Obuwik pospolity: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Obuwik pospolity |Nazwa łacińska = Cypripedium calceolus |L = L. |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki = Obuwik p...") |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Cypripedium_calceolus_ziedai1.jpg |
| − | |podpis grafiki = Obuwik pospolity - kwiaty | + | |podpis grafiki = Obuwik pospolity - kwiaty [http://pl.wikipedia.org/wiki/Obuwik_pospolity#mediaviewer/Plik:Cypripedium_calceolus_ziedai1.jpg] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | ''' | + | '''Obuwik pospolity''' (''Cypripedium calceolus'' L.) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). |
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | + | Roślina o płożącym się kłączu. Łodyga do 60 cm wysokości, przeważnie z jednym kwiatem. Liście asymilacyjne owalne lub jajowate, do 17 cm długości. Kielich o 2 działkach, czerwonobrązowy, długości 3,5-5 cm, odcinek skierowany na zewnątrz zrośnięty z 2 bocznych działek kielicha; boczne płatki korony czerwonobrazowe, 4-6 cm długości, skręcone spiralnie. Warżka 3-4 cm długości, charakterystycznie rozdęta. Prętosłup z 2 płodnymi pręcikami i 1 płonnym (staminodium) spłaszczonym, ok. 1 cm długości, przykrywającym tarczowate znamię. W Polsce kwitnie od drugiej połowy maja do czerwca, pierwszy raz dopiero po 6-8 latach rozwoju. Owocem jest torebka zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona. | |
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Gatunek ten występuje w Azji i w Europie. Jego zasięg obejmuje rozległy obszar od zachodniej i środkowej Europy poprzez Syberię do Korei. Główne centrum występowania znajduje się w Europie. | ||
| + | W Polsce roślina ta występuje rzadko, jej stanowiska są zazwyczaj pojedyncze i mocno rozproszone. Do tej pory stwierdzono występowanie tego storczyka na około 250 stanowiskach. Na północy największe ich skupienie znajduje się w pasie pojezierzy od Pojezierza Lubuskiego po Pojezierze Suwalskie, na południu w środkowych Sudetach, na Wyżynie Śląskiej, Małopolskiej, Lubelskiej, Roztoczu, na Pogórzu Śląskim, w Kotlinie Żywieckiej, Tatrach i Pieninach. W Karpatach największe skupienie stanowisk jest w Tatrach Zachodnich i Pieninach. | ||
| + | |||
| + | Obuwik rośnie głównie na glebach wapiennych i próchnicznych w zaroślach i lasach, szczególnie w buczynach i grądach. Znosi duże zacienienie (od 0-70%, a miejscami nawet do 90%). Gatunek ekotoniczny, często rosnący na granicy lasu i trawiastego obszaru (np. polany czy obrzeża lasu). W Europie pionowa granica zasięgu wynosi2200 m n.p.m., w Polsce najwyżej położone stanowisko znajduje się w Tatrach na Wielkim Kopieńcu (1280 m). Gatunek wyróżniający żyzne buczyny ''Fagus sylvatica-Cypripedium caleolus''. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 35: | Linia 39: | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | + | Obuwik pospolity podlega w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej. Jest zagrożony (kategoria V na Czerwonej Liście) w wyniku pozyskania roślin ze stanowisk naturalnych do upraw, zrywania kwiatów, niszczenia siedlisk. | |
| + | Obuwik pospolity wymieniony został w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej jako gatunek wymagający ochrony w krajach członkowskich Unii Europejskiej w sieci Natura 2000. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | + | Kwiaty obuwika należą do tzw. kwiatów pułapkowych. Zapylane są przez samiczki z rodzaju pszczolinka (''Andrena''), które zwabione barwą i zapachem kwiatów wchodzą do środka rozdętej warżki. Wydostając się z niej zabierają ze sobą pyłek lub dokonują zapylenia pyłkiem przyniesionym z innego kwiatu. Nie wydzielają nektaru, jednak w głębi warżki znajdują się jadalne włoski, równocześnie wskazujące owadom jedyną drogę, którą mogą wydostać się z pułapki. | |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 18:41, 23 cze 2014
