Sasanka otwarta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{Roślina infobox | ||
| + | |Nazwa rośliny = Sasanka otwarta | ||
| + | |Nazwa łacińska = Pulsatilla patens | ||
| + | |L = (L.) Mill. | ||
| + | |Pusta linia = <br/> | ||
| + | |grafika = Pulsatilla patens 2.jpg | ||
| + | |podpis grafiki = Sasanka otwarta - pokrój | ||
| + | |Systematyka = Systematyka | ||
| + | |Domena = eukarionty | ||
| + | |Królestwo = rośliny | ||
| + | |Podkrólestwo = rośliny naczyniowe | ||
| + | |Gromada = okrytonasienne | ||
| + | |Klasa = dwuliścienne | ||
| + | |Rząd = jaskrowce | ||
| + | |Rodzina = jaskrowate | ||
| + | |Rodzaj = sasanka | ||
| + | |Gatunek = sasanka otwarta | ||
| + | |Synonimy = Synonimy | ||
| + | |Lista synonimów = | ||
| + | }} | ||
| + | '''Sasanka otwarta''', sasanka dzwonkowata (''Pulsatilla patens'' (L.) Mill.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (''Ranunculaceae''). | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| Linia 25: | Linia 41: | ||
Sasanka otwarta rośnie w zbiorowiskach leśnych na glebach ubogich, kwaśnych do obojętnych, suchych i piaszczystych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla borów sosnowych. Jest rośliną światłolubną, stąd też najczęściej jest spotykana wzdłuż dróg leśnych, linii oddziałowych, pasów przeciwpożarowych, itp. | Sasanka otwarta rośnie w zbiorowiskach leśnych na glebach ubogich, kwaśnych do obojętnych, suchych i piaszczystych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla borów sosnowych. Jest rośliną światłolubną, stąd też najczęściej jest spotykana wzdłuż dróg leśnych, linii oddziałowych, pasów przeciwpożarowych, itp. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| Linia 33: | Linia 48: | ||
Roślina ta jest uprawiana w niektórych krajach jako ozdobna w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w ogrodach skalnych. Wszystkie części sasnki zawierają trującą protoanemoninę. Po wysuszeniu roślina traci własności trujące. | Roślina ta jest uprawiana w niektórych krajach jako ozdobna w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w ogrodach skalnych. Wszystkie części sasnki zawierają trującą protoanemoninę. Po wysuszeniu roślina traci własności trujące. | ||
| − | Sasanka otwarta jest objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest to gatunek wymierający na obszarze kraju w warunkach naturalnych (kategoria "E" na Czerwonej Liście). Sasanka otwarta jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru NATURA 2000. | + | Sasanka otwarta jest objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest to gatunek wymierający na obszarze kraju w warunkach naturalnych (kategoria "E" na Czerwonej Liście). Sasanka otwarta jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[NATURA 2000]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 40: | Linia 55: | ||
| − | Na Warmii i Mazurach sasanka otwarta jest rośliną bardzo rzadką, jej stanowiska znane są obecnie jedynie z południowej części regionu (głównie południowe obrzeża Puszczy Piskiej). Nieco liczniejsze populacje występują w graniczącej z regionem Puszczy Kurpiowskiej (Nadleśnictwa Myszyniec i Ostrołęka). | + | Na [[WArmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] sasanka otwarta jest rośliną bardzo rzadką, jej stanowiska znane są obecnie jedynie z południowej części regionu (głównie południowe obrzeża Puszczy Piskiej). Nieco liczniejsze populacje występują w graniczącej z regionem Puszczy Kurpiowskiej (Nadleśnictwa Myszyniec i Ostrołęka). |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 55: | Linia 70: | ||
P. Pawlikowski: ''Sasanka otwarta Pulsatilla patens L. (Mill.)''. Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 224-242 [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_pulsatilla_patens.pdf] | P. Pawlikowski: ''Sasanka otwarta Pulsatilla patens L. (Mill.)''. Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 224-242 [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_pulsatilla_patens.pdf] | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sasanka_otwarta | http://pl.wikipedia.org/wiki/Sasanka_otwarta | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] |
| − | [[Kategoria:Rośliny]] | ||
Wersja z 19:35, 1 kwi 2014
| Sasanka otwarta | |
| | |
| Pulsatilla patens | |
| (L.) Mill. | |
 Sasanka otwarta - pokrój | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | jaskrowce |
| Rodzina | jaskrowate |
| Rodzaj | sasanka |
| Gatunek | sasanka otwarta |
| Synonimy | |
Sasanka otwarta, sasanka dzwonkowata (Pulsatilla patens (L.) Mill.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).
