Pióropusznik strusi: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Pióropusznik strusi |Nazwa łacińska = Matteuccia struthiopteris |L = L. |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki =...")
 
Linia 2: Linia 2:
 
  |Nazwa rośliny = Pióropusznik strusi
 
  |Nazwa rośliny = Pióropusznik strusi
 
  |Nazwa łacińska = Matteuccia struthiopteris  
 
  |Nazwa łacińska = Matteuccia struthiopteris  
  |L = L.
+
  |L = (L.) Todaro
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |grafika =  
 
  |grafika =  
Linia 21: Linia 21:
 
<br/>
 
<br/>
  
'''Bażyna czarna''' (''Empetrum nigrum'' L.) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (''Ericaceae'').
+
'''Pióropusznik strusi''' (''Matteuccia struthiopteris'' (L.) Todaro) – gatunek paproci należący do rodziny ''Onocleaceae''.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
=== Morfologia ===
 
=== Morfologia ===
Wieloletnia zimozielona płożąca krzewinka, całkowicie mrozoodporna, pokrojem przypominająca wrzos. Jej gałązki, a także liście są gruczołowato owłosione. Osiąga wysokość 15-50 cm. Liście ciemnozielone, igiełkowe, równowąskie spodem prawie zrośnięte, z białym kantem. Wyrastają w gęstych okółkach po 3-4. Roślina obupłciowa lub dwupienna (u różnych podgatunków). Jasnoróżowe kwiaty zebrane w kilkukwiatowe baldachogrona na szczytach pędów. Działki kielicha orzęsione, korona dzbaneczkowatego kształtu. Jeden górny słupek z kilkukomorową, pękatą zalążnią i szerokim, podzielonym na kilka płatów znamieniem, które utrzymuje się jeszcze długo po przekwitnięciu kwiatów. Pręciki na długich nitkach z czerwonawymi pylnikami. Kwitnie od kwietnia do czerwca, jest owadopylna lub wiatropylna.
+
 
Owoc stanowi kulista, czarna, jagoda o średnicy do 5 mm.  
+
 
 +
Roślina wieloletnia z krótkim kłączem, z którego wyrastają lejkowato pojedyncze, podwójnie pierzaste liście płonne (asymilacyjne) wysokości 30-150 cm. Są lancetowate w zarysie i mocno zwężają się ku dołowi, posiadają bardzo krótki ogonek liściowy. W sierpniu lub wrześniu z wnętrza lejka wyrasta krótszy (do 60 cm długości), sztywny, początkowo zielony – później ciemnobrunatny, jednokrotnie pierzasty liść zarodnionośny, podobny do strusiego pióra (skąd pochodzi nazwa paproci). Zarodnikowanie przypada na wrzesień-październik. Stosunkowo duże, ciemnobrunatne (czasem również czarne) zarodniki znajdują się w kubkach zarodnikowych leżących na obrzeżach blaszek liściowych, kiełkują po 14-22 dniach. Liście płonne zasychają wcześniej, pozostawiając na zimę tylko brunatne liście zarodnikowe. Paproć ta odznacza się zatem dwupostaciowością liści, tj. trofofil (część liścia zaopatrująca roślinę w substancje odżywcze) i sporofil (część liścia wytwarzająca zarodniki) występują oddzielne.
 
<br/>
 
<br/>
  
  
 
=== Rozmieszczenie i ekologia ===
 
=== Rozmieszczenie i ekologia ===
Występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej na obszarach o klimacie arktycznym i umiarkowanym. W Polsce występuje na torfowiskach, głównie w północnej części kraju oraz na halach w Sudetach i Karpatach. Występuje również nad morzem, w zbiorowisku roślinnym zwanym borem bażynowym.  
+
 
Bażyna czarna jest reliktem polodowcowym. 
+
 
Siedlisko bażyny stanowią borówczyska i torfowiska nizinne. W górach rośnie w wilgotnych zaroślach kosodrzewiny oraz na torfowiskach i halach górskich. Lubi gleby torfowe, kwaśne i wilgotne. Na nizinach jest średnio pospolita, w górach jest rośliną rzadką.  
+
W Polsce przebiega północna granica zasięgu tego gatunku. Występuje na pogórzu Karpat i Pienin, w Sudetach Zachodnich, Górach Świętokrzyskich i Bieszczadach. Rozproszony na nizinach, można go spotkać m.in. w Puszczy Augustowskiej i Boreckiej, nad Nysą i Bobrem, w Mazowieckim Parku Krajobrazowym, na Równinie Warmińskiej (w rezerwacie florystycznym Pióropusznikowy Jar).
 +
 
 +
Siedliska pióropusznika to brzegi potoków, wilgotne zbocza, mokre łąki i leśne polany.
 
