Żurawina drobnolistkowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = ''Vaccinium microcarpum'' (Turcz. ex Rupr.) Schmalh. | |Lista synonimów = ''Vaccinium microcarpum'' (Turcz. ex Rupr.) Schmalh. | ||
}} | }} | ||
| − | '''Żurawina drobnolistkowa''' | + | '''Żurawina drobnolistkowa''' (żurawina drobnoowocowa) (''Oxycoccus microcarpus'' Turcz. ex Rupr.) – gatunek rośliny zaliczany wg różnych autorów do odrębnego rodzaju żurawina (''Oxycoccus'' Hill.) lub do sekcji w obrębie rodzaju borówka (''Vaccinium'' L.), należący do rodziny wrzosowatych (''Ericaceae''). |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | Status taksonomiczny zarówno rodzaju żurawina, jak i poszczególnych gatunków jest niepewny. W rodzaju tym wyodrębniano dawniej zwykle 4 gatunki, jednak po niedawnej rewizji taksonomicznej akceptowane są zwykle tylko 2 gatunki – północnoamerykańska żurawina wielkoowocowa (''Oxycoccus macrocarpus'' (Aiton) Pursh., ''Vaccinium macrocarpon'' Aiton) i żurawina błotna (''Oxycoccus palustris'' Pers., ''Vaccinium oxycoccus'' L.) | + | Status taksonomiczny zarówno rodzaju żurawina, jak i poszczególnych gatunków jest niepewny. W rodzaju tym wyodrębniano dawniej zwykle 4 gatunki, jednak po niedawnej rewizji taksonomicznej akceptowane są zwykle tylko 2 gatunki – północnoamerykańska żurawina wielkoowocowa (''Oxycoccus macrocarpus'' (Aiton) Pursh., ''Vaccinium macrocarpon'' Aiton) i żurawina błotna (''Oxycoccus palustris'' Pers., ''Vaccinium oxycoccus'' L.) rozprzestrzeniona na półkuli północnej. Oba gatunki występują w Polsce, pierwszy jako zadomowiony antropofit, drugi jako gatunek rodzimy. |
| + | |||
Żurawina drobnolistkowa, w przeciwieństwie do właściwej (wąsko ujętej) żurawiny błotnej, która jest tetraploidem, obejmuje rośliny diploidalne. | Żurawina drobnolistkowa, w przeciwieństwie do właściwej (wąsko ujętej) żurawiny błotnej, która jest tetraploidem, obejmuje rośliny diploidalne. | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | + | Żurawina drobnolistkowa to zimozielona, drobna i delikatna krzewinka (chamefit zdrewniały). Jednoroczne pędy długości do 60 cm ma nagie lub słabo owłosione. Łodyga pojedyncza, nierozgałęziona, cienka, płożąca. Liście na krótkich ogonkach, drobne, o długości (2)3-5(6) mm i szerokości (1)2-2,5(3) mm, trójkątno jajowate (w zarysie trójkątne, z rozszerzonej nasady zwężające się ku wierzchołkowi) całobrzegie, na szczycie ostre, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, od spodu sinobiałe z woskowym nalotem. | |
| + | |||
| + | Kwiaty małe, wyrastające najczęściej pojedynczo (lub 2-3) na nagich (lub wyjątkowo z pojedynczymi włoskami) szypułkach z nagimi, jajowato-lancetowatymi podkwiatkami osadzonymi poniżej połowy długości szypułki, niekiedy nawet blisko nasady (w dolnej części szypułek). Kwitnienie od maja do sierpnia. Owocem jest jagoda szerokości 5-7 mm, o kształcie jajowatym do gruszkowatego, barwy czerwonej do ciemnoczerwonej, wielonasienna. | ||
| + | |||
Rozmnaża się generatywnie przez nasiona oraz wegetatywnie przez odłogi (ukorzenione pędy). | Rozmnaża się generatywnie przez nasiona oraz wegetatywnie przez odłogi (ukorzenione pędy). | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 35: | Linia 39: | ||
Żurawina drobnolistkowa dostarcza jadalnych jagód, z których wyrabia się galaretki i sos żurawinowy stanowiący tradycyjny dodatek do dziczyzny i indyka. Jej owoce są jednak znacznie mniejsze i mniej wartościowe niż owoce żurawiny wielkoowocowej. | Żurawina drobnolistkowa dostarcza jadalnych jagód, z których wyrabia się galaretki i sos żurawinowy stanowiący tradycyjny dodatek do dziczyzny i indyka. Jej owoce są jednak znacznie mniejsze i mniej wartościowe niż owoce żurawiny wielkoowocowej. | ||
| − | + | Jest rośliną rzadką, zagrożoną i ustępującą. Gatunek jest w Polsce narażony na wymarcie (kategoria V na Czerwonej Liście). | |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
Żurawina wielkoowocowa jest jednym z nielicznych gatunków roślin jagodowych, których zbiór został kompletnie zmechanizowany. Dla wielkoobszarowych plantacji na kontynencie amerykańskim opracowano dwie metody zmechanizowanego zbioru owoców żurawiny: przy użyciu wody oraz na sucho. | Żurawina wielkoowocowa jest jednym z nielicznych gatunków roślin jagodowych, których zbiór został kompletnie zmechanizowany. Dla wielkoobszarowych plantacji na kontynencie amerykańskim opracowano dwie metody zmechanizowanego zbioru owoców żurawiny: przy użyciu wody oraz na sucho. | ||
| − | Większość areału upraw żurawiny wielkoowocowej jest zbierana | + | |
| + | Większość areału upraw żurawiny wielkoowocowej jest zbierana na mokro. Odpowiednio usytuowane plantacje są jesienią zalewane wodą na głębokość około 20-50 cm. Przy użyciu specjalnych maszyn owoce są strącane z krzewinek i wypływają na powierzchnie wody. Następnie jagody są zgarniane w stronę taśmowego przenośnika ładującego żurawinę wprost na ciężarówki. Tak zbierane owoce z racji dłuższego kontaktu z wodą trafiają bezpośrednio do zakładów przetwórczych. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [http://jezioro.com.pl/flora/okaz.html?id=981 jezioro.com.pl] [22.04.2014]<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Żurawina pl.wikipedia.org, żurawina] [22.04.2014]<br/> | ||
| + | [http://zurawina.net/index.php/zurawina/zbior-zurawiny/ zurawina.net] [22.04.2014]<br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | K. | + | Zarzycki K., Szeląg Z., ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland'', red. Z. Mirek, W. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szelag, Kraków 2006, s. 11-20. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] | ||
Wersja z 13:56, 8 lip 2014
| Żurawina drobnolistkowa | |
| | |
| Oxycoccus microcarpus | |
| Turcz. ex Rupr. | |
 Żurawina drobnolistkowa | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | wrzosowce |
| Rodzina | wrzosowate |
| Rodzaj | żurawina |
| Gatunek | żurawina drobnolistkowa |
| Synonimy | |
| Vaccinium microcarpum (Turcz. ex Rupr.) Schmalh. | |
Żurawina drobnolistkowa (żurawina drobnoowocowa) (Oxycoccus microcarpus Turcz. ex Rupr.) – gatunek rośliny zaliczany wg różnych autorów do odrębnego rodzaju żurawina (Oxycoccus Hill.) lub do sekcji w obrębie rodzaju borówka (Vaccinium L.), należący do rodziny wrzosowatych (Ericaceae).