Spis treści
Morfologia
Bylina o silnie, srebrzystobiało owłosionych organach nadziemnych. Pędy kwiatowe wyprostowane, wysokości 7-20 cm (w czasie owocowania – do 40 cm), opatrzone są okółkiem siedzących, zrośniętych liści podzielonych na długie i wąskie łatki. Liście odziomkowe, w liczbie od 5 do 12, tworzą przyziemną rozetę. Blaszki liściowe o zmiennym kształcie, w zarysie okrągławe, dłoniasto-trójsieczne, z odcinkami 2-3-dzielnymi i łatkami równowąsko-lancetowatymi. Ogonki liściowe od 8 do 12 cm długości.
Kwiaty sasanki są stosunkowo duże (3-6 cm średnicy), niebieskie lub fioletowe (sporadycznie białawe), początkowo dzwonkowate i podwinięte, później szeroko otwarte i wzniesione (stąd nazwa gatunkowa rośliny). Okwiat złożony jest z 6 działek. Wewnątrz kwiatu występują liczne słupki i pręciki.
Sasanka otwarta jest jednym z najwcześniej zakwitających gatunków flory Polski. Zakwita już w marcu i wytwarza od jednego do kilkudziesięciu kwiatów. Kwiaty są owadopylne (zapylane głównie przez pszczołowate). Owocem jest jednonasienna niełupka z długą pierzastą ością, która pełni rolę aparatu lotnego. W czasie dojrzewania liczne niełupki tworzą charakterystyczny owocostan – puszystą kulkę.
Rozmieszczenie i ekologia
Sasanka otwarta jest gatunkiem o rozmieszczeniu wokółbiegunowym (cyrkumborealnym). Na terenie Europy należy do elementu środkowoeuropejskiego (wschodniego) flory. W Polsce znana jest z przeważającej części Niżu. Brak jej zasadniczo na obszarach górskich. Liczba jej stanowisk maleje w kierunku zachodnim, a w sąsiedztwie zachodniej granicy kraju, na terytorium Niemiec, gatunek ten osiągnął zachodnią granicę europejskiego zasięgu. Współcześnie na terenie Polski 80% jej stanowisk występuje w północno-wschodniej części kraju.
Sasanka otwarta rośnie w zbiorowiskach leśnych na glebach ubogich, kwaśnych do obojętnych, suchych i piaszczystych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla borów sosnowych. Jest rośliną światłolubną, stąd też najczęściej jest spotykana wzdłuż dróg leśnych, linii oddziałowych, pasów przeciwpożarowych, itp.
Wartość użytkowa
Roślina ta jest uprawiana w niektórych krajach jako ozdobna w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w ogrodach skalnych. Wszystkie części sasnki zawierają trującą protoanemoninę. Po wysuszeniu roślina traci własności trujące.
Sasanka otwarta jest objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest to gatunek wymierający na obszarze kraju w warunkach naturalnych (kategoria "E" na Czerwonej Liście). Sasanka otwarta jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru NATURA 2000.
Ciekawostki
Na Warmii i Mazurach sasanka otwarta jest rośliną bardzo rzadką, jej stanowiska znane są obecnie jedynie z południowej części regionu (głównie południowe obrzeża Puszczy Piskiej). Nieco liczniejsze populacje występują w graniczącej z regionem Puszczy Kurpiowskiej (Nadleśnictwa Myszyniec i Ostrołęka).
Bibliografia
M. Szczecińska: Sasanka otwarta Pulsatilla patens L. (Mill.). W: Cz. Hołdyński (red.), Siedliska i gatunki NATURA 2000. Olsztyn: Wyd. Mantis, 2010: 184-188.
A. Zając, M. Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych chronionych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1997.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
P. Pawlikowski: Sasanka otwarta Pulsatilla patens L. (Mill.). Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 224-242 [1]
