Brodaczka

Brodaczka
Usnea
Dill. ex Adans.
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby workowe
Klasa	miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd	misecznicowce
Rodzina	tarczownicowate
Rodzaj	brodaczka
Synonimy

Brodaczka (Usnea Dill. ex Adans.) – rodzaj zlichenizowanych grzybów workowych (porostów) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).

Brodaczka kędzierzawa

Plecha

Krzaczkowata, zwisająca lub odstająca od podłoża, złożona z obłych, zwykle rozgałęzionych gałązek. W środku gałązek znajduje się rdzeń (walec osiowy), bardzo elastyczny i odporny na zerwanie. Na świecie znanych jest około 860 gatunków, w Polsce stwierdzono około 50. Do najczęściej spotykanych obecnie w Polsce gatunków można zaliczyć: brodaczkę zwyczajną Usnea filipendula, brodaczkę kępkową U. hirta i brodaczkę kędzierzawą U. subfloridana.

Rozmieszczenie i ekologia

Brodaczki rosną przede wszystkim na korze drzew jako epifity. Wyjątkowo spotyka się niektóre gatunki na martwym drewnie. Charakterystycznym dla tych organizmów siedliskiem są różnego typu lasy. Niektóre gatunki wykazują szczególne przywiązanie do starych lasów o charakterze naturalnym (relikty puszczańskie).

Zagrożenia

Brodaczki to porosty wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, ginące w całej Europie. Wszystkie gatunki z rodzaju brodaczka Usnea objęte są w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jednocześnie, są porostami zagrożonymi wymarciem, poszczególnym gatunkom przypisano jednak różne kategorie zagrożenia. Duża część spośród gatunków podanych z Polski już prawdopodobnie wyginęła (kategoria EX na "Czerwonej Liście"). Gatunki z tego rodzaju odgrywają ważną rolę w bioindykacji i monitoringu środowiska.

Ciekawostki

Za największy (najdłuższy) porost świata uznaje się niekiedy brodaczkę najdłuższą Usnea longissima, która osiąga do 10 m długości. Gatunek ten rósł w przeszłości także w Polsce: w Karpatach, Puszczy Białowieskiej i Puszczy Boreckiej.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Usnea [20.04.2014]
mycobank.org [20.04.2014]

Bibliografia

K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.

S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski, Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89, 2006.

Fałtynowicz Wiesław, Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów, Warszawa, 2012.