Rudzienice

Rudzienice
Pocztówka z Rudzienic Źródło: http://www.akpool.de/ansichtskarten/24157-ansichtskarte-postkarte-raudnitz-b-deutsch-eylau-westpreussen-bahnhof,dostęp 21 września 2013
Rodzaj miejscowości	Wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	Warmińsko-Mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Strefa numeracyjna	(+48)89
Kod pocztowy	14-204
Tablice rejestracyjne	NIL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rudzienice
Położenie na mapie Polski Rudzienice
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rudzienice (niem. Raudnitz) – wieś sołecka znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze województwa olsztyńskiego. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guentera von Hohensteina. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest Zbigniew Osasiuk.

Charakterystyka fizjograficzna

W okolicach wsi Rudzienice występuje morena denna. Ponadto spotyka się mokradła stałe i okresowe. Obszary są głównie przeznaczone dla uprawy roli. W obrębie Rudzienic występują w niewielkim stopniu surowce budowlane, zwłaszcza kruszywa: piaski i żwiry; ponadto surowce ceramiczne. Z surowców organicznych można spotkać torfy. Występują również piaski skalniowo–kwarcowe. Eksploatowane są one przez rolników, stosowane do zapraw murarskich oraz w postaci podsypki do dróg.

Dzieje miejscowości

Po podboju terytorium przez zakon krzyżacki, doszło do podziału tego obszaru pomiędzy biskupem pomezańskim a zakonem krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania traktatu dzierzgońskiego zapewne była jakimś centrum władzy pruskich Pomezanów. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu Prusów. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guntera von Hohensteina. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich komtur ostródzki nadał Albrechtowi z Rudzienic trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi Szymonowi z Rudzienic.

W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.

W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie posiadały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.

Ludzie związani z miejscowością

Gunter von Hohenstein - komtur ostródzki
Albrecht z Rudzienic
Szymon z Rudzienic
Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzen

Zabytki

Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.

Gospodarka

W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie.

Bibliografia

Rudzienice, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok 1996.
Iława, z dziejów miasta i powiatu, red. M. Lossman, Olsztyn 1972.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.

Zobacz też

(dyskusja) 17:15, 18 wrz 2013 (CEST)