Kanał Mazurski
Kanał Mazurski łączyć miał mazurskie jeziora z Morzem Bałtyckim. Ambitnego projektu nigdy nie ukończono.
| Kanał Mazurski | |
| | |
 Kanał Mazurski. Śluza Leśniewo Górne.
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Gmina | Węgorzewo |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kanał Mazurski | |
| Położenie na mapie Polski  Kanał Mazurski | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Spis treści
Historia
Projekt kanału opracowano w 1849 r. prace rozpoczęto jednak dopiero w kolejnym stuleciu - w 1911 r., następnie kilkakrotnie wznawiano i przerywano, ostatecznie jednak nie ukończono (ostatni etap prac 1934-41/42). Poprzez połączenie jeziora Mamry z Łyną, z wykorzystaniem Pregoły, kanał łączyć miał Wielkie Jeziora Mazurskie przez Zalew Wiślany z Morzem Bałtyckim. Kanał przebiega obecnie przez obszar dwóch krajów–Polski (pow. kętrzyński i węgorzewski) oraz Rosji (Obwód Kaliningradzki). Po 1945 r. inwestycji dokończenia budowy kanału, mimo znacznego zaawansowania prac, nie kontynuowano po żadnej z obu stron nowej granicy. Wg założeń projektowych kanał miał pełnić funkcje gospodarcze i turystyczne, w mniejszym stopniu militarne, produkcji energii elektrycznej nie przewidywano. Kanał pozostaje obecnie budowlą z oryginalnymi rozwiązaniami technicznymi, wkomponowanymi w środowisko naturalne ze znacznym potencjałem turystycznym. Posiada także wartości zabytkowe. W sąsiedztwie kanału znajdują się niemieckie stanowiska dowodzenia z okresu drugiej wojny światowej.
Opis
Jest to budowla hydrotechniczna o długości ok. 50 km (ok. 22 km na terenie Polski) oraz maksymalnej szerokości 25 m, z oryginalnymi rozwiązaniami technicznymi. Różnicę poziomu wód pomiędzy jeziorem Mamry a Łyną (ok. 111 m.) zniwelowano za pomocą dziesięciu znaczących rozmiarów, żelbetowych śluz komorowych, z których po polskiej stronie znajduje się pięć: w Leśniewie Górnym i Dolnym, Bajorach Małych i Wielkich (Długopole) oraz Guji (śluza Piaski - jedyna ukończona i działająca w całym systemie). Na kanale zachowane są także dwa jazy walcowe o ręcznym napędzie mechanizmów, pełniące także funkcję bram awaryjnych – przeciwpowodziowych oraz budynki strażnic śluzowego; na trasie kanału funkcjonują mosty kolejowe i drogowe oraz przepust pod korytem kanału. Kanał przebiega w sztucznych wykopach i nasypach oraz przez jezioro Rydzówka.
Kanał doczekał się opracowań monograficznych o charakterze historyczno-turystycznym oraz przyczynkarskich, również na stronach internetowych.
Zobacz także
Bibliografia
A. Płoski, Historyczna infrastruktura wodna Warmii i Mazur, „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski” 2014, nr 6
