Mazurska chata drewniana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) (→Linki zewnętrzne) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
''' Mazurska chata drewniana ''' – inaczej chałupa, dom wiejski z drewna zbudowany na [[Mazury|Mazurach]]. | ''' Mazurska chata drewniana ''' – inaczej chałupa, dom wiejski z drewna zbudowany na [[Mazury|Mazurach]]. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | {{Galeria|Nazwa=Mazurska chata drewniana|wielkość=290|pozycja=right | ||
| + | |Plik:Mazurska chata drewniana.jpg|Mazurska chata drewniana dwudzielna z częścią inwentarzową z Gązwy na Mazurach z przełomu XVIII i XIX w. w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f6/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_009.JPG/ wikimedia.org], [07.12.2013] | ||
| + | }} | ||
== Występowanie == | == Występowanie == | ||
Model chaty drewnianej występujący na terenie [[Mazury|Mazur]] do końca XIX w., zaliczany do [[Tradycyjne budownictwo ludowe na Warmii i Mazurach|tradycyjnego budownictwa ludowego na Warmii i Mazurach]]. | Model chaty drewnianej występujący na terenie [[Mazury|Mazur]] do końca XIX w., zaliczany do [[Tradycyjne budownictwo ludowe na Warmii i Mazurach|tradycyjnego budownictwa ludowego na Warmii i Mazurach]]. | ||
| Linia 13: | Linia 16: | ||
Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane. Dziś zachowane chaty mazurskie można oglądać w nielicznych miejscowościach, ale można zwiedzić [[lkwim:Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku|Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku]], gdzie zebrano i wystawiono dla zwiedzających charakterystyczne dla [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] przykłady budownictwa ludowego. | Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane. Dziś zachowane chaty mazurskie można oglądać w nielicznych miejscowościach, ale można zwiedzić [[lkwim:Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku|Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku]], gdzie zebrano i wystawiono dla zwiedzających charakterystyczne dla [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] przykłady budownictwa ludowego. | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Wersja z 18:56, 23 sty 2015
Mazurska chata drewniana – inaczej chałupa, dom wiejski z drewna zbudowany na Mazurach.
![Mazurska chata drewniana dwudzielna z częścią inwentarzową z Gązwy na Mazurach z przełomu XVIII i XIX w. w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,źródło:wikimedia.org, [07.12.2013]](/index.php/Plik:Mazurska_chata_drewniana.jpg)
Mazurska chata drewniana dwudzielna z częścią inwentarzową z Gązwy na Mazurach z przełomu XVIII i XIX w. w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,
źródło:wikimedia.org, [07.12.2013]
Spis treści
Występowanie
Model chaty drewnianej występujący na terenie Mazur do końca XIX w., zaliczany do tradycyjnego budownictwa ludowego na Warmii i Mazurach.
Opis
W pierwszej połowie XVII w. szeroko frontowe chaty mazurskie charakteryzowała asymetryczność dwóch części: inwentarzowej i mieszkalnej. Przez długi czas uboższe niż warmińskie chaty mazurskie były jednoizbowe z poddaszem wykorzystywanym jako spichlerz. Podział izby mieszkalnej na pomieszczenia wprowadzano stopniowo na przełomie XVIII i XIX w..
Tak jak na Warmii, dachy chat mazurskich pokryte były trzciną lub słomą, a kąt dachu wynosił około 45 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje trójdzielne (chałupy symetryczne, szerokofrontowe) oraz nowe materiały, w tym kamienną podmurówkę oraz ogniotrwałe pokrycie dachu, np. dachówką, eternitem, blachą czy papą.
Wnętrze typowej chaty mazurskiej, w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli, składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była zazwyczaj czarna kuchnia – komin otoczony pozostałymi pomieszczeniami. Wejście przez sień znajdowało się zazwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły zielone lub bordowe okiennice, czasem niebieskie i brązowe. Mazurskie chaty od warmińskich wyróżnia ją mniejsza ilość detali architektonicznych.
Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane. Dziś zachowane chaty mazurskie można oglądać w nielicznych miejscowościach, ale można zwiedzić Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku, gdzie zebrano i wystawiono dla zwiedzających charakterystyczne dla Warmii i Mazur przykłady budownictwa ludowego.
Bibliografia
Pokropek Marian, Osadnictwo i budownictwo, w: Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, red. J. Burszta, Wrocław 1976, s. 111-181.
Linki zewnętrzne
Muzeum Budownictwa Ludowego-Parku Etnograficznego w Olsztynku [22.12.2013]
