Mroczno

Mroczno
[[Plik: Miejscowość-Opis-Ryzunku |240px|Pole-obowiązkowe]] Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Grodziczno
Sołectwo	Mroczno
Liczba ludności (2012, żródło: www.gordziczno.pl)	1165
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	13 - 324
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Mroczno
Położenie na mapie Polski Mroczno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Mroczno (niem. Mrotschno, Moschen )– wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. Do 1954 roku istniała gmina Mroczno. W latach 1975–1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Najwyższe z okolicznych wzgórz ma wysokość 169 metrów n.p.m. Ponadto na terenie miejscowości występują charakterystyczne obiekty fizjograficzne: Dubiele – rozległe bagna; Karaśnik – staw; Mec – łąki, bagna, wzniesienia, polodowcowe; Mroczenica – rzeczka; Mrocznowskie Jezioro; Na Wąsie – łąki, lasy i pozostałość po dawnym jeziorze; Parcele – pola. Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno w obszarze, której występuje tu wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak m.in. moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy (Garb Lubawski) teren wznosi się i w rejonie na wschód od m. Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8m n.p.m. Powierzchnia gminy dzieli się na: wysoczyznę morenową, dolinę rz.Weli rynnę jeziora Kiełpińskiego, fragmentem sandru Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowan, czarne ziemie, gleby organiczne – torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.

Dzieje miejscowości

Najprawdopodobniej Mroczno istniało już za czasów plemion pruskich. Miejscowością zarządzało wówczas plemię Sasinów. Od XIII w. do końca XVIII w. wieś należała do kanoników chełmińskich. Nie znana jest data oficjalnej lokacji wsi. Nie znana jest etymologia nazwy miejscowości. Wiadomo, że majątek Mroczno w I poł. XV w. posiadał 88 włók i został spalony w czasie tzw. wojny głodowej. Na terenie wsi istniała także parafia katolicka. W XVI w. odbudowy zniszczonego kościoła dokonał proboszcz Jan z Praśnic. Świątynia ostała się do woje polsko – szwedzkich. W XVII w. istniała w miejscowości szkoła. W XVIII w. we wsi znajdował się folwark z dworem, karczma i posesje zamożnych chłopów. Po I rozbiorze Polski z majątku utworzono domeny państwowe. W poł. XIX w. założono w Mroczu bractwo trzeźwości. Natomiast pod koniec XIX w. wieś nieformalnie dzieliła się na trzy części: "Otchłań" (od wschodniego krańca wsi aż do szkoły), "Niebo" (od szkoły do kościoła) i "Piekło" (pozostały fragment wsi). W 1868 r. znajdowało się tutaj 191 budynków i 83 domy . We wsi było 624 mieszkańców w tym 565 katolików i 59 ewangelików . W 1882 r. urodziło się 99 dzieci, zmarło 68 osób i zawarto 11 małżeństw.

Gospodarka

We wsi działa zespół muzyczny, firma transportowa, hydrauliczna, elektroniczna, produkcyjno - hadnlowa drzewiarska, zakład weterynaryjny, salon fryzjesrki, gabinet lekarski.

Kultura

Obecnie we wsi znajdują się: Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, ośrodek zdrowia, klub sportowy KS, Ochotnicza Straż Pożarna założona w 1905 r. i Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Zabytki:

Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół z I poł. XX w. pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa; mogiły pomordowanych podczas II wojny światowej; zabytkowe domy z I poł. XIX w.

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Bibliografia:

Nowe Miasto. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1953, 240 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskieg, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885, 960 ss.

http://grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?ref=1&typ=13&menu=7&strona=1, 12.09.2013.