Zielonka

Zielonka
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Szczytno
Liczba ludności (2010)	188
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-100
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zielonka
Położenie na mapie Polski Zielonka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zielonka (niem. Zielonken, od 1912 r. Seelonken, od 1938 r.Ulrichsee) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 188 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Mariola Kuligowska

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży między jeziorami Lemany i Zielonka, 4 km na północ od Szczytna, w pobliżu drogi krajowej nr 58.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona pod koniec XIV wieku (brak dokładnej daty), zaś na początku następnego stulecia niejaki Preywisz otrzymał tu 12 łanów na prawie chełmińskim, a po pewnym czasie kolejne 3 łany. Początkowo była to wieś ziemiańska, później występuje jako wieś czynszowa. W wyniku przeprowadzonych w 1830 roku separacji gruntów oraz parcelacji dwóch pobliskich folwarków na początku XX wieku powstało tu poza obrębem wsi sporo siedlisk, położonych między pagórkami i drzewami. Sama wieś zachowała natomiast dawny charakter ulicówki. Należała wówczas do parafii ewangelickiej w Szczytnie.

W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Zielonkę jako miejscowość posiadającą szkołę (wspólną dla Zielonki i Ochódna).

Wieś jest obecnie siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

• 1782 r. – 19 gospodarstw

• 1818 r. – 119 osób, 21 gospodarstw

• 1939 r. – 247 osób

Zabytki

• jedna drewniana chałupa chłopska (nr 24), a także dobrze zachowana zabudowa murowana z pierwszej ćwierci XX wieku
• budynek szkoły z 1910–1911 roku, na skraju wsi, z czerwonej cegły, na kamiennych fundamentach; obecnie własność prywatna

Bibliografia

Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [29.08.2013]