Status taksonomiczny zarówno rodzaju żurawina, jak i poszczególnych gatunków jest niepewny. W rodzaju tym wyodrębniano dawniej zwykle 4 gatunki, jednak po niedawnej rewizji taksonomicznej akceptowane są zwykle tylko 2 gatunki – północnoamerykańska żurawina wielkoowocowa (Oxycoccus macrocarpus (Aiton) Pursh., Vaccinium macrocarpon Aiton) i żurawina błotna (Oxycoccus palustris Pers., Vaccinium oxycoccus L.) rozprzestrzeniona na półkuli północnej. Oba gatunki występują w Polsce, pierwszy jako zadomowiony antropofit, drugi jako gatunek rodzimy.
Żurawina drobnolistkowa, w przeciwieństwie do właściwej (wąsko ujętej) żurawiny błotnej, która jest tetraploidem, obejmuje rośliny diploidalne.
Spis treści
Morfologia
Żurawina drobnolistkowa to zimozielona, drobna i delikatna krzewinka (chamefit zdrewniały). Jednoroczne pędy długości do 60 cm ma nagie lub słabo owłosione. Łodyga pojedyncza, nierozgałęziona, cienka, płożąca. Liście na krótkich ogonkach, drobne, o długości (2)3-5(6) mm i szerokości (1)2-2,5(3) mm, trójkątno jajowate (w zarysie trójkątne, z rozszerzonej nasady zwężające się ku wierzchołkowi) całobrzegie, na szczycie ostre, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, od spodu sinobiałe z woskowym nalotem.
Kwiaty małe, wyrastające najczęściej pojedynczo (lub 2-3) na nagich (lub wyjątkowo z pojedynczymi włoskami) szypułkach z nagimi, jajowato-lancetowatymi podkwiatkami osadzonymi poniżej połowy długości szypułki, niekiedy nawet blisko nasady (w dolnej części szypułek). Kwitnienie od maja do sierpnia. Owocem jest jagoda szerokości 5-7 mm, o kształcie jajowatym do gruszkowatego, barwy czerwonej do ciemnoczerwonej, wielonasienna.
Rozmnaża się generatywnie przez nasiona oraz wegetatywnie przez odłogi (ukorzenione pędy).
Rozmieszczenie i ekologia
W Polsce występuje na torfowiskach wysokich i przejściowych.
Wartość użytkowa
Roślina lecznicza.
Żurawina drobnolistkowa dostarcza jadalnych jagód, z których wyrabia się galaretki i sos żurawinowy stanowiący tradycyjny dodatek do dziczyzny i indyka. Jej owoce są jednak znacznie mniejsze i mniej wartościowe niż owoce żurawiny wielkoowocowej.
Jest rośliną rzadką, zagrożoną i ustępującą. Gatunek jest w Polsce narażony na wymarcie (kategoria V na Czerwonej Liście).
Ciekawostki
Żurawina wielkoowocowa jest jednym z nielicznych gatunków roślin jagodowych, których zbiór został kompletnie zmechanizowany. Dla wielkoobszarowych plantacji na kontynencie amerykańskim opracowano dwie metody zmechanizowanego zbioru owoców żurawiny: przy użyciu wody oraz na sucho.
Większość areału upraw żurawiny wielkoowocowej jest zbierana na mokro. Odpowiednio usytuowane plantacje są jesienią zalewane wodą na głębokość około 20-50 cm. Przy użyciu specjalnych maszyn owoce są strącane z krzewinek i wypływają na powierzchnie wody. Następnie jagody są zgarniane w stronę taśmowego przenośnika ładującego żurawinę wprost na ciężarówki. Tak zbierane owoce z racji dłuższego kontaktu z wodą trafiają bezpośrednio do zakładów przetwórczych.
Zobacz też
jezioro.com.pl [22.04.2014]
pl.wikipedia.org, żurawina [22.04.2014]
zurawina.net [22.04.2014]
Bibliografia
Zarzycki K., Szeląg Z., Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Z. Mirek, W. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szelag, Kraków 2006, s. 11-20.