| Obuwik pospolity | |
| | |
| Cypripedium calceolus | |
| L. | |
![Obuwik pospolity - kwiaty [1]](/index.php/Plik:Cypripedium_calceolus_ziedai1.jpg) Obuwik pospolity - kwiaty [2] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | obuwik |
| Gatunek | obuwik pospolity |
| Synonimy | |
Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus L.) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Roślina o płożącym się kłączu. Łodyga do 60 cm wysokości, przeważnie z jednym kwiatem. Liście asymilacyjne owalne lub jajowate, do 17 cm długości. Kielich o 2 działkach, czerwonobrązowy, długości 3,5-5 cm, odcinek skierowany na zewnątrz zrośnięty z 2 bocznych działek kielicha; boczne płatki korony czerwonobrazowe, 4-6 cm długości, skręcone spiralnie. Warżka 3-4 cm długości, charakterystycznie rozdęta. Prętosłup z 2 płodnymi pręcikami i 1 płonnym (staminodium) spłaszczonym, ok. 1 cm długości, przykrywającym tarczowate znamię. W Polsce kwitnie od drugiej połowy maja do czerwca, pierwszy raz dopiero po 6-8 latach rozwoju. Owocem jest torebka zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje w Azji i w Europie. Jego zasięg obejmuje rozległy obszar od zachodniej i środkowej Europy poprzez Syberię do Korei. Główne centrum występowania znajduje się w Europie. W Polsce roślina ta występuje rzadko, jej stanowiska są zazwyczaj pojedyncze i mocno rozproszone. Do tej pory stwierdzono występowanie tego storczyka na około 250 stanowiskach. Na północy największe ich skupienie znajduje się w pasie pojezierzy od Pojezierza Lubuskiego po Pojezierze Suwalskie, na południu w środkowych Sudetach, na Wyżynie Śląskiej, Małopolskiej, Lubelskiej, Roztoczu, na Pogórzu Śląskim, w Kotlinie Żywieckiej, Tatrach i Pieninach. W Karpatach największe skupienie stanowisk jest w Tatrach Zachodnich i Pieninach.
Obuwik rośnie głównie na glebach wapiennych i próchnicznych w zaroślach i lasach, szczególnie w buczynach i grądach. Znosi duże zacienienie (od 0-70%, a miejscami nawet do 90%). Gatunek ekotoniczny, często rosnący na granicy lasu i trawiastego obszaru (np. polany czy obrzeża lasu). W Europie pionowa granica zasięgu wynosi2200 m n.p.m., w Polsce najwyżej położone stanowisko znajduje się w Tatrach na Wielkim Kopieńcu (1280 m). Gatunek wyróżniający żyzne buczyny Fagus sylvatica-Cypripedium caleolus.
Wartość użytkowa
Obuwik pospolity podlega w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej. Jest zagrożony (kategoria V na Czerwonej Liście) w wyniku pozyskania roślin ze stanowisk naturalnych do upraw, zrywania kwiatów, niszczenia siedlisk.
Obuwik pospolity wymieniony został w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej jako gatunek wymagający ochrony w krajach członkowskich Unii Europejskiej w sieci Natura 2000.
Ciekawostki
Kwiaty obuwika należą do tzw. kwiatów pułapkowych. Zapylane są przez samiczki z rodzaju pszczolinka (Andrena), które zwabione barwą i zapachem kwiatów wchodzą do środka rozdętej warżki. Wydostając się z niej zabierają ze sobą pyłek lub dokonują zapylenia pyłkiem przyniesionym z innego kwiatu. Nie wydzielają nektaru, jednak w głębi warżki znajdują się jadalne włoski, równocześnie wskazujące owadom jedyną drogę, którą mogą wydostać się z pułapki.
Bibliografia
Buttler Karl Peter: Storczyki. Leksykon Przyrodniczy. Warszawa: Świat Książki, 2000.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
Linki zewnętrzne
Obuwik pospolity [3] 23.06.2014
Polskie storczyki[4] 14.06.2014
![[2]](http://pl.wikipedia.org/wiki/Obuwik_pospolity#mediaviewer/Plik:Cypripedium_calceolus_ziedai1.jpg){kind=link}