<br/>
 
<br/>
  
  
 
=== Wartość użytkowa ===
 
=== Wartość użytkowa ===
Jagody bażyny czarnej nie są słodkie ale są jadalne i soczyste (niektóre źródła podają, że owoce bażyny czarnej są niejadalne). Są bogate w witaminy: C i PP oraz w mikroelementy takie jak jod i lit. Są dobrym źródłem antocyjanów, podobnie jak owoce borówki. Najlepiej smakują po przemrożeniu, także gotowanie oraz mieszanie z innymi jagodowymi zdecydowanie poprawia ich smak.
 
  
W dawnych czasach sok z jagód używano do farbowania płótna i wełny na kolor brunatny i czerwony (po zmieszaniu z ałunem).
 
  
Roślina w skali kraju rzadka, objęta ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na "Czerwonej Liście" w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria V).
+
W Polsce podlega ścisłej ochronie prawnej. Roślina chętnie uprawiana w ogródkach jako ozdobna. Lubi wilgotne i zacienione miejsca i glebę próchniczną. Jest wrażliwa na przesuszenie gleby. Mrozoodporna.
 
 
Bażyna coraz częściej jest uprawiana jako roślina ozdobna. Roślina ta cechuje się bardzo wysoką mrozoodpornością i z tego względu może zastąpić wrzosy, które w przeciwieństwie do niej nie są odporne na niskie temperatury.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
  
 
=== Ciekawostki ===
 
=== Ciekawostki ===
Epitet ''nigrum'' znaczy czarne i nawiązuje do koloru owoców bażyny.
+
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 59: Linia 58:
  
 
== Linki zewnętrzne ==
 
== Linki zewnętrzne ==
http://pl.wikipedia.org/wiki/Bażyna_czarna
+
 
 +
 
 +
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pi%C3%B3ropusznik_strusi
 
<br/>
 
<br/>
  
 
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]]
 
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]]

Wersja z 18:03, 10 kwi 2014

Pióropusznik strusi

Matteuccia struthiopteris
(L.) Todaro
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada "paprotniki"
Klasa paprocie
Rząd paprotkowce
Rodzina Onocleaceae
Rodzaj pióropusznik
Gatunek pióropusznik strusi
Synonimy


Pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris (L.) Todaro) – – gatunek paproci należący do rodziny Onocleaceae.

Morfologia

Roślina wieloletnia z krótkim kłączem, z którego wyrastają lejkowato pojedyncze, podwójnie pierzaste liście płonne (asymilacyjne) wysokości 30-150 cm. Są lancetowate w zarysie i mocno zwężają się ku dołowi, posiadają bardzo krótki ogonek liściowy. W sierpniu lub wrześniu z wnętrza lejka wyrasta krótszy (do 60 cm długości), sztywny, początkowo zielony – później ciemnobrunatny, jednokrotnie pierzasty liść zarodnionośny, podobny do strusiego pióra (skąd pochodzi nazwa paproci). Zarodnikowanie przypada na wrzesień-październik. Stosunkowo duże, ciemnobrunatne (czasem również czarne) zarodniki znajdują się w kubkach zarodnikowych leżących na obrzeżach blaszek liściowych, kiełkują po 14-22 dniach. Liście płonne zasychają wcześniej, pozostawiając na zimę tylko brunatne liście zarodnikowe. Paproć ta odznacza się zatem dwupostaciowością liści, tj. trofofil (część liścia zaopatrująca roślinę w substancje odżywcze) i sporofil (część liścia wytwarzająca zarodniki) występują oddzielne.


Rozmieszczenie i ekologia

W Polsce przebiega północna granica zasięgu tego gatunku. Występuje na pogórzu Karpat i Pienin, w Sudetach Zachodnich, Górach Świętokrzyskich i Bieszczadach. Rozproszony na nizinach, można go spotkać m.in. w Puszczy Augustowskiej i Boreckiej, nad Nysą i Bobrem, w Mazowieckim Parku Krajobrazowym, na Równinie Warmińskiej (w rezerwacie florystycznym Pióropusznikowy Jar).

Siedliska pióropusznika to brzegi potoków, wilgotne zbocza, mokre łąki i leśne polany.


Wartość użytkowa

W Polsce podlega ścisłej ochronie prawnej. Roślina chętnie uprawiana w ogródkach jako ozdobna. Lubi wilgotne i zacienione miejsca i glebę próchniczną. Jest wrażliwa na przesuszenie gleby. Mrozoodporna.


Ciekawostki



Bibliografia

K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.


Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Pi%C3%B3ropusznik_strusi