Tarczynka dziurkowana

Tarczynka dziurkowana
Menegazzia terebrata
(Hoffm.) A. Massal
Tarczynka dziurkowana
Systematyka
Królestwo	grzyby
Podkrólestwo	{{{Podkrólestwo}}}
Gromada	grzyby workowe
Klasa	miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd	misecznicowce
Rodzina	tarczownicowate
Rodzaj	tarczynka
Gatunek	tarczynka dziurkowana
Synonimy

Tarczynka dziurkowana (Pleurosticta acetabulum (Hoffm.) A. Massal ) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).

Plecha

Plecha tarczynki dziurkowanej jest listkowata, zwykle regularnie rozetkowata, do 10 cm średnicy, szara (w różnych odcieniach), w miejscach wilgotnych zielonkawa, czasem na końcach odcinków brunatnieje. Odcinki plechy ściśle przylegają do podłoża i do siebie. Na ich górnej stronie widoczne są, zwykle liczne, charakterystyczne okrągłe lub wydłużone otworki. Dolna strona plechy czarna, tylko na obwodzie brunatniejąca, bez chwytników. Soralia zwykle obecne, wypukłe, białawe.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek ten występuje na korze drzew liściastych i szpilkowych, rzadziej na innych podłożach (drewno, skały), w dobrze zachowanych zbiorowiskach leśnych. Podawana z różnych regionów, ale obecnie najczęściej znajdowana w południowej i wschodniej Polsce (Bieszczady, Puszcza białowieska, Puszcza Knyszyńska).

Wartość użytkowa

Gatunek ginący, umieszczony na "Czerwonej Liście" jako porost zagrożonych wymarciem (EN). W Polsce podlega ścisłej ochronie.

Ciekawostki

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje jeszcze dość często. Jego plechy osiągają niejednokrotnie 0,5 m średnicy. Jednak i w tym regionie porost ten zanika. Głównym zagrożeniem jest dla niego modernizacja dróg i związane z tym masowe wycinanie starych drzew przydrożnych.

Wabnica kielichowata jest antropoporostem – gatunkiem pochodzenia obcego. Pierwotnie występował on w Europie południowej w naturalnych zbiorowiskach roślinnych. Znaczne wylesienie terenu i powstawanie nowych siedlisk antropogenicznych (drzewa przydrożne, sady, parki), stworzył dogodne dla tego gatunku warunki rozwoju także w środkowej, północnej i zachodniej części kontynentu.

Bibliografia

K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.

S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.

W. Fałtynowicz: Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012.

Linki zewnętrzne

http://en.wikipedia.org/wiki/Pleurosticta

http://species.wikimedia.org/wiki/Pleurosticta_acetabulum