którą odżywiają się owce i bydło na pastwiskach. Jest szczególnie istotna ze względu na wczesne, szybkie wypuszczanie pędów.
+
Bagno zwyczajne to roślina ozdobna - spotykana w uprawie jednak rzadko ze względu na specyficzne wymagania. Jest to gatunek jest mrozoodporny – toleruje temperatury do -29 °C. Wymaga gleb kwaśnych, próchnicznych i wilgotnych oraz stanowisk słonecznych do półcienistych. W ogrodzie nadaje się na wrzosowiska i do grup różaneczników.
−
 
 
−
Występowanie pewnych motyli dziennych, takich jak strzępotek soplaczek (''Coenonympha tullia'') czy strzępotek edypus (''Coenonympha oedippus'') jest uzależnione od obecności tej rośliny. Ponadto istnieją gatunki cykad, które odżywiają się wyłącznie sokiem wełnianki pochwowatej. Należy do nich ''Ommatidiotus dissimilis'', ''Sorhoanus xanthoneurus'' oraz ''Nothodelphax distinctus''.
 
−
 
 
−
Wełnianka pochwowata pełni rolę „rośliny opiekuńczej”, która chroni nasiona brzozy omszonej znajdujące się pod jej kępami przed wysuszeniem i uszkodzeniami mechanicznymi (np. gradobiciem). Nasiona zaczepione o liście wełnianki kiełkują dopiero na następną wiosnę.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 57: Linia 56:
  
  
−
Nazwa rodzajowa ''Eriophorum'' złożona jest z greckich słów: ''erion'' – wełna oraz ''phoreo'' – noszę, i nawiązuje do wełnistych włosków w owocostanie. Nazwa gatunkowa vaginatum wywodzi się z łaciny i znaczy „pochwowy”, „opatrzony pochwą”. Pochodzi od szeroko rozdętych pochew liściowych na łodygach. Ludowa nazwa wełnianki pochwowatej to "pujka".
+
Bagno zwyczajne jest gatunkiem objętym w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla gatunku jest eksploatacja torfu i osuszanie torfowisk, na których występuje, a także zbiór jego gałązek.
−
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 72: Linia 70:
  
  
−
http://pl.wikipedia.org/wiki/We%C5%82nianka_pochwowata 08.06.2014
+
http://pl.wikipedia.org/wiki/Bagno_zwyczajne 08.06.2014
 
<br/>
 
<br/>
  
  
−
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]]
+
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]]

Wersja z 17:14, 8 cze 2014

Bagno zwyczajne
Ledum palustre
L.
Bagno zwyczajne - pokrój
Bagno zwyczajne - pokrój
Systematyka
Królestwo rośliny
Gromada rośliny naczyniowe
Klasa okrytonasienne
Rząd wrzosowce
Rodzina wrzosowate
Rodzaj bagno
Gatunek bagno zwyczajne
Synonimy
Rhododendron tomentosum Harmaja

bagno pospolite bagniak dziki rozmaryn rozmaryn leśny


Bagno zwyczajne (Eriophorum vaginatum L.) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (Ericaceae)

Bagno zwyczajne - kwiatostan


Morfologia

Bagno zwyczajne to zimozielony, krótkowieczny (dożywający do 30 lat) krzew wysokości 1–1,5 m, o gałązkach wzniesionych lub podnoszących się. Młode pędy są gęsto, rudawo owłosione, z czasem nagie o brązowej korze. Liście są skórzaste, wąsko eliptyczne lub lancetowate, długości do 5 cm i szerokości do 2-5 mm, ułożone skrętolegle. Są krótkoogonkowe, blaszka liściowa jest z wierzchu jest ciemnozielona i połyskująca, od spodu pokryta rudawym kutnerem, brzegiem podwinięta. Liście pozostają na roślinie przez kilka sezonów. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, pięciokrotne, białe, zebrane na końcach ubiegłorocznych pędów w główkowate baldachy. Wyrastają na ogruczolonych szypułkach o długości do 2,5 cm i są szeroko otwarte. Mają 5-działkowy kielich, 5 białych, odwrotnie jajowatych, niezrośniętych płatków korony o długości 5-8 mm i 10 pręcików dłuższych od płatków. Pręciki z długimi nitkami i pylnikami bez rożków. Słupek jest prosty, o szyjce długiej, ale krótszej od pręcików. Roślina kwitnie w maju i czerwcu. Kwiaty zapylane są przez owady. Owoc stanowi torebka długości 4-5 mm, po dojrzeniu zwieszająca się ku dołowi, pękająca od strony szypułki pięcioma klapami. Nasiona są liczne, drobne, spiralnie skręcone.


Rozmieszczenie i ekologia

Bagno zwyczajne występuje w stanie dzikim w środkowej i północnej Europie oraz w północno-wschodniej Azji. W Polsce osiąga w Polsce południową granicę zasięgu - jest rozpowszechniony na całym niżu, z wyjątkiem Kujaw i Wielkopolski gdzie jest rzadki. W górach występuje rzadko (m.in.: torfowiska Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, Tatry, Pasmo Lubania, Pogórze Dynowskie, Pogórze Wiśnickie, Bieszczady Zachodnie).


Wartość użytkowa

Bagno zwyczajne od dawna było stosowane jako roślina lecznicza. Właściwości lecznicze bagna opisywał już Karol Linneusz w 1775 r. Surowcem zielarskim były przede wszystkim młode pędy i liście. W medycynie ludowej bagno zwyczajne znane jest jako środek stosowany zewnętrznie o działaniu łagodzącym w zapaleniu stawów, bólach pleców i reumatyzmie i do płukania jamy ustnej w bólach zębów, a także wewnętrznie przeciw astmie i krztuścowi. W homeopatii ziele oraz liście bagna stosuje się jako środek drażniący skórę i przeciwgośćcowy.

Bagno zwyczajne to roślina ozdobna - spotykana w uprawie jednak rzadko ze względu na specyficzne wymagania. Jest to gatunek jest mrozoodporny – toleruje temperatury do -29 °C. Wymaga gleb kwaśnych, próchnicznych i wilgotnych oraz stanowisk słonecznych do półcienistych. W ogrodzie nadaje się na wrzosowiska i do grup różaneczników.


Ciekawostki

Bagno zwyczajne jest gatunkiem objętym w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla gatunku jest eksploatacja torfu i osuszanie torfowisk, na których występuje, a także zbiór jego gałązek.


Bibliografia

Podbielkowski Zbigniew: Rośliny torfowisk. Atlas. PZWSz: Warszawa, 1965.


Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Bagno_zwyczajne 08.06.2014

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Bagno_zwyczajne&oldid=60046”