Widlicz spłaszczony

Widlicz spłaszczony
Diphasiastrum complanatum
(L.) Holub
Widlicz spłaszczony. Źródło: [2]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	widłaki
Klasa	widłaki jednakozarodnikowe
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widlicz
Gatunek	widlicz spłaszczony
widłak spłaszczony, zeglej spłaszczony
Lycopodium complanatum L., Diphasium complanatum Rothm.

Widlicz spłaszczony (Diphasiastrum complanatum (L.) Holub.) – gatunek rośliny należący do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae), rzędu widłakowców (Lycopodiales).

Morfologia

Widlicz spłaszczony jest rośliną wieloletnią wykształcającą pęd płożący się nad ziemią lub płytko pod ziemią, o długości ok. 1 m. Wyrastają z niego dychotomicznie, wielokrotnie rozwidlone pędy nadziemne osiągające wysokość do 40 cm. Odcinki końcowe pędów wachlarzowato rozpostarte, o grzbietobrzusznej symetrii. Ich grzbietowa strona ma kolor trawiastozielony, nie jest pokryta woskiem. Pędy zewnętrznie podobne do gałązek cyprysu. Liście wegetatywne drobne, lancetowate, ułożone parami nakrzyżlegle. Boczne liście wyraźnie odstające, liście na spodniej stronie pędów bardzo małe (ok. 0,2 średnicy pędu). Liście zarodnionośne zebrane w kłosy ułożone po 2-6 na długiej rozwidlonej szypułce. Liście zarodnikonośne bardzo szerokie, okrągławe, krótko zaostrzone, nagie z błoniastym brzegiem. Zarodnikuje od lipca do września.

Rozmieszczenie i ekologia

Widlicz spłaszczony występuje w środkowej i północnej Europie, w północnej i zachodniej Ameryce Północnej, w Małej Azji i niektórych innych rejonach Azji. W Polsce na całym terenie kraju, ale jest rośliną rzadką, szczególnie na nizinach. Preferuje umiarkowanie zacienione bory sosnowe. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Dicrano-Pinion.
W województwie warmińsko–mazurskim gatunek został odnotowany w Rezerwacie Jezioro Nidzkie.

Wartość użytkowa

Cała roślina ma własności trujące. Zawiera trujące alkaloidy: annotynę, likopodynę.
Gatunek rzadki, objęty w Polsce ochroną częściową.

Ciekawostki

Zarodniki widłaków używane były do produkcji zasypki dla niemowląt, zasypki na rany, otaczania pigułek z lekarstwem. Ze względu na ich łatwopalność, stosowano je do wywoływania efektów specjalnych w teatrach, a także do czyszczenia kominów. W lecznictwie ludowym był wykorzystywany do zwalczania wszy i innych pasożytów. Zarodników widłaków używano w odlewnictwie do wysypywania form odlewniczych dzwonów.

Zobacz też

Widlicz spłąszczony, pl.wikipedia.org [10.12.2014]
pnbt.com.pl [10.12.2014]
siedliska.gios.gov.pl [10.12.2014]

Bibliografia

Rutkowski L., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa 2006.