Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe
LZS(Ludowe Zespoły Sportowe)
| Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie LZS | |
| | |
| Pełna nazwa klubu | Ludowe Zespoły Sportowe |
| Data założenia | 1947 |
| Adres | Siedziba Olsztyn, ul. Kołobrzeska 13 |
Ludowe Zespoły Sportowe odegrały w rozwoju kultury fizycznej na Warmii i Mazur ogromna rolę. Kluby wiejskie i małych środowisk miejskich wychowały wielu znakomitych zawodników – medalistów olimpijskich, mistrzostwa świata i Europy. W tym regionie rola LZS była szczególna. Obok rodzimych mieszkańców tych terenów, przybyli tu rolnicy z Wileńszczyzny, Lwowskiego, Nowogródzkiego, słowem całego szeregu wsi i miasteczek, które po II wojnie światowej znalazły się poza granicami Polski. Zamieszkała tu także znaczna część przesiedleńców z akcji „Wisła”, a więc ludność pochodzenia ukraińskiego. Sport stał się nie tylko naturalnym sposobem spędzania wolnego czasu, ale był ważnym czynnikiem integracyjnym. Pionierami życia sportowego po wojnie na wsi byli: Nartowski (nikt nie potrafi przypomnieć sobie imienia tego działacza), Eugeniusz Turowski, Jan Rabczyński i Jadwiga Tomkiewicz. W 1947 roku w Olsztyńskiem istniały 23 LZS, które skupiały 326 członków. W 1951 roku tych ogniw było już 510, a członków ponad 14 tysięcy. Na początku lat 50–tych XX. w rozpoczęło się cykliczne współzawodnictwo sportowe. Jako pierwsze zorganizowały się sekcje piłkarskie. Powstały pierwsze obiekty sportowe – głównie stadiony, najwcześniej w: Stawigudzie, Wydminach i Kurzętniku.
Największy i najbardziej dynamiczny rozwój ruchu LZS następował w powiatach: giżyckim, ostródzkim i iławskim. Z czasem rozszerzał się wachlarz dyscyplin. Ponieważ piłkarze LZS nie mogli dorównać rywalom z większych miast zaczęły się rozwijać inne sporty szczególnie: lekka atletyka, podnoszenie ciężarów, kolarstwo, boks, jeździectwo, zapasy i tenis stołowy.
Do lat 90-tych XX wielu sport LZS w kraju oraz na Warmii i Mazurach rozwijał się prężnie mając duże wsparcie z Ministerstwa Kultury Fizycznej i Turystyki, Ministerstwa Rolnictwa, a także ze strony władz lokalnych. Przy wielkich przedsiębiorstwach rolniczych i placówkach oświatowych powstawały mocne klubu z nowoczesną infrastrukturą (Agrokompleks Kętrzyn, Orzeł Karolewo). To pozwalało na intensywną pracę szkoleniową, organizację imprez masowych. Pierwszymi sportowcami wybujającymi się ponad przeciętność byli: Marceli Mielka z Iławy, Bronisława Doborzyńska i Stanisław Gano z Kętrzyna, Janina Szerwińska z Karolewa, Andrzej Bakulin z Lidzbarka Warmińskiego, Sławomir Pyra i Tadeusz Ziółkowski z Biskupca Pomorskiego. Następne generacje osiągnęły światową klasę, Byli to m. in. Krzysztof Ferenstein, Stefan Grodzicki, Antoni Pacyński — jeździectwo, Tadeusz Awiżeń, Adam Bondar, Andrzej Komar, Edward Kuliś, Jan Lisowski — podnoszenie ciężarów, Jacek Fafiński (wicemistrz olimpijski z Atlanty), Zdzisław Kalisz — zapasy, Adam Brzozowski, Tadeusz Daukszewicz, Tomasz Łukaszewicz, Andrzej Sypytkowski, Klaus Teschner, Jerzy Żwirko — kolarstwo, Czesław Najmowicz, Ryszard Tulkis, Bernad Werner — lekkoatletyka.
Wychowali ich znakomici szkoleniowcy. Do najdłużej pracujących, najwytrwalszych należeli: Ludwik Jaczun — podnoszenie ciężarów, Ginter Schulz — kolarstwo, Stanisław Grodzicki — jeździectwo, Józef Blank, Edward Szypulski — zapasy, Stanisław Gano, Roman Gieryszewski, Karol Paluch i Tadeusz Wójcik — lekkoatletyka. Transformacja polityczna i gospodarcza na początku lat 90-tych XX wieku sprawiła, że sport, rekreacja, turystyka, słowem cała kultura fizyczna zeszły na plan dalszy. Bez liderów i pomocy państwa LZS-y umierały.. Sport wiejski rozwijał się tam, gdzie funkcjonowała najliczniejsza grupa społeczników. Do najaktywniejszych gmin należały: Dywity, Mrągowo, Bartoszyce, Ostróda, Kętrzyn, Barczewo, Biskupiec, Reszel, Korsz. Przetrwały nieliczne kluby. Co roku Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie organizuje ponad 7 tysięcy imprez sportowych i turystycznych, w których uczestniczy ponad 200 tys. osób. LZS na Warmii i Mazurach liczy 14,7 tysiąca osób zrzeszonych w 890 ogniwach, z których ponad 240 to kluby, UKS i ULKS. Przez te lata koordynację sportu wiejskiego na Warmii i Mazurach sprawowało Warmińsko- Mazurskie Zrzeszenie LZS i tak jest do dziś, choć możliwości są nieporównywalnie mniejsze. Kolejnymi szefami sportu wiejskiego na Warmii i Mazurach byli: Jan Kulik, Kazimierz Okliński, Mieczysław Łomanowski, Bohdan Radwaniecki, Jan Badura i Waldemar Buszan, który dziś jest wiceprzewodniczącym, a od 2011 roku szefem LZS jest Marek Konopka.
Wiodące Ludowe Kluby Sportowe
- LUKS Warmia Lidzbark Warmiński — tenis stołowy
- LUKS Warmia Lidzbark Warmiński — sumo i zapasy M
- KS Polonia Pasłęk, UKS MOSiR Działdowo — lekkoatletyka
- LKK Warmia Biskupiec — kolarstwo
- TS Nida Nidzica — podnoszenie ciężarów
Kluby punktujące w ogólnopolskim współzawodnictwie sportowym 1.LUKS Warmia Lidzbark Warmiński 2.Warmińsko-Mazurski KS Olsztyn 3.KT Tygrys Kętrzyn 4.SKS Start Olsztyn 5.AKS OSW Start Olsztyn 6.UKS Victoria Morąg 7.LKK Warmia Biskupiec 8.KS Polonia Pasłęk 9.TS Nida Nidzica 10.LUKS Łoś Gołdap
