Mazurska chata drewniana

Mazurska chata drewniana – model chaty drewnianej występujący na terenie Mazur do końca XIX w..

Mazurska chata drewniana dwudzielna z częścią inwentarzową z Gązwy na Mazurach z przełomu XVIII i XIX w. w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,
źródło:wikimedia.org, dostęp 7. grudnia 2013

Historia

W pierwszej poł. XVII w. szeroko frontowe chaty mazurskie charakteryzowała asymetryczność dwóch części: inwentarzowej i mieszkalnej. Przez długi czas uboższe niż warmińskie, chaty mazurskie były jednoizbowe z poddaszem wykorzystywanym jako spichlerz. Podział izby mieszkalnej na pomieszczenia wprowadzano stopniowo na przełomie XVIII i XIX w.. Tak jak na Warmii dach pokryty był trzciną lub słomą, a kąt dachu wynosił około 45 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje - chałupy symetryczne-szerokofrontowe – trójdzielne, oraz materiały np. kamienną podmurówkę oraz ogniotrwałe pokrycie dachu np dachówką, eternitem, blachą, czy papą. Wnętrze typowej chaty warmińskiej w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była za zwyczaj czarna kuchnia – komin, którą otaczały pozostałe pomieszczenia. Wejście przez sień znajdowało się za zwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły zielone lub bordowe okiennice, czasem niebieskie i brązowe. | Mazurskie chaty od warmińskich wyróżnia mniejsza ilość detali architektonicznych. Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane.

Bibliografia

Pokropek Marian, Osadnictwo i budownictwo, w: Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, red. J. Burszta, Wrocław 1976, s. 111-181.