Komitet Wojewódzki PZPR w Olsztynie

Komitet Wojewódzki PZPR w Olsztynie
Rodzaj organizacji	partia polityczna
Rok założenia	1948

Komitet Wojewódzki PZPR w Olsztynie [KW PZPR Olsztyn] właśc.: Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Olsztynie.

Historia

KW PZPR Olsztyn został powołany na posiedzeniu w dniu 23 grudnia 1948 r. Jego władze aż do czasu I konferencji sprawozdawczo wyborczej (czerwiec 1949 r.) nie pochodziły z wyborów, lecz były efektem odgórnych ustaleń. Stanowisko I sekretarza objął Paweł Wojas, II sekretarza - Bronisław Jachimowicz. Poza nimi w skład egzekutywy weszli: Zbigniew Kieresiński, Albin Kozłowski, Julian Kuc, Stanisław Lange, Mieczysław Moczar, Henryk Palka, Marian Poloński, Zofia Staros i Kazimierz Szewczyk. W skład Komitetu weszło 31 osób.
Przez cały okres swojego istnienia, KW PZPR Olsztyn był władzą zwierzchnią wojewódzkiej organizacji partyjnej. Zmieniał się jednak kształt podległych struktur (ogniw) partyjnych. W latach 1948-1975 strukturami podlegającymi bezpośrednio KW były ogniwa II instancji, czyli komitety powiatowe. W latach 1948-1950 olsztyńskiemu KW podlegało 18 komitetów powiatowych (KP PZPR w Bartoszycach, Biskupcu,Braniewie, Giżycku, Górowie Iławeckim, Iławie, Kętrzynie, Lidzbarku Warmińskim, Morągu, Mrągowie, Nidzicy, Olsztynie (Barczewie), Ostródzie, Pasłęku, Piszu, Szczytnie, Węgorzewie oraz KM PZPR Olsztyn). W marcu 1950 r. doszły do tego KP PZPR w Działdowie i Nowym Mieście Lubawskim. W 1961 r. zlikwidowano KP PZPR Górowo Iławeckie. w lutym 1962 r. zlikwidowano KP PZPR Olsztyn i KM PZPR Olsztyn tworząc w ich miejsce KMiP PZPR Olsztyn.
Od czerwca 1975 r. ogniwami bezpośrednio podlegającymi KW były komitety miejskie, gminne oraz miejsko-gminne.Po ustabilizowaniu się struktur (tj. po 1977 r.), KW podlegało 13 komitetów miejskich, 13 miejsko-gminnych i 40 gminnych.
Członkostwo: zgodnie z ustaleniami z 1948 r., członkami PZPR zostali wszyscy członkowie PPS i PPR, którzy złożyli ankiety będące formą deklaracji politycznej. W późniejszym okresie o przynależności do partii decydowały podstawowe organizacje partyjne.

Członkowie i kandydaci KW PZPR Olsztyn w latach 1948-1988

Rok	członkowie i kandydaci
1948	30 926
1950	34 804
1960	30 209
1970	65 829
1980	55 276
1988	43 046

Organizacja wewnętrzna

Najważniejszym organem wojewódzkiej organizacji partyjnej były konferencje partyjne. Najistotniejszym ich rodzajem były konferencje sprawozdawczo-wyborcze, na których powoływano władze partyjne: komitet i komisję kontroli partyjnej.
Wojewódzkie konferencje partyjne w Olsztynie w latach 1948-1990:

• I konferencja sprawozdawczo - wyborcza 12-13 czerwiec 1949 r.
• II konferencja sprawozdawczo - wyborcza 8-9 lipiec 1950 r.
• III konferencja sprawozdawczo - wyborcza 18-19 kwiecień 1953 r.
• IV konferencja sprawozdawczo - wyborcza 2-3 październik 1954 r.
• V konferencja sprawozdawczo - wyborcza 28-29 grudzień 1955 r.
• VI konferencja sprawozdawczo - wyborcza 10-11 grudzień 1956 r.
• VIII konferencja sprawozdawczo - wyborcza 13- 14 luty 1960 r.
• IX konferencja sprawozdawczo - wyborcza 13-14 kwiecień 1962 r.
• X konferencja sprawozdawczo - wyborcza 8-9 stycznia 1965 r.
• XI konferencja sprawozdawczo - wyborcza 10-11 luty 1967 r.
• XII konferencja sprawozdawczo - wyborcza 18-19 luty1969 r.
• XIII konferencja sprawozdawczo - wyborcza 10-11 marzec 1971 r.
• XIV konferencja sprawozdawczo - wyborcza 17 marzec 1973 r.
• XV konferencja sprawozdawczo - wyborcza 28 luty 1975 r.
• XVI konferencja sprawozdawczo - wyborcza 20 styczeń 1978 r.
• XVII konferencja sprawozdawczo - wyborcza 17 grudzień 1979 r.
• XVIII konferencja sprawozdawczo-wyborcza 30-31 maj 1981 r.
• XIX konferencja sprawozdawczo-wyborcza 14 styczeń 1984 r.
• XX konferencja sprawozdawczo - wyborcza 11 październik 1986 r.

Komitet Wojewódzki był strukturą o dualnym charakterze: stanowił jednocześnie ciało o typie ustawodawczym i organ zarządzający (administracyjny).

Plena

Funkcję 'ustawodawczą' KW pełnił poprzez posiedzenia plenarne. Odbywały się one średnio co trzy miesiące - w okresie od 28 grudnia 1948 r. do 13 listopada 1989 r. plenum olsztyńskiego KW zbierało się 234 razy. Plena działały w kadencjach trwających na ogół 2-3 lata. Liczebność tego organu była bardzo zróżnicowana: od 31 członków w kadencji 1949-1950 do 122 członków w kadencji 1984-1986. W sumie w latach 1948-1990 funkcję członka plenum pełniło 909 osób.
Organami wewnętrznymi plenum były komisje stałe oraz problemowe (np. w 1957 r. były to komisje: rolna; obrotu towarowego; komunikacyjna; ds. budownictwa; ds. przemysłu; oświatowa; ds. narodowościowych; ds. kultury; ds. młodzieży). Nazwy komisji ulegały zmianom, ale stała była tendencja do dublowania komisji funkcjonujących w równoległej Wojewódzkiej Radzie Narodowej.

Działalność

...

I sekretarz

Funkcję I sekretarza KW PZPR Olsztyn sprawowali:

• Wojas Paweł (1948-1950)
• Bendek Bolesław (1950-1952)
• Krupa Stanisław (1952-1953)
• Klecha Jan (1953-1956)
• Tomaszewski Stanisław (1956-1969)
• Białkowski Tadeusz (1969-1971)
• Buziński Józef (1971-1975)
• Kłonica Leon (1975-1977)
• Wojnowski Edmund (1977-1981)
• Białecki Zbigniew (1981)
• Mokrzyszczak Włodzimierz (1981)
• Laskowski Jan (1981-1986)
• Jelski Tadeusz (1986-1989)
• Szeląg Leon (1989-1990)

Ciekawostki

...

Bibliografia

MTKorejwo, PZPR na Warmii i Mazurach 1948-1990. Struktury, organizacja, ludzie. Oddziaływanie na zinstytucjonalizowane formy życia społecznego, Olsztyn 2011

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Olsztynie, zespół nr 1141