Turówka leśna

Turówka leśna
Hierochloë australis
(Schrad.) Roem. & Schult.
Turówka leśna (po prawej)
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	turówka
Gatunek	turówka leśna
Synonimy
Hierochloë australis Roem. & Schult.

Turówka leśna (Hierochloë australis (Schrad.) Roem. & Schult.) – gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych (Poaceae)

Morfologia

Luźnokępkowa bylina z podziemnymi, krótkimi rozłogami. Liście do 6 mm szerokości, górne zazwyczaj bezblaszkowe. Źdźbło cienkie, wyprostowane. Kłoski zebrane w luźny kwiatostan typu wiecha, w liczbie od 20 do 35, trzykwiatowe; najwyższy kwiat w kłosku obupłciowy, pozostałe męskie, plewka dolna jednego z nich zakończona skręconą i zgiętą ością gałązki pod kłoskami owłosione; plewy obejmują cały kłosek, tępe, błoniaste. Okres kwitnienia przypada na kwiecień i maj. Owoc typu ziarniak. Roślina osiąga wysokość 30-60 (maksymalnie 80) cm.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje w Europie od Finlandii na północy po Włochy na południu. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach głównie w północno-wschodniej części kraju oraz nad dolną Wisłą, w południowo-wschodniej części Niziny Mazowiecko-Podlaskiej oraz na Lubelszczyźnie. Preferuje świeże gleby mineralne, najczęściej można go spotkać w borach mieszanych, acydofilnych dąbrowach oraz w borach sosnowych, rzadziej występuje również w grądach, buczynie pomorskiej i świetlistej dąbrowie.

Wartość użytkowa

Turówka leśna, podobnie jak turówka wonna (Hierochloë odorata (L.) P. Beauv.), to rośliny wydzielające podczas wysychania intensywny zapach kumaryny (turówka leśna zawiera mniej kumaryny przez co pachnie mniej intensywnie). Oba gatunki od dawna wykorzystywane są w przemyśle spirytusowym do produkcji smakowych wódek i likierów, w przemyśle kosmetycznym jako dodatek zapachowy do perfum i kremów oraz ze względu na właściwości lecznicze w przemyśle farmaceutycznym. Pozyskiwanie w tym celu roślin z ich stanowisk naturalnych powoduje zubożanie lub całkowity zanik niektórych stanowisk. Stąd też turówka leśna podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej. Gatunek ten umieszczony został także na Czerwonej Liście, w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V).

Ciekawostki

Zwyczajowa nazwa turówki leśnej (jak również turówki wonnej) to żubrówka. Żubrówka nie jest pokarmem żubrów, a nazwę taką rośliny te zawdzięczają wyłącznie pochodzeniu z „żubrowej puszczy”. Mimo, że zasadniczym elementem diety żubrów są trawy to należą one do innych rodzajów, np. trzcinnik. Pożywienie żubra stanowi ponad 370 gatunków roślin, spośród których, poza trawami, do najchętniej wybieranych należą: podagrycznik, pokrzywa zwyczajna, jaskier kosmaty i ostrożeń warzywny. Ponadto, żubry uwielbiają żołędzie i owoce buka. W czasie wiosny, kiedy jeszcze nie są widoczne młode pędy roślin, zwierzęta te zjadają chętnie korę i gałązki drzew liściastych.

Bibliografia

K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

Linki zewnętrzne

http://jezioro.com.pl/flora/okaz.html?id=944

http://pl.wikipedia.org/wiki/Turówka_leśna

http://www.zubry.com.pl/