Jabłonka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Ludzie związani z miejscowością:)
Linia 8: Linia 8:
 
  |dopełniacz wsi        = Jabłonki   
 
  |dopełniacz wsi        = Jabłonki   
 
  |zdjęcie              = Jabłonka1.jpg  
 
  |zdjęcie              = Jabłonka1.jpg  
  |opis zdjęcia          = Jabłonka, źródło:http://wrota.warmia.mazury.pl/nidzica_gmina_miejsko_wiejska/Turystyka/Baza-turystyczna/Frajda.html, 12.09.2013.   
+
  |opis zdjęcia          = Jabłonka, źródło: http://wrota.warmia.mazury.pl, 12.09.2013.   
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = nidzicki
 
  |powiat                = nidzicki
 
  |gmina                = Nidzica
 
  |gmina                = Nidzica
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>''' Jabłonka'''</big> (niem. Jablonken, od 1938 r. Seehag) – wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat nidzicki| powiecie nidzickim]], w [[gmina Nidzica |gminie Nidzica]]. W latach 1975–1998 miejscowość przynależała administracyjnie do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]].
+
<big>''' Jabłonka'''</big> (niem. Jablonken, od 1938 r. Seehag) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat nidzicki| powiecie nidzickim]], w [[gmina Nidzica |gminie Nidzica]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]].
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 37: Linia 37:
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
  
Jabłonka położona jest na brzegu [[Jezioro Omulew |Jeziora Omulew]] oraz na skraju lasów [[Puszcza Napiwodzko - Ramuckiej |Puszczy Napiwodzko - Ramuckiej]]. Miejscowość leży na terenie [[gmina Nidzica |gminy Nidzica]], przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19.000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.
+
Jabłonka położona jest na brzegu [[Jezioro Omulew |Jeziora Omulew]] oraz na skraju lasów [[Puszcza Napiwodzko - Ramuckiej |Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej]]. Miejscowość leży na terenie [[gmina Nidzica |gminy Nidzica]], przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19 000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne: żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
=== Dzieje miejscowości ===
  
Osada istniała już przed 1411 r. Wiadomo również, że w 1438 r. lokowano tutaj wieś czynszową na 33 łanach. Nie znana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1756 r. Jabłonka obejmowała 23 łany i 15 mórg. Ziemię posiadało 18 chłopów. W tym okresie sołtysem był Samuel Rogalla. W latach 1737 – 1740 założono w Jabłonce szkołę. W wyniku akcji germanizacyjnej nazwa miejscowości została zastąpiona na Seehag. Liczba mieszkańców w kolejnych latach wyglądała następująco: w 1817 r. – 162, w 1846 r. – 290, w 1858 r. – 351, w 1867 r. – 543, w 1871 r. – 573, w 1885 r. – 663, w 1895 r. – 651, w 1905 r. – 639, w 1910 r. – 641, w 1939 r. – 669 . Liczba domów zaś wynosiła w 1817 r. – 32, w 1846 r. – 41, w 1858 r. – 62, w 1871 r. – 106, w 1885 r. – 116, w 1895 r. – 120, w 1905 r. – 122, w 1910 r. – 123 .
+
W XV w. na terenie dzisiejszej wsi istniała osada. W 1438 r. lokowano tutaj wieś czynszową na 33 [[łan| łanach]]. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1756 r. teren Jabłonki obejmował 23 [[łan| łany]] i 15 [[morga| mórg]]. W XVIII w. ziemię posiadało 18 chłopów. W tym okresie sołtysem był Samuel Rogalla. W latach 1737–1740 założono w Jabłonce szkołę.
W XIX w. Jabłonka była [[wieś szkatułowa| wsią szkatułkową]] i obejmowała 3325 mórg. W II poł XIX do mieszkańców Jabłonki zaliczano także osadników z [[Wikno| Wikna]]. Obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał [[parafia w Nidzicy Kościoła Ewangelicko - Augsburskiego |parafii w Nidzicy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego]]. Nie zachowały się informacje o kształcie zabudowy wsi.
 
  
 +
<br/>
 +
 +
W XIX w. Jabłonka była [[wieś szkatułowa| wsią szkatułkową]] z terenem 3325 [[morga| mórg]]. W II poł. XIX do mieszkańców Jabłonki zaliczano także osadników z [[Wikno| Wikna]]. 
 +
 +
<br/>
 +
 +
W 1817 r. we wsi mieszkały 162 osoby, w 1846 r. – 290, w 1858 r. – 351, w 1867 r. – 543, w 1871 r. – 573, w 1885 r. – 663, w 1895 r. – 651, w 1905 r. – 639, w 1910 r. – 641, w 1939 r. – 669. W 1817 r. były tu 32 domy, w 1846 r. – 41, w 1858 r. – 62, w 1871 r. – 106, w 1885 r. – 116, w 1895 r. – 120, w 1905 r. – 122, w 1910 r. – 123.
 +
 +
 +
Obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał [[Parafia w Nidzicy Kościoła Ewangelicko - Augsburskiego |Parafii w Nidzicy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego]].
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 54: Linia 63:
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
=== Ludzie związani z miejscowością===
  
Ze wsią związana jest postać [[Krzysztof Hartknoch |Krzysztofa Hartknoch]] – historyka, profesora gimnazjum toruńskiego i uniwersytetu w [[Królewiec |Królewcu]]. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest [[Piotr Ziemski]].  
+
Ze wsią związana jest postać [[Krzysztof Hartknoch |Krzysztofa Hartknoch]] – historyka, profesora gimnazjum toruńskiego i uniwersytetu w [[Królewiec |Królewcu]]. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Piotr Ziemski]].  
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Zabytki: ===
+
=== Zabytki===
  
W Jabłonce zachowały się: zabudowa od XIX do lat 30 XX w., [[cmentarz ewangelicki]] z końca XIX w., budynek szkoły.  
+
W Jabłonce zachowały się: zabudowa z XIX/XX w., [[cmentarz ewangelicki]] z końca XIX w., budynek szkoły.  
  
  
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia: ===
+
=== Bibliografia===
  
 
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, 960 ss.  
 
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, 960 ss.  

Wersja z 10:28, 9 lis 2013


Jabłonka

Jabłonka, źródło: http://wrota.warmia.mazury.pl, 12.09.2013.
Jabłonka, źródło: http://wrota.warmia.mazury.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nidzicki
Gmina Nidzica
Sołectwo Jabłonka
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Jabłonka
Jabłonka
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Jabłonka
Jabłonka
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jabłonka (niem. Jablonken, od 1938 r. Seehag) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Jabłonka położona jest na brzegu Jeziora Omulew oraz na skraju lasów Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej. Miejscowość leży na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19 000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne: żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Dzieje miejscowości

W XV w. na terenie dzisiejszej wsi istniała osada. W 1438 r. lokowano tutaj wieś czynszową na 33 łanach. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1756 r. teren Jabłonki obejmował 23 łany i 15 mórg. W XVIII w. ziemię posiadało 18 chłopów. W tym okresie sołtysem był Samuel Rogalla. W latach 1737–1740 założono w Jabłonce szkołę.


W XIX w. Jabłonka była wsią szkatułkową z terenem 3325 mórg. W II poł. XIX do mieszkańców Jabłonki zaliczano także osadników z Wikna.


W 1817 r. we wsi mieszkały 162 osoby, w 1846 r. – 290, w 1858 r. – 351, w 1867 r. – 543, w 1871 r. – 573, w 1885 r. – 663, w 1895 r. – 651, w 1905 r. – 639, w 1910 r. – 641, w 1939 r. – 669. W 1817 r. były tu 32 domy, w 1846 r. – 41, w 1858 r. – 62, w 1871 r. – 106, w 1885 r. – 116, w 1895 r. – 120, w 1905 r. – 122, w 1910 r. – 123.


Obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał Parafii w Nidzicy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.


Gospodarka

We wsi istnieją gospodarstwa agroturystyczne oraz ranczo.


Ludzie związani z miejscowością

Ze wsią związana jest postać Krzysztofa Hartknoch – historyka, profesora gimnazjum toruńskiego i uniwersytetu w Królewcu. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Piotr Ziemski.

Zabytki

W Jabłonce zachowały się: zabudowa z XIX/XX w., cmentarz ewangelicki z końca XIX w., budynek szkoły.



Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, 960 ss.

Wijaczka Jacek,Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

Zielińska Agnieszka,Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 203 - 267.



Zobacz też

Kinlis (dyskusja) 10:21, 3 wrz 2013 (CEST)